​Cehalet felakettir

Bazı dostlar, "Cahil neden bu kadar cesaretli? Her konuda kimsenin konuşamadığını, yazamadığını dile getiriyor?" diye soruyorlar. Doğrudur, en çok cahiller konuşur, yorum yapar, eleştirir. Çünkü cahil pervasızdır; ne, nedir bilmez, dolayısıyla cahil cesur değil, cüretkârdır.

Cüret ile cesaret aslan ile kedi gibi akraba olsa da yine aslan ile kedi kadar farklıdır. Yani “cahil” ile “cüretkâr” arasında sadece görüntü benzerliği vardır. Dolayısıyla cahilin keskin ifadelerine bakarak onlara 'cesur' diyenler yanılıyorlar. Cahilin kelimeleri ağırdır, çok kaba ve altında ezilecek türden ağır laflar ederler çünkü cahilliğin gereği söz ve davranışları “orantısız”dır: pireyi deve, deveyi pire yapar cahil.

Diline hâkim değildir?

Cahil diline hâkim değildir. Aslında diline sahip çıkamıyor çünkü onun cehaleti kendisine öyle bir güven telkin etmiş ki cahilin başı dönmüştür. O da bu yüzden her söylediğinin doğru olduğunu peşinen kabul ederek düşünmeden fikrini hemencecik söyleyiveriyor. Cahilin en belirgin özelliği bir konu hakkında enine boyuna bilgi sahibi olmadan o konuya tepki vermesidir.

Cahil/lik bilgisizlikle beraber, bilmediğini de bilmemektir ama buna rağmen kendisini her konuda yetkin görür cahil. Söylediklerinin müthiş derecede etkili olduğunu zanneder.

Dikkat ederseniz cahil, bütün konuşmalarını; din, siyaset, felsefe, ekonomi, tarih, diplomasi ve yaptığı iş ve işlerin tümünü yani bütün hayatı kapsayan konulardaki düşüncesini sadece 400 sözcükle dile getiriyor.

Buna rağmen o cahil olduğunu bilmiyor, cahil olduğunu da asla kabul etmiyor. Cahilliğin sadece bilgisizlik olduğunu zannedenler de yanılıyor çünkü cahilliğin birazı bilgisizlik ise birazı da ölçüsüzlüktür, dengesizliktir.

Cehalet, sineğe kızınca evi yakmaya kalkmadır.

Cahil, araştırma yapmaz!

Cahillik, bir konu hakkında, biraz araştırayım, sonra karar vereyim dememektir.

Cahillik, ağzına geleni söylemektir. Sonra kendisine konu hakkında bilgi verildiğinde, "Aslında öyle demek istemedim, siz yanlış anlamışsınız" diyerek cahilliğini perdelediğini zannetmektir.

Cahillik, çok çok biliyormuş havasını vermektir. Kendisinden bilgisini paylaşmasını istediğinizde, "Hangisini, kaç tanesini anlatayım?" Ya da "Nerde başlasam, kimden başlasam bitmez ki…" gibi kaçamak cevaplarla cehaletini bilgiçlik taslamakla perdeleme basitliğine başvurmaktır.

En bilgili (!) cahil bile kitap, dergi, makale okumaz; o bilgisini tv'den, sosyal medya taglarından ya da kendisi gibi bir cahilin yorumlarından alır.

Cahil, kaybedeceği bir değeri olmayandır çünkü değerden nasipsizdir.

…

Cahilin dilinin kemiği yoktur ve cahilin susacağı yer yoktur. Her konuda söyleyeceği sözü vardır isabetsiz olsa da.

Cahilin aynasının cilası ve sırı da yoktur. Cahilin aynası mat sac, teneke gibidir. Eşyanın ona görünüşü bulanıktır. Bu yüzden cahil hiçbir konuda doğru düzgün bir şey ifade edemez ama her konuyu konuşma cüretinde bulunur.

Cornell University’den Justin Kruger ve David Dunning adındaki iki psikolog, kendilerine NOBEL Ödülü kazandıran “Cahil Cesareti” tanısıyla bilinirler. Teorileri özetle, “cehalet, gerçek bilginin aksine, bireyin kendine olan güvenini artırır” diyor.

İki akademisyen araştırmalarında şu bulgulara ulaşmışlar:

Cahil/niteliksiz insanlar ne ölçüde niteliksiz olduklarını fark edemezler.

Niteliksiz insanlar, niteliklerini abartma eğilimindedirler.

Niteliksiz insanlar, gerçekten nitelikli insanların niteliklerini görüp anlamaktan da acizdirler.

Kendilerine nitelik kazandırılmaları halinde, aynı niteliksiz insanlar, niteliksizliklerinin farkına varmaya başlarlar.

Cornell Üniversitesi’ndeki öğrenciler arasında bir test yapıldı ve klasik “Sınav nasıl geçti?” sorusuna öğrencilerden yanıtlar istendi…

Soruların yüzde 10’una bile yanıt veremeyenlerin “kendilerine güvenleri” müthişti. Onlar “testin yüzde 60’ına doğru yanıt verdiklerini” söylediler; hatta “iyi günlerinde olmaları halinde yüzde 70 başarıya bile ulaşabileceklerine inandıkları” ortaya çıktı.

Soruların yüzde 90’ından fazlasını doğru yanıtlayanlar ise “en alçakgönüllü” deneklerdi; soruların yüzde 70′ine doğru yanıt verdiklerini söylediler.

Şimdi cahili tanıdınız mı?

Tanıdıysanız aman dikkat!