Bir Kere Daha Şiir
Şair sadece şiir mi yazar? Bu soruya verilecek cevabımız hayır. Bir de şiir hakkında konuşur, yorumlar yapar. Klasik zamanlarda şairler, bazen divanlarının (şiir defteri) dibacesinde (önsözünde) şiir ve diğer edebiyat meselelerine ait görüşlerini anlatırdı. Bazen de şair tezkirelerinde ya da mesnevilerde şiire dair düşüncelerini söylerlerdi.
Okuyucular ya da şiir zevkine sahip olanlar da bu şairlerin şiirlerini okumadan önce bu yerlere müracaat ederlerdi. Mesela Fuzuli, meşhur divanınn dibacesinde şöyle diyor.
"Benim şiirim altın değil, gümüş değil, inci değil, la'l değildir. Bu kulun şiiri bir topraktır, fakat Kerbela toprağıdır." Fuzuli'nin şiirleri bu fikirler bilinmeden anlaşılamaz. Burada iş imgeye düşüyor, şiirde anlama ulaşma yolunu daha etkili ve canlı hale getiren, anlamla başka şeyler arasında ilinti kuran bir zihinde canlandırmayı şairin kullandığı imge ve sombollere borçluyuz. Bir bakıma şairin hayal gücü ile biz okuyucunun anlama kuvveti pekişecektir.
Yine bunun yanında şairin doğup büyüdüğü coğrafya ile aşina oluşumuz, şiirin künhüne varmamıza yardımcı oluyor.Çünkü tabiata çıkıp bütün çiçeklerden öz toplayan arıların ortaya çıkardığı bala benziyor şairin hali. Anzer yaylasını bilen biri Anzer balı dışında bir bal yediğinde "Bu Anzer balı değildir." Nasıl diyebiliyorsa. Fuzulu00ee'yi ve coğrafyasını bilen biri de eline bir şiir geçtiğinde bu yorumu rahatlıkla yapabilir.
Modern zamanlarda şairlerin şiir görüşleri şiir kitaplarında kısmen olsa da hızını alamayan şairlerin müstakil şiir okuma klavuzları veya şiir hakkındaki mülahazalarını ifade eden kitaplarına rastlıyoruz. Bunlar arasında aklıma ilk geleni İsmet Özel'in "Şiir Okuma Klavuzu" dur. "Şiir, gençlik yıllarımda üzerine titrediğim şeydi; bugünse şiirin üzerine titrenilecek bir şey olduğunu kavrayabilmek için ayrıca bazı titizlikler gerektiğini anlıyorum" diyerek sunduğu "niçin şiir okuruz, şiir nedir, düzyazı ile farkı nedir, şiirin önemi nedir?" gibi sorulara cevap aramak üzere yazdığı kitabı bir kaç defa okudum.
Ayrıca beni, can evimden vuran İsmet Özel'in " şiirin özgürlüğe ihtiyacı yoktur ve fakat özgürlüğün şiire ihtiyacı vardır." sözü kalbimden hiç silinmemiştir. Ez cümle, bize göre asıl ve önemli olan, sanat eserlerinin ele alınan konunun sadece nasıl anlatıldığı değildir. Nasıl anlattığımız kadar, neyi hangi bakış açısıyla anlatıp anlatmadığımız da önemlidir. İkisi iyi dengelenmezse ortaya çıkan eserin kıymet-i harbiyesi yoktur.
