Dergiler, 2023 yılında da doludizgin

2022 senesinde başarılı sayılar çıkararak edebiyat, sanat ve fikir dünyamızı diri tutan dergiler, 2023’e de coşkuyla başladı.

Dergiler birer kale, dergicilerin hepsi de kalemlerine yaslanan birer kahraman. Her ay taze oluşların, yeni dirilişlerin ve büyük müjdelerin habercisidir mecmualar. Bu üstün gayreti alkışlamamak mümkün değil. Derginin yazılarını toplamak, tashihlerini üstlenmek, mizanpajı ve kapağı hazırlamak, basıldıktan sonra dağıtımını ve tanıtımını yapmak… Sonra derginin yazarları, şairleri ve aboneleriyle sürekli irtibat hâlinde olmak… Bunlar kolay işler değil. Ama azminiz, iradeniz, aşkınız, şevkiniz ve sabrınız varsa bütün bunların üstesinden gelirsiniz. Mecmuayı okuyanların dönüp teşekkür etmesi, dua etmesi, dergi yöneticilerinin bütün yükünü alır uçurur. Hepimiz dergi neşriyatını takip etmek ve hiç olmazsa birkaç satırla teşekkürde bulunmak, teşvik etmek durumundayız. Bu tür tanıtım yazıları Milat gazetemizde sık çıkıyor. Zaten kültür sanat dünyası da bunun farkında ve şuurunda. Kitaplara ve dergilere sahip çıkan Milat’a her ortamda şükranlarını beyan ediyorlar. 2022 senesini başarıyla tamamlayan dergicilerimiz, yeni yıla da büyük bir coşku içinde başladı. Şimdi dergilere bakalım, muhtasar da olsa muhtevalarından bahsedelim ve meraklı okuyucularımızı bilgilendirelim. İşte dergi dünyamız:

KAHRAMANMARAŞ’IN HAMLE’Sİ

Fikir, sanat dünyamızda köklü izler bırakan eski dergilerin tıpkıbasımlarının yapılması çok önemlidir. Bu hatırlı ve hayırlı hizmetlerin sonuncusunu, Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi gerçekleştirdi ve ‘aylık fikir, san’at ve edebiyat gazetesi’ Hamle’nin tıpkıbasımını edebiyat dünyasına armağan etti. Hayrettin Güngör, Duran Doğan, Duran Boz, Rıdvan Tulum ve Erdoğan Aydoğan’ın katkılarıyla kültür hayatımıza kazandırılan Hamle’nin bu cildinde Kasım 1952-Nisan 1958 tarihleri arasında yayımlanan Hamle’leri bir arada görüyoruz. Titiz bir baskı ile günışığına çıkarılan Hamle’nin eski sayılarını incelerken bugün tanınan, bilinen birçok şair ve yazarın ilk denemelerini burada görüyor, okuyoruz. Eski yazı heyecanlarının kalp atışlarını hissediyoruz. Kapaklardaki özeni, şirket ve firmaların ilan ve reklamlarıyla edebiyata nasıl sahip çıktıklarını müşahede ediyoruz. Sahici ve has edebiyatın bugün için nostaljik kabul edilen ürün reklamlarıyla nasıl at başı sayfaları süslediğini görünce, doğrusu hem sevinç hem de hüzün duyuyoruz. Mutluluğumuz, edebiyatla hayatın iç içe oluşu, hüznümüz ise bugün dergilerde artık benzer reklamlara hasret kalışımız. Keşke şimdiki işadamları da seleflerini bu yönleriyle taklit etseler. Verecekleri ilanlarla dergilerimize bugünün tabiriyle ‘sponsor’ olsalar. Şiirler, hikâyeler, denemeler, kitap tanıtım yazıları, anketler, resimler, desenler… Velhasıl Hamle’yi bir hamlede anlatabilmek mümkün değil. Alıp okumalı, kitaplığımızı süslemeliyiz.

ANADOLU’NUN SESİ: ÇELEBİ

Yaklaşık 40 yıldan beri Anadolu’da çıkan dergileri severek takip ederim, eşe dosta tanıtır, duyururum. Zira Anadolu’da bir dergiye omuz vermek kolay değil. Çelebi dergisini duymamıştım. Bir dost vesile oldu ve Genel Yayın Yönetmeni Ahmet Şahin’le telefonda tanıştık. Sonra ismiyle müsemma olan sempatik Çelebi’nin birkaç sayısı elime ulaştı. Dergi mi diyeyim, kitap mı, doğrusu bilemiyorum. Fakat büyük kuruluşların himayesinde çıkan kitaplık dergilerin bir benzeri, özenle hazırlanmış ve okuyucuya sunulmuş. Derginin Yazı İşleri Müdürü Oğuzhan Saygılı. Bir sayıda Türk edebiyatının seçkin siması olan Mitat Enç dosya konusu yapılmış. Edebiyatçımızın muhtelif yönlerine, eserlerine dair kıymetli yazılar yer alıyor. Sunuştaki başlığı çok sevdim: “Kelimeleri memleket kadar büyük!” Hakikaten bazı şahsiyetler, doğup büyüdükleri şehirlerle anılır. Âşık Veysel ile birlikte Sivas’ı, Safiye Erol deyince Edirne’yi hatırladığımız gibi Gaziantep’le beraber Mitat Enç’i anıyoruz. Çelebi’nin diğer sayılarındaki dosya konularına şöyle bir bakar mısınız: Türk Devlet Geleneği, Türk Efsaneleri, Türk Mûsikîsi, Türk Bayrağı. Tabii bu başlıkların altı, ehil kalemler tarafından doldurulmuş. Vukufiyetle kaleme alınmış seçkin makaleler manzumesi. Çelebi’yi ben çok sevdim. Ömrü, bahtı açık olsun. Bu mümtaz mecmuamıza emek verenleri kutluyorum.

MEHTER DERGİSİ

Yeni yayımlanan dergiler kadar eski tarihlerde neşredilmiş mecmuaların da bugüne taşınması ve okuyuculara hatırlatılması büyük bir kültür hizmetidir şüphesiz. İşte bu hayırlı işi yapan Ahmet Şahin kardeşimiz, Mehter Dergisi hakkında bir kitap hazırladı. Kitap, “Unutulmaya Yüz Tutmuş Ağır Adımlı Bir Yürüyüş” şeklinde sunuluyor. İyimser bir başlık aslında. Hakikati söylemek gerekirse tamamen ‘unutulmuş’ bir dergiydi Mehter ve ancak konuyla ilgili uzmanların bildiği bir mecmuaydı. Dolayısıyla Şahin, hem hafızamızı tazeliyor hem de nisyana terkedilen hazinelerimizi keşfeden bir arkeolog gibi yitiklerimizi sanat dünyasına armağan ediyor. Gaziantep’te yayımlanan Mehter dergisi, 9 Kasım 1964-2 Şubat 1965 tarihleri arasında okuyucuların istifadesine sunulmuş. Post Yayınları’ndan çıkan bu eserin başında Dr. Ferit Salim Sanlı’nın takdimi var. Burada Türk milliyetçiliğinin unutulmaz simalarından merhum Necdet Sevinç’in yetişmesinde, derginin kurucusu Halit Ziya Biçer’ın büyük rolü olduğunu öğreniyoruz. Ahmet Şahin’in Biçer ile yaptığı mülakatta önemli bilgiler yer alıyor. Mehter’in tarihçesi, ortaya çıkışı, sayfa düzeni, yayın çizgisi ve fikriyatı ayrı başlıklar hâlinde eserde bir araya geliyor. Sayfa 67’den başlayan ve 260’ncı sayfaya kadar devam eden “Mehter Dergisi Tıpkıbasım” bölümü, nefis bir fikir, sanat ve musiki şöleni olarak önümüze çıkıyor. “Haftalık Milliyetçi Dergi” Mehter’deki yazılar ilgi çekici.

YİTİKSÖZ’DEKİ İMZALAR

Rasim Özdenören’in “Değişen insani öz değil, hatta belki bizim bakışımız da değil. Değişen belki sadece biçimlerdir, formlardır, insanın kendine mahsus özü, hep aynı kalıyor, hiç değişmiyor.” Sözlerini kapağına taşıyan Yitiksöz’de merhum Özdenören ile çocukluğu, gençliği ve Hamle dergisi üzerine Necip Evlice’nin yaptığı röportaj okunuyor. Merkezde Özdenören olmakla birlikte Sezai Karakoç ve Fethi Gemuhluoğlu hakkında kıymetli değerlendirmeler var. Duran Boz’un Genel Yayın Yönetmeni olduğu Yitiksöz’ün bu hacimli sayısında pek çok imzanın yanı sıra Âdem Turan, Nurettin Durman, Suavi Kemal Yazgıç, Mehmet Narlı, Sema Noyan, Ali Ural, Mehmet Aycı ve Şakir Kurtulmuş da var.

ŞERİF AYDEMİR DOSYASI

Türk Edebiyatı dergisinin Ocak 2023 sayısında ve kapağında “Şerif Aydemir Dosyası” var. Edebiyat çevrelerinde Türk hikâyeciliğinin yeni bir soluğu olarak kabul edilen Aydemir’in hayatı, dostluğu ve hikâyeciliği üzerinde Mehmet Cemal Çiftçigüzeli, Yusuf Dursun, Şücaettin Erdem, Mahmut Topbaşlı, Ercan Köksal ve Mehmet Nuri Yardım’ın yazıları yer alıyor. Elazığ’da devam eden üç aylık kültür sanat dergisi Bizim Külliye’nin son sayısında ise ‘Otobiyografi’ konusu ağırlıklı olarak işleniyor. Konuyla ilgili olarak yetkin isimlerin güçlü yazıları okunuyor. Şerif Aydemir’in “Not Defterimden Süzülenler” yazısını değerli okurlara tavsiye ediyorum.

SÖĞÜT VE MİLLÎ MECMÛA

Sinan Terzi’nin Genel Yayın Yönetmeni olduğu Söğüt ile Yasin Usta’nın başında olduğu Millî Mecmûa, zengin münderecatlarıyla okuyucularını fikren ve ruhen besliyor. Yayın dünyamızın en önemli markalarından biri olan Ötüken Neşriyat’ın çatısı altında düzenli olarak neşredilen her iki dergimiz özel sayıları ve dosya konuları ile okurların önüne çıktı ve beğenildi. Sene içinde her iki mecmuada işlenen şu dosya konuları dikkat çekiyor: Fahr-i Kâinat Efendimiz, Türk Elleri: Rumeli, Şeyh Galib, Enver Paşa, Cengiz Dağcı, Kemal Tahir, Bahaeddin Özkişi.

MASALIN EVRENİ HECE’DE

Hece dergisinin son sayısında, “Masalın Evreni Çocuğun Dünyası” dosya konusu yer alıyor. Çocuk edebiyatına emek vermiş olan kalem erbabının bu âleme bakışı ve çocuk dünyasına yaklaşımı, değerli fikir ve teklifleri beraberinde getiriyor. Çocuk masallarının önemi üzerinde durulan dosyada, Yücel Feyzioğlu ile Şeyma Subaşı’nın yaptığı söyleşi dikkatle ve rikkatle okunuyor. Ayrıca ‘Yakın Bakış’ta Osman Özbahçe’nin “Edebiyatsız Edebiyat ve Çevrimdışı Üzerine” başlıklı ilginç bir makalesi var. Dergide bu konuların yanı sıra farklı imzalar ait bulunan şiirler, denemeler, araştırma ve kitap tanıtım yazıları bulunuyor.

ŞEHİR VE KÜLTÜR 100’Ü AŞTI

İstanbul’un önemli kültür sanat dergilerinden Şehir ve Kültür 100. sayısını da geride bıraktı. Mehmet Kâmil Berse’nin yönetiminde yoluna devam eden derginin Ocak 2023 sayısında kapak resmi, tarihî beldemiz Safranbolu’dan. Başlık ise bir şarkıdan mülhem: “Bir Tatlı Huzur: Safranbolu” Sâmiha Ayverdi’nin yakın talebesi Özcan Ergiydiren hakkındaki yazımızda, mütefekkirimizin tarihe bakışını öğreniyoruz. Özcan Ergiydiren şöyle diyor: “Onun en büyük tavsiyesi şuydu. En çok tarih okuyun, özellikle gençler okusun ve hatta yakın tarihi daha çok okusunlar.” Şehir ve Kültür’ün yeni yılda gün ışığına çıkan ilk sayısında Ümit Meriç, Nazif Gürdoğan, Kâmil Uğurlu, Fahri Tuna, Muhsin İlyas Subaşı, Mehmet Mazak, Mehmet Kâmil Berse, Hülya Günay, Muhsin Karabay, Bilal Arıoğlu, Sabri Gültekin, Memiş Okuyucu, İsmail Bingöl, Muhsin Duran ve Ekrem Kaftan’ın yazıları, derginin zengin muhtevasına önemli katkılardır.

ÖDÜLLÜ DERGİ ŞİRAZE

ESKADER tarafından 2022 yılının “En İyi Dergisi” seçilen Şiraze, neşriyatına devam ediyor. Derginin kapak dosyası olan “Mitolojinin Edebî Yolculuğu”, merak uyandırıyor. Şiraze’nin 14. sayısına destek olan imzalar arasında Asım Öz, Dursun Ali Tökel, Fuzuli Bayat, Murat Sedat Sert, Kudret Ayşe Yılmaz, Necmettin Turinay, Nevzat Çalıkuşu, Ömer Lekesiz, Tahsin Yıldırım, Yusuf Turan Günaydın ve Yücel Feyzioğlu da bulunuyor.

Geçen sene adından başarı ile söz ettiren ve 20023 yılına “Bismillah” deyip yeni ve taze bir heyecanla başlayan diğer dergilerimizi de elbette unutmuyoruz. Bütün dergicilerimizin ve okuyucularımızın yeni yılını kutlarken, söz konusu mecmualarımızı da ismen anıyoruz: Açık Deniz, Ay Vakti, Aydos, Birlik, Bursa Günlüğü, Dil ve Edebiyat, Enderun, Eşik Edebiyat, Fetih, Genç, Genç Okur, Kardaşlık, Mostar, Nihayet, Olağan Hikâye, Olağan Şiir, Semerkand, Teferrüç, Turing, Yedi İklim, Zafer.