Büyükşehir Yasası ve aksaklıklar üzerine
Bir haftadır memleketteyim. Düğünler, dernekler var. Fırsat bulduğumuz, zamanımızın yettiği oranda katılıyoruz. Arkadaş ve dostlarla birlikte olup bazen memleket kurtarıyoruz, bazen dünyayı. Bazen onlar bizleri, bazen de biz onları dinliyoruz. Anlayacağınız memlekette muhabbet bol. Bazen ekonomi, bazen siyaset bazen ise mahallelerin, ilçelerin sorunları konular.
Türkiye'nin gündeminde 24 Haziran seçiminin ardından Cumhurbaşkanlığı Sistemi'nin işleyişi var. Sistemin yürütme ayağı oturmaya başladı. Başkanlık Kabinesi kuruldu. Danışmanlıklara ve kurul başkanlıklarına atamalar gerçekleşiyor. Bakan yardımcıları atanıyor. Vatandaş oluşan kabine ve atamaları yakından izliyor. Aynı zamanda toplumun gündemine yerel seçimlerde oturmaya başlamış. Girdiğimiz ortamlarda konu ağırlıklı dönüp dolaşıp belediye başkanlığı seçimine geliyor. Mevcutlar hakkında değerlendirmeler, potansiyel adaylar üzerine dedi kodular. Konu yerel seçimlere kayınca Türkiye'nin 30 ilde uygulamaya koyduğu ve bütün illere yayılması düşünülen Büyükşehir uygulamasının iyi yönleri ve ortaya çıkardığı boşluklara geliyor.
Bu sistem uygulamaya konulurken güzel düşünülmüş, hizmetin vatandaşa daha hızlı ve verimli götürülmesi amaçlanmış. Fakat her yeni uygulama gibi bu sistemin kolaylıklarının yanında öngörülmeyen eksiklikleri ve getirdiği yeni sorunlar ortaya çıkar. Bu nedenle bir araya geldiğimiz belediye başkanları ve muhtarlar Büyükşehir uygulamasının aksayan yönlerini dile getiriyor.
Büyükşehir Belediyesi olan çok sayıda ile zaman zaman işim gereği uğruyorum. Bu illerde sadece şehir merkezleri değil kırsal alanlardaki ilçeler, köy ve mahallelere de gidiyorum. Genelde karşımıza çıkan problemler benzer. Özellikle metropol ilçeler ve mahallelere hizmet konusunda odaklanmış bir uygulama Büyükşehir Belediye yasası. Fakat il merkezleri metropol ilçeleri dışına çıkıldığında problemler başlıyor. Büyükşehir Belediyeleri ağırlıklı il merkezlerine hizmete odaklanmış ve kendilerini oralarda gösterme gayretindeler. Bu nedenle metropol ilçelerde ağırlıklarını hissediyorsunuz. Fakat metropol ilçelerden kırsala yayıldıkça Büyükşehir Belediye hizmetlerinin ağırlaştığı görülüyor. Kırsal mahallelere gittikçe de bu durumu daha fazla hissediyorsunuz. Aslında bu uygulama başlamadan önce ortaya çıkan sorun ve problemlere kendi usulünce hızlı çözümler üreten kırsal ilçeler ve kırsal mahalleler Büyükşehir Belediyelerinin uhdesine alınan genel hizmetler konusunda problem yaşıyor. Oysa bu yasa çıkarılırken hizmetlerin daha hızlı ve daha verimli yapılması amaçlanmıştı. Özellikle su konusunda bütün büyükşehir belediyelerin hizmet verdiği kırsal mahallelerde problem yaşanıyor. Eskiden köylünün kendi imkanları ile çözüm bulduğu konular için bugün Büyükşehir Belediyeleri yatırım programına almak ve sıraya koymak zorunda. Özellikle yaz aylarında günlük ortaya çıkan problemlere acil çözümler üretilmesi gerekirken merkezi sisteme dönüşen yapılar dolayısıyla ciddi gecikmeler ortaya çıkıyor.
Bu nedenle yerel seçimler öncesi Büyükşehir Belediyelerinde özellikle kırsal ilçeler ve kırsal mahalleler konusunda ortaya çıkan aksaklıkların giderilmesi hizmet imkanlarının hızlandırılması için gerekli yasal düzenlemeler gerekmektedir.
Ziyaret ettiğim Bigadiç Ziraat Odası Başkanı Kanber Salur ile makamında sohbet ederken enteresan bir konuya değindi. Yazın kırsal mahallelerde ortaya çıkan sıkıntılara değinerek "Kanun yapıcılar Büyükşehir Belediye yasasını çıkarırken şehir merkezlerini düşünerek çıkarmışlar. Öyle görülüyor ki ilçe ve kırsal mahalleleri hiç fark etmedikleri için ortaya çıkan sorunları öngörememişler." dedi. Sadece Salur değil, bir araya geldiğimiz Balatlı, Kadıköy, Osmaca, Mecidiye, İskele, İlyaslar, Abacı Mahalleleri muhtarları da benzeri sorunlara parmak basıyor.
Yerel seçimlere gitmeden önce Büyükşehir Belediye yasalarında özellikle kırsal mahallelerde muhtarların yetki ve sorumluluklarının artırılması gerekmektedir. Kırsal mahallelerde özellikle belediyelere devredilen köy tüzel kişiliklerinin bazı haklarının geri devredilmesi gerekmektedir. Kırsal ilçelerin Büyükşehir Belediyelerine devredilen birçok yetkilerin geri verilmesi gerekmektedir. Zaten vatandaş vaktinde verilmeyen hizmetlerin hesabını yetkileri olmamasına rağmen ilçe belediye başkanlarından soruyor. Kırsal mahallelerde ortaya çıkan sorunların çözümünü de yetkisi kalmayan ve şehir merkezindeki muhtarlar durumunda olan köyün muhtarından soruyor.
Kısaca çok hızlı bir şekilde yerel seçimler öncesi bütün yönleri ile Büyükşehir Belediyesi uygulaması kırsal ilçeler ve kırsal mahalleler özelinde masaya yatırılarak hizmetlerin daha akıcı, daha hızlı ve daha kaliteli götürülmesi ve yaşanır kırsal mahalleler için aksaklıkları giderecek yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Bunlar yapılırken hayatında kırsal ilçeye gitmemiş, kırsal mahalle nedir bilmeyen kanun yapıcılar değil bu alanlarda yaşayanların görüş ve düşüncelerine itibar edilerek hazırlanmalıdır.
Cuma'nın hayrı üzerinize olsunu2026
