Afrika'da Fransa Sömürgeciliğinin Günümüze Yansıyan Sonuçları (6)

Bu hafta Fransa yazı serimize kaldığımız yerden devam edeceğiz. Daha önce ‘’Fransafrika kavramı’’ üzerinde duracağımızı söylemiştik.

Fransa, Afrika’daki nüfuzunu korumak ve etkisini artırmak için sonuçları iyi hesaplanmış bir dizi uygulama stratejisi geliştirmiştir. ‘’Fransafrika’’ kavramını geliştirip, konuya doktrinel bir derinlik kazandırmaya çalışması bunlardan biridir. Bunun için Fransa, Afrika’da tatbik etmek maksadıyla siyasal, ekonomik, askeri ve kültürel uygulama yöntemleri hayata geçirmiştir.

Afrika’da sömürge hâline getirdiği halkları asimile etmek ve kendisine bağlama politikası izleyen Fransa, kolonilerinde sadece Fransızca konuşulmasını sağlamakla yetinmemiştir. Aynı zamanda birçok alanda değerlerini dayatmak suretiyle nüfuzunu devam ettirmiştir.

Fransa, Afrika’daki sömürgelerinde devlet kademelerinde görev alan elitlerin tamamını kendi eğitim sisteminden geçirmiştir. Böylece milli bilinç ve yapıların oluşumunu engellemiştir.

Fransa, ‘’Fransafrika’’ kavramı ile Afrikalılara, ‘’siz siyah Fransızlarsınız’’ duygusunu hissettirmeye çalıştı. Zira Afrika ülkelerinin bağımsızlık mücadeleleri devam ederken, başarılı olmaları durumunda Fransa’nın kıta ile ilişkileri, ancak bu etkiyle mümkün olacağını düşündü.

Dolayısıyla Fransa, bu bağlamda uyguladığı politikaları ‘’Fransafrika’’ kavramıyla ifade etmiştir. ‘’Fransafrika kavramını ilk kez 1955 yılında Fildişi Sahili Devlet Başkanı Felix Houpouet-Boigny tarafından bir grup Afrikalı liderin ve bağımsızlığını kazanan eski kolonilerin Fransa ile ilişkilerinin devam etmesini sağlamak amacıyla kullanılmıştır.’’ (Syalp Tamçelik-Küresel Politikada Yükselen Afrika)

‘’Kavramın günümüzdeki popüler hâle gelmesi 1988 yılında gazeteci François-Xavier Verschave’ın Fransız Cumhuriyeti’nin En Uzun Skandalı adlı kitabıyla gerçekleşmiştir.’’ (Ahmet Kavas-Fransız Siyaseti Afrika’dan Besleniyor) Bugün Fransa, ‘’Fransafrika’’ kavramı ile Afrika’daki sömürge hâline getirdiği ülkeler ile politik, ekonomik ve askeri ilişkilerini tanımlamak için kullanmaktadır.

Fransa’nın Afrika politikasına baktığımızda üç dönemin oldukça önemli olduğunu görürüz. Bunlardan ilki, coğrafi keşiflerden1945 yılına kadar süren sömürgecilik dönemidir. İkincisi, iki kutuplu dünya sistemi sırasında ‘’Fransafrika’’ kavramı bağlamında denediği yeni sömürgecilik dönemidir. Üçüncüsü, Erdoğan’ın 2013 yılında ilk kez ‘’Dünya 5’ten Büyüktür’’ söyleminden sonra ve devam eden dönemdir.

Fransa, Erdoğan’ın ‘’Dünya 5 Büyüktür’’ söylemini Afrika kıtasındaki çıkar alanlarını tehdit etme potansiyeli olarak değerlendirdi. Bundan dolayı Afrika’da Türkiye’ye karşı örtülü operasyonlar düzenlemeye çalıştı, güç gösterisi yapmaya çalıştıysa da başarılı olamadı.

Toparlayacak olursak: ‘’Fransafrika’’ kavramı, Fransa’nın Afrika’da devam eden siyasal, ekonomik, askeri ve kültürel etkilerinin tamamını ifade etmek için geliştirilmiştir. Afrika’da Fransa sömürgeciliğinin günümüze yansıyan sonuçları ile ilgili söylenecek çok söz, yazılacak çok detay vardır. Ancak güncel dış gelişmelerden kopmamak için önümüzdeki hafta Afrika yazı serimize ‘’sonuç’’ ile sonlandıracağız.

İletişim: Twiter X: @MehmetB78849685 – [email protected]