​Aylık enflasyon Eylül'de yavaşladı

Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) verilerine göre; tüketici fiyat endeksi (TÜFE), 2023 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 4,75, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 49,86, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 61,53 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 55,30 oranında arttı.

Beklentilerin (aylık yüzde 4,9) biraz altında kalan Eylül ayı enflasyon verisi bir önceki ay yıllık yüzde 58,94, aylık yüzde 9,09 olarak açıklanmıştı. Temmuz ayında ise TÜFE aylık yüzde 9,49 artmıştı. Yaz mevsiminin etkisine rağmen iki ay üst üste yüzde 10’a yakın aylık artıştan sonra Eylül ayında fiyat artışlarının aylık bazda yavaşlaması sevindirici. Eylül ayında gerçekleşen yıllık yüzde 61,53’lük artış ise yıl başından bu yana enflasyonun gördüğü en yüksek seviye oldu. Beklentiler yıl sonuna kadar yüzde 70’e yaklaşacağı yönünde şekilleniyor. Orta Vadeli Program’da ise TÜFE yıllık artış oranının yıl sonunda yüzde 65 seviyesine yükseleceği öngörülmektedir…ifadesi yer almıştı.

Öte yandan yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık yüzde 47,44, aylık yüzde 3,40 arttı. Eylül ayı ile birlikte ÜFE ile TÜFE arasındaki makas 14,09 puan oldu. Bu durum mal enflasyonuna olumlu yönde yansırken hizmet enflasyonundaki katılık ise TÜFE’deki artışta etkili oluyor.

TÜFE verisinin alt detaylarına bakıldığında;

Ana harcama grupları itibarıyla Eylül ayında bir önceki aya göre en az artış gösteren ana grup yüzde 2,59 ile giyim ve ayakkabı oldu. Buna karşılık, Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 30,27 ile eğitim oldu.

Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 20,16 ile konut oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 92,48 ile lokanta ve oteller oldu.

Endekste kapsanan 143 temel başlıktan Eylül ayı itibarıyla, 11 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 4 temel başlığın endeksinde değişim olmadı. 128 temel başlığın endeksinde ise artış gerçekleşti.

İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç özel kapsamlı TÜFE göstergesi (B) yıllık yüzde 67,22, aylık yüzde 5,06 oldu.

Sonuç olarak son iki aydır güçlü bir şekilde artan aylık enflasyonun Eylül ayı ile birlikte ivme kaybettiğini, ancak yıllık enflasyonun baz etkisinin de ortadan kalkmasıyla güçlendiğini görüyoruz. Sanayi aboneleri için Ekim ayında doğal gaza uygulanan yüzde 20’lik fiyat artışının da tüketici fiyatlarına yansıması bekleniyor.

Ana harcama gruplarına bakıldığında da gıda ve ulaştırmanın enflasyonu yukarı çeken kalemler olduğu görülüyor. Bunun yanı sıra okulların açılmasıyla birlikte Eylül ayında eğitim harcamalarında gözle görülür bir artış gerçekleşti. Ancak geçen yılın aynı ayı(yüzde 6,99) ile kıyasladığımızda eğitimdeki yüzde 30,27’lik aylık artışın çok yüksek olduğunu söyleyebiliriz.