Ar-Ge Harcamaları Yüzde 19 Arttı

Araştırma ve Geliştirme (Ar-Ge), kültür, insan ve toplumun bilgisinden oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bunun yeni süreç, sistem ve uygulamalar tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen özgün çalışmalar, çevre uyumlu ürün tasarımı veya yazılım faaliyetleri ile alanında bilimsel ve teknolojik gelişme sağlayan, bilimsel ve teknolojik bir belirsizliğe odaklanan, çıktıları özgün, deneysel, bilimsel ve teknik içerik taşıyan faaliyetlerdir. (5746 Sayılı Kanun)

Yeni bir ürünün ortaya çıkması için yapılan çalışmalara araştırma, var olan ürünün niteliğini arttırmaya ise geliştirme faaliyeti deniliyor. Bunun için yüksek eğitime sahip işgücü, teknoloji yatırımı, sektörün AR-Ge faaliyeti için uygun olması gibi pek çok unsurun bir araya gelmesi gerekiyor.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre; gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcaması 2019 yılında bir önceki yıla göre 7 milyar 420 milyon TL artarak 45 milyar 954 milyon TL'ye yükseldi.

Gayrisafi yurt içi Ar-Ge harcamasının gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) içindeki oranı 2018 yılında yüzde 1,03 iken, 2019 yılında yüzde 1,06'ya çıktı.

Ar-Ge harcamalarında mali ve mali olmayan şirketler yüzde 64,2 ile en büyük paya sahipken, bunu yüzde 29,2 ile yükseköğretim takip etti. Kâr amacı olmayan kuruluşlar tarafından yapılan Ar-Ge harcamalarının da dahil olduğu genel devlet Ar-Ge harcamalarının toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı ise yüzde 6,6 oldu. Ar-Ge harcamaları içerisinde personel harcamaları yüzde 51,6 ile en büyük harcama kalemini oluşturdu.

Ar-Ge harcamalarının 2019 yılında yüzde 56,3'ü mali ve mali olmayan şirketler tarafından finanse edilirken bunu yüzde 29,4 ile genel devlet, yüzde 12,8 ile yükseköğretim, yüzde 1,5 ile yurt dışı kaynaklar ve yüzde 0,02 ile yurt içi diğer kaynaklar takip etti.

Tam zaman eşdeğeri (TZE) cinsinden 2019 yılında toplam 182 bin 847 kişi Ar-Ge personeli olarak çalıştı. Bir önceki yıla göre TZE cinsinden Ar-Ge personeli sayısındaki artış yüzde 6,2 oldu. Sektörler itibari ile dağılımına bakıldığında ise TZE cinsinden toplam Ar-Ge personelinin 2019 yılında yüzde 62,9'u mali ve mali olmayan şirketlerde, yüzde 32,3'ü yükseköğretimde ve yüzde 4,9'u kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet sektöründe yer aldı.

TZE cinsinden kadın Ar-Ge personel sayısı, 2019 yılında 58 bin 224 kişi ile toplam Ar-Ge personel sayısının yüzde 31,8'ini oluşturdu.

Ar-Ge faaliyeti yürüten imalat sektöründeki girişimler 2019 yılında imalat sektörü tarafından yapılan toplam ihracatın yüzde 50,5'ini gerçekleştirirken, imalat sektörü toplam üretim değerinin de yüzde 36,6'sını üretti.

2008’de 2 milyar 671 milyon TL olan Ar-Ge harcamalarının 2019’da 46 milyara yaklaşması sevindirici bir gelişme. Ülkemizde Ar-Ge faaliyetlerini arttıran işletmelere teşvik, hibe, maaş desteği, vergi indirimleri, yer tahsisi gibi bir takım kolaylıklar sağlanıyor. Buna rağmen Ar-Ge faaliyetleri istenilen düzeyde gerçekleşmiyor. Bunu, alınan patent sayılarından da görebiliyoruz. Üniversite-özel sektör işbirliğinin artması bu duruma olumlu katkı sağlayabilir.