"Allah'tan korkun ve doğrularla beraber olun!..-3"

İslam ahlakında doğruluk ve sadakat; sağlam insan onurunun ve sağlıklı toplum yapısının vazgeçilmez şartlarından biri olarak kabul edilmiş olup insanın kendi kişiliğine karşı en önemli görevleri arasında gösterilmiştir. Âyet-i kerimelerde buyuruldu ki:

“Ey iman edenler! Allah’tan korkun (emirlerine bağlanın, yasaklarından sakının) ve doğru söz söyleyin!” (Ahzab 70)

“Ey İman edenler! Allah’tan korkun ve doğrularla beraber olun!” (Tevbe 119)

“Rabbimiz Allah’tır deyip sonra dosdoğru yaşayanlara korku yoktur ve onlar üzülmeyeceklerdir!” (Ahkaf 13)

“Söylemekte oldukları yalanlar sebebiyle onlar için acıklı bir azap vardır!” (Bakara 10)

“Rabbimiz Allah’tır, deyip sonra da istikamet üzere, doğru yolda yürüyenler yok mu, işte onların yanına melekler inip: Hiç endişe etmeyin, hiç üzülmeyin ve size vaad edilen cennetle sevinin, derler.” (Fussilet 30)

Sevgili Peygamberimiz sallallahü aleyhi ve sellem de doğruluğu sürekli vurgulamış ve doğru kimseler olmamızı istemiştir. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

“Şüpheliyi bırak, şüphe vermeyene bak. Zira gönül, (sözde ve işte) doğrudan huzur, yalandan kuşku duyar.”(Tirmizi)

Efendimiz aleyhisselam, kendisinden güzel bir nasihat isteyen kişiye de şöyle buyurmuştur: “Allah’a inandım de, sonra da dosdoğru ol!” (Müslim)

Doğruluk çok çok önemlidir. Çünkü:

Doğruluk, güvenilirliktir.

Doğruluk, aldatmamaktır.

Doğruluk, daima hakkın ve haklının yanında olmaktır.

Doğruluk, yalan ve sahtecilikten uzak durmaktır.

Doğruluk, erdemli yaşamdır.

Doğruluk, haktır, adalettir.

Doğruluk, gerçekçi ve inandırıcı olmaktır.

Doğruluk, özü ve sözü bir olmaktır.

Doğruluk, sorumlu davranmaktır.

Doğruluk, vefalı olmaktır.

Doğruluk, açık sözlülük ve açık yürekliliktir.

Doğruluk, başkasının acısını paylaşabilmektir.

Doğruluk, emanete sahip çıkmaktır.

Doğruluk, içten ve doğal olmaktır.

Doğruluk, sağlam karakterli olmaktır.

Doğruluk, fedakârlıktır.

Doğruluk, yüce değerlerden taviz vermemektir.

Doğruluk, haksızlığa izin vermemektir.

Doğruluk, gerçekleri göz ardı etmemektir.

Doğruluk, ayrımcılık yapmamaktır.

Doğruluk, tüm bunların toplamı ve daha fazlasıdır.

Doğruluğun bu kadar önemli olmasının sebebi; hayatın bütün alanlarında, insanın ilişkili bulunduğu bütün kişi ve çevrelere karşı her türlü tutum ve davranışlarında aranan en mühim faziletlerden biri olmasından kaynaklanmaktadır.

Dürüstlükle uyuşmayan, dolayısıyla insanın onurunu aşındıran kötülüklerin başında yalan gelir. Âyet-i kerimede buyuruldu ki:

“Şu kesindir ki münâfıklar cehennemin en alt katındadırlar. Onları oradan kurtaracak bir yardımcı da bulamazsın!” (Nisa 145)

Anglikan kilisenin Dâru’l-Hikmeti’l-İslâmiyye’ye kurumuna sorduğu; “İslam, fikre ve hayata ne vermiştir,” sorusuna; bir İslâm âlimi tek bir cümle ile şu cevabı vermiştir: “İslam; fikre tevhid, hayata istikamet vermiştir.”

Doğruluk, müslümanlığın ruhu gibidir. Bir insan Allah’a iman eder, bununla beraber kalbini, işini ve sözünü doğrultur ve doğru yolu tutarsa artık o insan selameti bulmuş, demektir. Dünya ve ahirette onun için korku ve keder yoktur. Çünkü tam manasıyla iman eden ve istikameti elden bırakmayan bir insan, şüphe yok ki dinin ruhunu elde etmiş, demektir.

Doğru söylemek, toplumsal hayatın ve sosyal ilişkilerin temel taşlarından biridir. Bu sebeple İslamî kaynaklarda, ahlakî konular arasında doğruluğa özel bir önem verilmiştir.

İslamda doğruluğun, ne kadar büyük bir öneme sahip olduğunu anlamak için Kuran-ı kerime bakmak yeterlidir. Kuran-ı kerimde nerede bir peygamber övülmek istenmişse, onun çeşitli sıfatları içerisinde özellikle doğruluğuna temas edilmiştir. Mesela Hazret-i İbrahim, Hazret-i Yusuf, Hazret-i İsmail ve Hazret-i İdris bununla tavsif edilmiştir. Kısacası, İslamî kaynaklarda peygamberler ve evliyaullahtan söz edilirken doğruluk, onların seçkin kişiliklerinin en bariz özelliği olarak zikredilmiştir. Mesela bu ümmetin en büyük ferdi olan Hazret-i Ebubekir’in lakabı ve şöhreti; dosdoğru manasında ‘sıddık’tır.

Doğru olmanın bazı sebepleri vardır şöyle ki:

Akıl: Doğruluğun sebeplerinden biri akıldır. Çünkü akıl, yalanın çirkinliğini bilir.

Din: Doğruluğun ikinci sebebi dindir. Din, doğruluğa bağlı kalmayı ve yalancılıktan sakınmayı emreder.

Mürüvvet: Mürüvvet yani yiğitlik, yalancılığı yasaklamakta ve kişiyi doğru olmaya sevk etmektedir.

(Devamı haftaya…)