Buluğ çağı
Hanemizin ya anası ya da babasıyız. Ya da nasibimizde olacaksa ana baba adayıyız. Çocuklarımız var ve gelecek kaygısı duymadan hayırlı evlat olmaları için hem dua ediyor hem de çaba sarf ediyoruz. Yapamadıklarımızı, ulaşamadığımız imkânları var gücümüzle çocuklarımızın önüne seriyoruz.
Çocuklarımızı yetiştirirken, önlerine imkânlar sererken nelere dikkat etmeliyiz. Buluğ çağından öncesi ve sonrası için nasıl bir tavır takınmalıyız?
Buluğ çağı her insanda son derece farklı seyredebilir. Dikkat ediniz. Farklı seyreder demiyor, farklı seyredebilir diyoruz. Normal bir seyirde geçirenler vardır. Buluğ çağının kendine has özelliklerini yaşadı mı yaşamadı mı anlaşılmaz bile. Kadınların yaşadığı menopoz, erkeklerin yaşadığı andropoz gibi buluğ çağı da kendine göre kimyasal değişikliklerin yaşandığı bir dönemdir.
Anne babaları çokça ilgilendiren kısmı, çocuğun duygu dünyasının bambaşka değiştiği bir dönem olmasıdır. Artık bilgilerin harmanlanmaya başladığı bir dönemdir. Kimyasal dönemin içine girilmeye başlanılmasından itibaren duygu karmaşaları da başlamış olur.
Bu dönemde insanların en büyük problemi, duygularının delicesine akan bir nehir gibi, yağmurdan sonraki sel gibi çılgın ve gür yaşar. Aşırı yağmur neticesinde dolup taşan, önüne kattıklarını neredeyse yıpratıp yok eden bir su taşması gibidir. Dev taşlar, odunlar, kayalar, binalar,.. hiç fark etmez hepsini sürükler. Buluğ çağı dönemi, böyle bir dönemdir.
Duyguların aşırı bir derecede coştuğu bir dönemdir. Diğer dönemlerde duygular serin ve sakin akıntılı bir su ise bu dönemde baraj sularının taşması gibi taşkın akar.
Çocuklarımıza “çok akıllı olun, akıllı davranın” gibi talimatlar, nasihatler çokça bir işe yaramaz. Çünkü nasihat akla dayanan bir şeydir. Nasihat akıl ürünüdür. Buluğ çağındaki çocuklar zaten aklı kontrol etmekte güçlük çekmektedir. Akıl değil duygular yoğunluklu yaşarlar.
Günümüzde nasıl son model araba, son model bilgisayar, son model telefon teknolojilerini kullanıyorsanız çocuklar ile alakalı da çağın son çalışmalarına kulak kabartmalısınız. Alakadar olmalısınız. Bu bilgileri uygulamalısınız.
Eğer buluğ çağına kadar çocuğunuzu siz kontrol edebilmişseniz belli bir disiplin içerisinde yönlendirip kontrol edebilmişseniz ve ne kadar başarılı olabildiyseniz buluğ çağında da sizi o kadar dinleyebilir. Tabi ki kısmen. Göreceli olarak diğer dönemler kadar olmayacak ama kısmen dinleyebilir. Bunun dışında daha çoğunu bekleseniz de olmaz.
Mesela çocuğunuza “yavrum saat sekizden önce evde ol,” “matematik dersine şöyle çalış,” “şu kişilerle görüş bunlarla görüşme” dediniz ve buluğ çağına kadar bunu zihnine yerleştirdiniz. Yaşatarak zihnine yerleştirdiniz. Buluğ çağının içerisinde de bu işi daha az kontrolle yapabilirsiniz ama en azından yapabilirsiniz. Daha önce bu disiplinleri anlattığınız için yapabilirsiniz. Bu ve benzeri kuralları zihnine yerleştirememişseniz “geçmiş olsun, yapacak şeyleriniz çok azalmış” demektir.
Kuralsız hayat olmaz. Kurallarınızı, ahlaki, ilmi, akli, dini ne varsa hepsini buluğ çağından önce koymalı ve karşılığını istemelisiniz. Kural koymak şart oğlu şarttır. Kuralsız bir hayatı asla düşünmemelisiniz. Sadece her yaş döneminin kendine has davranışları vardır. Gelişim psikolojisi içerisinde bu özellikler ayrıntıları ile verilmiştir. İstediğiniz hızda ve kolaylıkta ulaşabilirsiniz. Bunlara göre yol alabilirsiniz.
Çocukların yaşlarına ve dönemlerine göre kural koymadan yol almamalısınız. Ancak aşırı ve kaldıramayacağı kuralları koymaktan kaçınmalısınız. Anlayabileceği ve kaldırabileceği kuralları koymalısınız. Yemek yemede, oyun oynamada, ders çalışmada vesaireye kadar her davranışı ile ilgili dönemlerine göre kurallarınız olmalıdır.
Mesela beş yaşındaki bir çocuğa bir konu ve iş için on dakikadan fazla odaklan diye diretmemelisiniz. Oyun bile olsa çocuk sıkılacaktır. Çünkü o yaş grubu daha fazlasını kaldıramaz. Dolayısıyla yaşa ve davranışa göre program yapacaksınız. Yedi yaş grubu bu durumu rahatlıkla kaldırabilir. Buluğ çağına kadar aradaki yaşlar da kaldırabilir. Her çocuk için geçerli olmasa da bazı buluğ çağındakiler de sanki geriye dönmüş gibi kaldıramazlar.
Haftaya devam etmek üzere. Sağlıcakla kalınız. Haneniz, şifahaneniz olsun.
