Denetim ve Gözetim Konusundaki Yetki BDDK'da Olacak
BDDK, TFŞ’lerin aktif kalitesinin ve gelir-gider dengesinin bozulması, öz kaynak yapısının faaliyetlerini sağlıklı bir şekilde yürütmesine engel olacak şekilde değişmesi ya da şirket yönetimlerinin basiretsizliği nedeniyle maruz kalınan risklerin önemli ölçüde artması veya mali yapıyı zayıflatabilecek şekilde yoğunlaşması hallerinden birinin tespit edilmesi halinde şirketten ilave tedbirler almasını talep edebilecektir.
Tasarruf finansman şirketleri, likidite düzeyinin sürdürülememesi, sürdürülemeyeceğinin anlaşılması, likidite hesaplamasının güvenilir şekilde gerçekleştirilememesi, kasıtlı olarak likiditenin yanlış hesaplanması, BDDK'ca alınması istenen tedbirlerin verilen sürede alınmaması, bu tedbirler kısmen veya tamamen alınmasına rağmen mali bünyenin güçlendirilmesine imkan bulunmadığının veya bu tedbirler alınsa dahi mali bünyenin güçlendirilemeyeceğinin tespiti halinde BDDK, en az 5 üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınan kararla şirketin faaliyet iznini kaldırmaya ve tasfiyesine karar vermeye yetkili olacak. Tasfiyesine karar verilen şirketler, BDDK'ce atanacak en az 3 kişilik tasfiye komisyonu tarafından genel hükümlere göre tasfiye edilecek.
Tasfiyesine karar verilen şirketlerde müşterilerin sözleşmelerde yer alan finansman kullanma hakları uygulanmayacak.
TFŞ’lerinin birleşme, devir, bölünme ve iradi tasfiyeleri; BDDK'nin denetiminde, mevcut yükümlülüklerini yerine getirebileceğine ilişkin bir plan sunması, müşterilerine olan finansman yükümlülükleri dahil olmak üzere tüm yükümlülüklerinin yerine getirilmesi şartıyla gerçekleşebilecek.
5. Tasarruf Sahiplerinin Korunması İçin Karşılık Ayrılması Zorunlu Hale Gelmiştir.
Tasarruf finansman şirketleri, tasfiyeleri halinde tasarruf sahiplerine ödenmek üzere, tahsil ettikleri organizasyon ücretlerinin binde beşini karşılık olarak ayırmak zorunda olacaklar. BDDK, bu oranı firma bazında üç katına kadar artırmaya ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkili kılınmıştır.
6. Tasarruf Sahiplerine Cayma ve Sözleşmede Fesih Hakkı Getirilmiştir.
Tasarruf sahiplerine, sözleşme imzalanmasını takip eden 14 gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin cayma hakkı getirilmiştir. Bu durumda katılım bedeli dâhil tüm tasarruf, tasarruf sahibine geri ödenecek. Tasarruf sahibi, tasarruf finansman sözleşmesinin tasarruf dönemi bitimine kadar sözleşmede fesih hakkına sahip olacak. Bu kapsamda katılım bedeli şirkette kalacak, diğer tasarrufları geri ödenecektir.
7. TFŞ’ler Faizsiz Esasa Göre Çalışacaklar.
TFŞ’ler, faizsiz esaslara göre faaliyet gösterecekler ve Fon havuzundaki paralar amacı dışında kullanamayacak ve bu paralar haczedilemeyecektir.
8. Cayma yada Sözleşmenin Feshi Hakkının Kullanılmasını Engelleyenlere Cezai Müeyyide Öngörülmüştür
Tasarruf finansman müşterilerinin sözleşme fesih ve sözleşmeden cayma haklarını kullanmaları durumunda birikimlerinin iade edilmesini engelleyen kişilere yönelik ve zimmet suçu işleyen tasarruf finansman şirketi yönetici ve mensuplarına yönelik adli ceza hükümleri de düzenleniyor.
Bu kapsamda cayma ve sözleşme fesih hakkına aykırı işlem yapılması halinde, 62 bin 500 liradan az olmamak üzere aykırılık oluşturan işlem tutarının 5 katına kadar, "tasarruf finansman sözleşmesi" kapsamında aykırı işlem yapılması halinde ise 25 bin liradan 50 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.
Sözleşme imzalanmasını takip eden 14 gün içinde cayma hakkını kullanan müşteriye organizasyon ücreti dahil, aldığı tutarın tamamını 14 gün içinde iade etmeyen, fesih hakkını kullanan müşteriye belirlenen süre içinde toplam birikim tutarını iade etmeyen veya sözleşmeyi tek taraflı fesheden şirketler, 6 aydan 2 yıla kadar hapis ve 500 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılacak.
9. Mevcut Şirketler İçin İntibak Süresi Öngörülmüştür.
Halen, tasarruf finansman faaliyeti yürüten şirketler için, değişikliklerin yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde BDDK’ya başvuruda bulunma ve şirketin organizasyon ve finansman yapısını en geç altı ay içinde Kanun hükümlerine uygun hale getirme zorunluluğu getirilmiştir. Bu şartları yerine getiremeyecek olanların ise müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan tasfiye olacaklarına dair bir plan sunma ve planın uygun görülmesi halinde gereken işlemleri belirlenen sürelerde yapma zorunluluğu getiriyor. Belirtilen altı aylık sürenin belirli şartlarla uzatılması mümkün olacak.
Belirtilen bir aylık süre içinde BDDK’ya başvurmadan faaliyetlerine devam eden şirketler hakkında izinsiz faaliyette bulunmaya ilişkin hükümler uygulanacak.
Sonuç olarak
30 yılı aşkın süredir ülkemizde neredeyse sadece müşterilerin güvenine dayalı olarak ve herhangi bir özel düzenlemeye ve denetime tabi olmadan faaliyet yürüten TFŞ’ler, bu yeni düzenleme ile sağlam bir faaliyet ve denetim zeminine oturtulmuş olmaktadır. Bu düzenleme ile ülkemiz Avrupa’daki Bausparvertrag (Yapı Tasarruf Mukaveleleri) gibi yasal yeni faizsiz bir finansman modelini yasal zeminine oturtarak kurumlaştırmıştır. Ayrıca bu düzenleme tasarruf sahiplerinin kuralları yasa ile belirlenmiş bir kuruma muhatap olma imkanına kavuşmuşlardır.
