CİHAT, EĞİTİM VE BİLİM
Ülkemizin ve dünyanın en önemli sorunlarından biri, dine dair sağlıklı bir tartışma ve konuşma kültüründen ve geleneğinden yoksun olmaktır. Dünyada ve ülkemizde dine dair tartışmalar, yoğun toplumsal ve ideolojik kamplaşma konusu haline getirilmekte, farklı kamplara mensup insanlar, din üzerinden ucuz polemikler ve düellolar yapmaktadırlar. Kur'an'ı nasıl anlayabiliriz? Modern dünyada hadislerin aktüel değeri nedir? Hayatımızda aklın değeri ve işlevi nedir? İnsan onuruna uygun bir şekilde kadının toplumsal hayattaki yeri ne olmalıdır? Hz. Peygamber modelini sağlıklı bir şekilde anlayabilmek için hadis külliyatını nasıl değerlendirebiliriz? Şiddetten arınmış bir din ve maneviyat hayatını yaşamamız mümkün müdür? Ahlaklı insan ve toplum olmak için dinin bize önerdiği doğru yol nedir? Bireysel ve insani ilişkiler bağlamında toplumsal farklılıkları birbirimizle tanışmak ve iletişim kurmanın temeli haline nasıl getirebiliriz? Çok büyük, derin ve köklü sorularla ve sorunlarla karşı karşıya olmamıza rağmen, bu sorular üzerinde yapmış olduğumuz çalışmalar, tartışmalar ve konuşmalar yeterli, nitelikli ve derinlikli değildir.
Allah, insanlığa Kur'an'ı Kerim'i hidayet rehberi ve şifa kaynağı olarak göndermiştir. Kur'an, aklımızın faal olması ve kalplerimizdeki hastalıkların şifa bulması için bize ahlak, maneviyat, barış ve medeniyet alanlarında kişisel, toplumsal ve küresel ilişkilerimizde nasıl davranacağımıza dair evrensel ilkeler ve değerler sunmaktadır. İnsanlık için güzel örnek konumunda olan Rahmet Peygamberi, ahlakı tamamlamak, akli ataletten dolayı insanın üzerinde biriken cahili kirleri temizlemek, Tevhit, adalet, barış, ehliyet ve maslahat çerçevesinde bireysel ve toplumsal ilişkiler modeli oluşturmak için Kur'an ahlakına dayalı bir hayat pratiği ortaya koymuştur. Kuran Ahlakı olarak nitelenen Rahmet Peygamberi modelini, Kur'an'ın Tevhit, adalet, akıl, hikmet ve selam ilkeleri çerçevesinde idrak etmemiz lazımdır.
Bugün dünyada hakkında en çok tartışmaların yapıldığı, ancak en az anlaşılan kavramların başında cihat gelmektedir. Dünyada cihat kavramını anlamamak, daha doğrusu anlamını saptırarak anlama konusunda yaygın bir eğilim vardır. Cihadın ahlak, akıl ve maneviyatla özdeşleşen anlamından ziyade, onun şiddetle, militarizmle, militanlıkla ve radikalizmle özdeşleştirilmesi büyük bir sorundur. Cihadın militanlıkla, silahla, şiddetle ve terörizmle kirletilmemesi, istismar edilmemesi ve saptırılmaması için, cihadın asli ve sahih anlamını bilmeye ve öğrenmeye ihtiyaç vardır. Daha ahlaklı, akıllı ve salih insanlar olmak için cihadın anlamını sahih bir şekilde öğrenmek için ciddi, yapıcı ve tazelenen bir çaba içinde olmalıyız.
Cihadın şiddetle, savaşla ve silahla özdeşleştirilmesi, İslam'ın insanlığın fıtrat dini olarak anlaşılmasının önünde engel oluşturmaktadır. Cihat kavramının anlamını şiddetle ve özdeşleştirmek İslam'ın insanlığa yabancılaşması ve İslam'ın insanlığın düşmanı haline getirilmesi gibi yıkıcı ve yozlaştırıcı bir sonucun ortaya çıkmasına yol açmaktadır.
Cihat kavramını ahlak, adalet ve akıl çerçevesinde sahih bir anlayışla öğrenmemiz lazımdır. Cihat kavramı etrafında uzun süredir oluşturulan olumsuz önyargılar ve kötü uygulamalardan hareketle, onun öğretilmesine karşı çıkmak, olumlu ve yapıcı bir tutum değildir. Cihat kavramının istismar edilmesinin ve şiddetle özdeşleştirilmesinin önüne geçmek için onun doğru bir şekilde öğrenilmesi gerekmektedir.
Cihat, din adına fanatik bir şekilde ölmek veya öldürmek ideolojisi değildir. Cihat, ahlakla, adaletle ve akılla yaşama ve yaşatma için sürekli olarak çaba sarf etmektir. Cihadın ölüm ve öldürme ile değil, yaşama ve yaşatma ile özdeşleştirilmesi gerekmektedir.
Cihat, din adına yapılan kutsal savaş demek değildir. Hiç bir savaş veya şiddet kutsal değildir. Kutsal savaş kavramı, İslam'a yabancı olan Hristiyanlık ve Yahudi teolojilerine ait bir kavramdır. İslam'ın cihat kavramı, savaşla değil, cehtle yani çalışma ile ilişkilidir. Hayat, ceht etmektir. Hayat, kişinin bütün insani yeteneklerini ve kapasitesini kullanarak çalışması demektir. İslami anlamda cihat, insanın, ahlaka, adalete ve akla dayanan bir hayat yaşaması için sürekli olarak çalışması, kendini yenilemesi ve geliştirmesi demektir. Cihat, kişiye iki gününün birbirine eşit olmaması gerektiği şeklinde sahih bir zaman ve hayat şuuru kazandıran anlayıştır.
Cihat, insanın aklının ve kalbinin kindarlıkla, intikamla ve düşmanlıkla kirlenmesi, körelmesi ve yozlaşması değildir. Cihat, insanın kalbinin selamla, merhametle ve yardımlaşma ile dolmasını gerektirmektedir. İnsanlık için güzel örnek konumunda olan Hatem'ül Enbiya, Alemlere Rahmet olarak gönderilmiştir. Rahmet Peygamberi modeli çerçevesinde cihat, rahmetin dünyada yaygınlaşması çaba göstermek anlamına gelmektedir.
Cihat veya bilim birbirine alternatif olgular değildirler. Cihat, bilimde, felsefede, sanatta, ahlakta, teknolojide, kod yazılımında, ekonomide, sağlıkta, refahta ve kültürde sürekli gelişmelere yol açan yenilikler meydana getirmek için çaba ve ceht içinde olmak anlamına gelmektedir. Cihadın anlamını sahih bir şekilde öğrenme sorunu, ülkemizin, ümmetin ve insanlığın geleceği açısından hayati derecede önem taşımaktadır.
