Anayasanın ilk 3 maddesinin değiştirilmesi niçin yasak?

Çoğu partiler, siyasetçiler ve gazeteciler Anayasa'nın ilk 4 maddesini bilmeden konuşuyorlar. 1924 Anayasası'nda değişmez madde 1. madde; Cumhuriyet maddesi. 61 Anayasası'nda yine değişmez madde, 1. madde; Cumhuriyet maddesi. 82 Anayasası Danışma Meclisinde çıktığında da 1. madde. Danışma meclisinde 1. maddeyle, değişmezlikle ilgili gerekçe yazmışlar. Gerekçede, Cumhuriyet'in değişmezliği meselesi, saltanattan Cumhuriyet'e geçildiği için bu konuda geriye dönüşü hedefleyen eylemlere, akıllara fırsat vermemek için düşünülmüştür.

61 Anayasası'nda 1. madde, değişmez madde olarak hazırlanırken artık böyle bir ihtimal bulunmadığı, Cumhuriyet'ten geriye dönüş söz konusu olmadığından, bunun için 1. maddenin korunmasına gerek olmadığı konuşulmuş, ancak yine de tarihi değeri itibarıyla 1. maddenin değişmezliği kabul edilmişti. 82'de de aynı mülahazayla, korunmaya ihtiyacı olduğu için değil tarihi değeri itibarıyla korunmuştur diyor. Sonra gidiyor Milli Güvenlik Konseyine, orada Kenan Evren ve 4 arkadaşı, 3 maddenin üçünü de değişmez madde yapıyor ve buraya 4. madde koyuyor. Görüldüğü üzere Anayasamızın ilk 3 maddenin değişmezliği sadece ve sadece siyasi tarihimizde, 12 Eylül darbesini yapan 5 generalin tasarrufudur. Önce bunu bilmek lazım. Bunu bilmeden konuşuyorlar.

1982 Anayasası'na son şeklini Kenan Evren ve arkadaşları verdi. Onlar öldüler, gittiler. Kenan Evren'i görmeyen, adını bilmeyen insanlar, gelecek nesiller anayasa yaparken onun koyduğu hükümleri değiştiremeyecek. Böyle bir şey nasıl bir rasyonaliteyle izah edilebilir? Değişmezlik meselesi çok yanlıştır. Hiçbir kuşak, kendisinden sonraki kuşakların anayasa yapma iradesini bağlayacak bir iradeye sahip olamaz. Onların iradesinin bizimkinden üstünlüğü nedir? Bir konuyu tartışırken bu bağlam önemli.

61'de de 82'de de Cumhuriyet maddesiyle ilgili hiçbir tartışma yok ve olmadı Türkiye'de. Anayasanın İlk 3. maddeyle ilgili de yok. Başkent Ankara, İstiklal Marşı, üniter devlet yapısıyla ilgili hiçbir partinin itirazı olmadı. 2. maddede; 12 Eylül darbecilerinin eklemiş olduğu bazı hukuki olmayan ifadeler var. Bunların düzeltilmesi ve 61 Anayasası'nda olduğu gibi daha sade, 'Türkiye Cumhuriyeti insan haklarına saygılı, demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir' şeklindeki ibarenin doğru olacağını düşünüyorum. Sonuçta anayasa; hukuk metni, hukuki denetim yapılıyor. Bunu yaparken 'toplumun huzuru' gibi, ne olduğu belli olmayan, içeriğini Anayasa Mahkemesinin dolduracağı bir takım kavramlara ihtiyaç yok.

Örneğin, Cumhuriyet'in niteliklerini düzenleyen 2. madde, 61 Anayasası'ndan beri kabul edilmiş nitelikler aynen korunuyor. 61 Anayasası'nda 'insan haklarına dayanan' ifadesi, 82 Anayasası'nda 'insan haklarına saygılı' oluyor. Bunu 'dayanan' yapmamız lazım. Dayanan; insan haklarına daha iyi vurgu yapan bir kelime.

Tabi ki illaki Anayasamızın ilk 3 maddesi değişsin demiyorum. Ancak 5 darbeci generalin yazdırdığı bir anayasa var. Darbeci zihniyet sivil meclisin iradesine ömürlük rehin mi koydu, ayet mi? Darbecilerin yazdığının daha iyisini, en kralını bu halk bu meclis bence yazar. Eğemenlik kayıtsız, şartsız milletin değil mi? Daha iyisini dahi yazmaya kalKsanız olmuyor. Çünkü mutlak yasakmış. Dediğimiz gibi Kenan Evren'i görmeyen, adını bilmeyen insanlar, gelecek nesiller anayasa yaparken onun koyduğu hükümleri değiştiremeyecek. Böyle bir şey nasıl bir akılla izah edilebilir?