Asgari Geçim Ücreti Bölgelere Göre Değişmeli Mi?
Yeni yılın gelmesiyle birlikte asgari ücret de belli oldu. Buna göre 2020 yılında geçerli olacak brüt asgari ücret 2 bin 943 lira iken net asgari ücret 2 bin 324 lira 70 kuruş olarak belirlenmişti. Bu kararın açıklanmasından sonra, asgari ücreti düşük bulan ilgili kurum ve sendikalardan tepkiler geldi.
Asgari ücret bizim ülkemiz için çok önemli bir konu. Çünkü Türkiye’de yaklaşık 28 milyon insan çalışıyor. Bu sayının 10 milyonu asgari ücretlilerden oluşuyor. Oransal olarak asgari ücretliler toplam çalışanların yüzde 36’sına bazı hesaplamalara göre ise yüzde 40’ına tekabül ediyor.
Bu kadar insanın asgari ücretle çalışmasına rağmen yine de ülkemizde kayıt dışı çalışanların oranı yüzde 36.
Her bir işgörenin insan onuruna yakışır şekilde yaşaması gerekiyor. Diğer yandan da işveren kayıt dışı çalıştırma ya da iş yeri kapatma gibi başka çözümler aramamalı.
O nedenle bu denge çok iyi kurulmalı.
Türkiye İktisadi Girişim ve İş Ahlakı Derneği (İGİAD) bu konuyla ilgili ciddi çalışmalar yapan bir kurum.
İGİAD İnsani Geçim Ücreti (İGÜ) Tespit Komisyonu, her yıl Aralık ayında yaptığı araştırma ile Türkiye’de farklı bölgelerdeki ailelerin geçinebilmesi için gerekli olan asgari insani geçim ücret seviyesini tespit ediyor.
İki çocuklu dört kişilik bir ailenin aylık insani geçim maliyetinin hesaplanmasından hareketle yapılan bu araştırma, bir ailenin; gıda, giyim, konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar, mobilya, ev aletleri ve ev bakımı, sağlık, ulaştırma, haberleşme, eğlence ve kültür, eğitim hizmetleri ve sair harcamalarını içeriyor. TÜİK tarafından üretilen veriler kullanılarak yapılan hesaplamalara göre, işverenlerin İstanbul’daki bir işgörene ailesini geçindirebilmesi için asgari olarak aylık toplam 3.192 TL (prim, ikramiye, yardım vb. yan ödemeleri dâhil) ödemesi gerekiyor. Tespit edilen İGÜ rakamı; SGK, vergi ve devlet tarafından karşılanan eğitim giderlerini içermiyor. İGİAD, bu rakamı, işgörene verilmesi gereken insani geçim ücreti tutarı olarak işverenlere tavsiye ediyor.
Bölgelere göre 2019 ve 2020 yılı için aylık insani geçim ücretleri şöyle hesaplanmış;
İstanbul 2.781 ₺, 3.192 ₺, Batı Marmara 2.094 ₺, 2.371 ₺, Ege 2.170 ₺, 2.627 ₺, Doğu Marmara 2.479 ₺, 2.767 ₺, Batı Anadolu 2.254 ₺, 2.561 ₺, Akdeniz 2.120 ₺, 2.518 ₺, Orta Anadolu 1.991 ₺, 2.379 ₺, Batı Karadeniz 1.932 ₺, 2.321 ₺, Doğu Karadeniz 2.085 ₺, 2.460 ₺, Kuzeydoğu Anadolu 1.908 ₺, 2.371 ₺, Ortadoğu Anadolu 1.979 ₺, 2.185 ₺, Güneydoğu Anadolu, 2.126 ₺, 2.672 ₺ ve Türkiye ise ortalaması 2.204 ₺, 2.676 ₺.
Görüldüğü üzere İstanbul’daki hayat pahalılığı nedeniyle geçinmek için daha yüksek ücretlere ihtiyaç duyuluyor. Bölgelere göre farklı asgari ücret uygulaması daha önceden de sık sık gündeme getirilmişti. Özellikle tüketim mallarının daha ucuza arz edildiği bölgelerde daha düşük ücret uygulaması ilk bakışta çok mantıklı görülüyor.
Ancak Ortadoğu Anadolu ve İstanbul arasındaki 1.000 ₺’lik ücret farkı göz önüne alındığında böyle bir uygulama İstanbul'a olan göçü daha da arttırabilir.
