Berlin duvarının yıkılışı
Soğuk Savaşın bitişinin sembolü olan Berlin Duvarı 9 Kasım 1989 tarihinde yıkıldı. Berlin Duvarı’nın yıkılışının 30. yıl dönümü şimdi törenlerle kutlanmaktadır. Soğuk savaş, Sovyetler Birliği ve Amerika tarafından kurulan iki kutuplu dünya arasında meydana gelen mücadeleleri ve rekabetleri ve düşmanlıkları ifade etmekteydi. Berlin Duvarının yıklışı, fiilen iki süper güç arasında meydana gelen Soğuk Savaş’ın bittiğini ve uluslararası ilişkilerde yeni bir dönemin başladığını ifade ediyordu.
İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra işgal edilen Almanya ikiye böünmüştü. Batı Almanya (Almanya Federal Cumhuriyeti) ve Doğu Almanya (Almanya Demokratik Cumhuriyeti) Berin’i kendi aralarında paylaşmışlardı. Doğu Berlin, Doğu Almanya’nın başkentiydi. Federal Almanya, NATO içinde yer alırken, Doğu Almanya, Sovyetler Birliği’nin kontrolünde olan Varşova Paktı içinde yer alıyordu.
Sovyetler Birliği, kendisine bağlı geniş bir blok kurmuştu. Macaristan, Doğu Almanya, Çekoslovakya, Polonya, Bulgaristan ve daha pek çok ülke bu blok içinde yer alıyordu. Sovyetler Birliği’nin hegemonyasında olan Varşova bloğu, Demir Perde olarak anılıyordu. Berlin Duvarı Demir Perde bloğunun bütün baskıcılığını, zulmünü ve korkunçluğunu temsil eden somut bir yapıydı. Demir Perde kabusu, Berin Duvarı şeklinde ete kemiğe bürünmüştü.
13 Ağustos 1961 yılında inşasına başlanan Berlin Duvarı’nın amacı, doğudan batıya kaçışları engellemekti. 1945-1961 yılları arasında 2,5 milyon insan Doğu Almanya’dan kaçmıştı. İnsanlar sürekli olarak Doğu Berlin’den kaçıyorlardı. Hayatlarını tehlikeye atmak pahasına Doğu Berlin’den kaçanlar, baskıdan, terörden ve esaretten kaçıyorlardı. Doğu Berlin’den kaçanlar, otoriter ve totaliter nitelikli Komünist rejimin hayatlarını kararttığını söylüyorlardı. Berlin Duvarı, Utanç Duvarı olarak insanlığın zihninde kodlanmıştı. 100 yıl daha duvarın ayakta kalacağını iddia eden Komünist yönetime karşı isyan eden halk, duvara saldırdı ve yıktı. Berlin Duvarı’nın yıkılışı dünyada bir dönemin bitişinin miladı olarak kabul edilmektedir.
9 Kasım 1989 yılında Doğu Berlin’de toplanan milyonlarca insan, özgürlük ve demokrasi istiyordu. Gösteriler karşısında Doğu Almanya yönetimi, ülke dışına çıkmalara izin verdiğini ilan etmek zorunda kaldı. Komünist yönetimin kısmi izin kararı, protestoları durdurmamıştı. Milyonlaca insan, sınırların tamamen ortadan kalkmasını ve duvarın yıkılmasını istiyordu. Milyonlarca insan, birlikte duvarı yıktılar ve sınırın ötesine geçtiler. Berlin Duvarı’nın yıkılışı, dünya tarihinin en devrimci sahnelerinden biri olarak hafızalara kaydedildi. Milyonlarca insanın özgürlük ve daha iyi bir hayat talebine hiçbir demir perde rejiminin engel olamayacağının sembolü olarak Berlin Duvarı’nın yıkılışı önemini hiç yitirmedi ve unutulmadı.
1989 yılı, dünya büyük değişimlerin gerçekleştiği yıl olarak kabul edilmektedir. Sovyetler Birliği Komunist Partisi Genel Sekreteri Gorbaçov, Perestroika (Yeniden Yapılandırma) ve Glasnost (Açıklık) politikalarını uygulamaya başlamıştı. Gorbaçov’un açıklık politikaları, Doğu Avrupa’da demokrasi ve özgürlük taleplerinin halklar tarafından dile getirilmesine neden oluyordu. Polonya’da Dayanışma Sendikası’nın yasallaşması ve büyük bir siyasal güç haline gelmesi, Demir Perde bloğunda büyük devrimler sürecinin önünü açmıştı. Mart ayında Macarlar, Avusturya sınırındaki 150 kilometrelik tel örgüleri ortadan kaldırıyor ve demokrasi taleplerini dillendiriyorlardı. Sovyetler Birliği, 1956 yılında olduğu gibi bu sefer Macarların demokrasi talebini tanklarla ve silahlarla bastırmadı. Ağustos ayında Baltık cumhuriyetlerinde (Estonya-Litvanya- Latviya) 2 milyon insan, 600 kilometrelik insan seddi oluşturdu ve bağımsızlık istedi. Sovyetler Birliği, kitlesel protestoları tanklarla ve silahlarla bastırma yoluna gitmedi. 1968 Prag Baharını kanlı bir şekilde bastıran Sovyetler, bu sefer yeni bir vahşete imza atmadılar. Her ülkenin kendi yoluna gitmesi şeklinde yeni bir politikayı benimseyen Sovyetler Birliği, dünyayı kökten değiştirecek büyük devrimci dalga önünde durmanın hiçbir sonuç getirmeyeceğini anlamıştı. Çekoslovakya’daki Kadife Devrim, Kominist yönetimin yıkılmasına yol açtı. Romanya’da Çavuşesku ve eşi öldürüldü ve Kominist yönetim yıkıldı. 3 Aralık 1989 yılında Malta’da biraraya gelen Gorbaçov ve Bush, iki süper güç arasındaki Soğuk Savaş’ın bittiğini ilan ettiler.
Berlin Duvarı’nın yıkılışı, aslında tarihin en büyük imparatorluklarından olan Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla sonuçlandı. Tarihin en büyük özgürlük ve demokrasi hareketlerinin başlamasına neden olan Berlin Duvarı’nın dünyaya bıraktığı miras, dünyanın geleceğini etkilemeye devam etmektedir.
