Asrın hastalığı

İnsanoğlunun gaflet ve nisyanı sebebiyle en çok yaptığı hatalardan biri de zaman israfıdır. Zaman, Yüce Allah'ın insanlara verdiği çok büyük bir nimettir. Dünya hayatında her şeyi satın almak veya geri getirmek az-çok mümkündür, lâkin geçen zamanı asla... Hal böyleyken hiç birimiz paramızı çöpe atmayız veya kibrit çakıp yakmaz. Ama hiçbir para ve servetin satın alamayacağı kadar değerli olan zamanımızı, nasıl da hoyratça harcayıveririz.

Allah Kur’an-ı Kerim’de sabaha, kuşluk vaktine, gündüze, geceye, güneşe, aya ve asra, yani zamana ve onu oluşturan her parçaya, mükerrer defalar yemin etmektedir. Bilindiği üzere Allah (cc) bir şeye yemin ediyorsa, orada önemli ders ve hikmetler vardır. Bu hikmetlerden sabit olan ikisi şudur:

1. Zamanın değerini anlatmak. Bizzat yaratıcısı olan Allah (cc) tarafından yemin edilmeye layık görülmesi, zamanın ne kadar değerli olduğunu anlatır. 2. Ondan sonra gelen konunun önemine dikkat çekmek…

“Asra yemin ederim ki, İnsan gerçekten ziyan içindedir. Ancak iman edip iyi ameller işleyenler, birbirlerine hakkı tavsiye edenler ve sabrı tavsiye edenler müstesnadır.” Büyükbir müfessir olanİmam-ı Kurtubi, Kur'an’ın tamamını tefsir etmiş olmasına rağmen, şöyle der: “Benim için Asr’ı en güzel tefsir eden, bir fakirin sesi oldu. Bağdat sokaklarında yürürken, bir ses duydum. “Ey Müslümanlar, sermayesi eriyen şu fakire yardım edin” diyordu. Sesin geldiği yere doğru yürüyünce, baktım ki bir fakir kar satıyordu. Kar’ını satmak içinde o söylerle çağırıyordu.

Bu fakir ne kadar daha çabuk ve ne kadar daha çok kar satarsa, kendisi için ahiret sermayesi olacak. Aksi halde, sıcak çöl ikliminde ve güneş altında eriyip giden karın ne ona ne başkasına bir faydası yok… Düşündüm ki, bir insanın ömrü de güneş altında eriyip giden kar misali, her an geçip gitmektedir. Ne kadar daha çabuk ve daha çok bir kısmını hayırlı amellerle değerlendirirse kendisi için ahiret sermayesi olacaktır. Aksi halde ömür geçip gitmektedir. Dünyanın bütün saatlerini durdursak da zamanı durduramayız.

Kur’an-ı Kerim birçok ayette, Allah (cc) ın verdiği ömrü iyi değerlendirmeyip mahşere eli boş gidenlerin pişmanlığına dikkatlerimizi çeker. Zamanı israf edenlerin de bir gün pişman olacaklarını anlatır: “O gün cehennem getirilir, insan yaptıklarını birer birer hatırlar. Fakat bu hatırlamanın ne faydası var! (İşte o zaman insan:) "Keşke bu hayatım için bir şeyler yapıp gönderseydim!" der.” (Fecr 89/23-24) “Onlardan birine ölüm gelince: "Rabbim! (ne olur) Beni geri çevir, belki, yapmadan bıraktığımı tamamlar, salih ameller işlerim" der. Hayır; bu söylediği sadece (boş) kendi lafıdır. Tekrar diriltilecekleri güne kadar arkalarında geriye dönmekten onları alıkoyan bir engel vardır.” (Muninun 23/99-100)

"Rabbim, beni yakın bir süreye kadar erteleseydin de sadaka verip iyilerden olsaydım!" diyen zavallıya cevaben, Allah (cc) şöyle buyurur: “Allah süresi geldiği zaman hiç bir canı ertelemez. Allah yaptıklarınızdan haberdardır.” (Münâfikûn, 10,11)

Onlar Cehennemde: “Rabbimiz! Bizi çıkar, (önce) yaptığımız (kötülükler) yerine iyi işler yapalım diye feryad ederler. Size düşünecek kimsenin düşünebileceği kadar bir ömür vermedik mi? Size uyarıcı da gelmedi mi? (Niçin inanmadınız?) Şimdi tadın (azabı)!” (Fâtır, 37)

Efendimiz (sas) in şu hadisleri, zamanın önemine dikkatimizi çeken sadece birkaç örnektir: "Mahşer günü kendi kendisini kınamayacak hiç kimse yoktur. İyi insan “neden iyiliklerimi artırmadım” diye kendini kınar. Kötü insan ise, “neden kötülükleri terk etmedim” diye kendini kınar.” (Tirmizî) “İki nimet vardır ki, insanların çoğu onların kıymetini bilmez, aldanır. Onlar, sıhhat ve boş vakittir.” (Buhârî, Müslim ve Tirmizî) “Beş şey gelmeden önce beş şeyi ganimet bil: İhtiyarlığından önce gençliğini, hastalanmadan önce sıhhatini, fakirliğinden önce zenginliğini, meşgul zamanlarından önce boş vakitlerini ve ölümünden önce hayatını!” (Buhârî, Tirmizî ve Hâkim)

Hasan Basri (rh.a) şöyle der: “Ben, öyle zatlara eriştim ki, onlar, sizin nakitlerinizi harcamaktan çekindiğinizden daha fazla, vakitlerini harcamaktan çekiniyorlardı. Ya okuyorlardı, ya yazıyorlardı, ya da ibadetle meşgul oluyorlardı. Tek dakikalık vakitlerini dahi boşa harcamıyorlardı.” Şehit imam Hasan el Benna, (rh.a) zamanımızı en iyi bir şekilde değerlendirme ve bir dakikasının dahi boşa geçmemesine dikkat etmemizi tavsiye eder.