ABD''nin Asya Politikasına Dair
ABD, Orta Asya ve Güney Asya’da uzun süredir önemli bir oyun kuruyor. Oyunun temelinde Çin’i çevreleme politikası var. Güney Çin Denizi'nden itibaren başlayan Myanmar’da belirli aralıklarla tekrar tekrar gündem yapılan, Myanmar’ın yanında, Keşmir, Doğu Türkistan, Afganistan ve İran hattına kadar uzanan kuşakta sürekli olarak kontrollü bir kriz yaşatıldığından net olarak bahsedebiliriz. Hindistan ve Pakistan arasındaki Keşmir temelli krizinde canlı tutulmasını aynı bağlamda değerlendirmek gerekiyor.
Güney Çin Denizi çok stratejik bir öneme sahip. Ticari gemilerin Avrupa ve Ortadoğu’dan Asya’nın doğusuna ulaşması için geçmesi gereken bir güzergâh… Yıllık olarak yaklaşık 5 trilyon dolarlık bir hacimden bahsetmek mümkün. Bölge Pasifik ve Hint Okyanusları arasında geçiş alanı ve dünya deniz ticaretinin yaklaşık yarısına ev sahipliği yapan Malakka, Sunda ve Lombok Boğazları bu bölgede bulunuyor. Ticari anlamda bu kadar stratejik bir öneme sahip olmakla birlikte bölgenin bir diğer önemi ise sahip olduğu rezervler. Dünya Bankası verilerine göre Güney Çin Denizi yaklaşık 7 milyon varillik petrol ve 25 trilyon metreküp gaz rezervine sahip. Dolayısıyla böyle stratejik bir noktada özellikle kendisini dünyanın jandarması, tek karar alıcısı olarak gören ABD’nin ve tabi ki İngiltere’nin müdahilliğinin olmama ihtimali yok.
Bölgede kaşınmaya en uygun nokta Pakistan ve Hindistan arasında BM’nin Filistin ile birlikte iki temel sorunundan birisi olan Keşmir sorunu. Şanghay İşbirliği üyesi olan bu iki ülkenin arasında çıkacak ciddi bir çatışma bölgeyi istikrarsızlaştırmakla birlikte Çin ve Rusya’nın başını çektiği ŞİÖ içinde de önemli kırılmalara yol açabilir. ABD her ne kadar ticaret savaşlarında bir miktar frene basmış olarak gözükse de, Çin’in “Bir Yol Bir Kuşak” (Yeni İpekyolu) projesini akamete uğratmak için mutlaka yeni hamleler yapacaktır. Pakistan ve Hindistan konumları gereği, Çin’in denizlere inme çabasını engellemek adına önemli ve aralarında Keşmir gibi kullanılabilir bir sorun var. Aynı şekilde Myanmar’da bu konuda kullanılabilir alan. Zira Çin, Myanmar üzerinden limanlar ve boru hatları ile alternatifler oluşturuyor. Myanmar’da yaşanan hadiselere buradan bakmakta fayda var. Dünyanın birçok noktasında Suriye’de, Irak’ta, Yemen’de insanların canını yok sayan zihniyetin Myanmar konusunda duyar kasmasını insani bir durum gibi anlamak saflıktan ibaret olacaktır.
ABD, Çin'in “Bir Kuşak bir Yol” projesiyle inisiyatif aldığı coğrafyada giderek kendisine karşı bir ittifakın oluştuğunu düşünüyor/görüyor ve bu ittifakı dağıtmak için çaba gösteriyor. Burada ise yeni bir strateji izleyerek karşısında gördüğü ittifak içerisinde bir çatışmanın olmasını hedefliyor. Önümüzdeki günlerde başta Pakistan-Hindistan arasında olmak üzere bölgesel yeni gelişmelerin yaşanacağını öngörmek zor değil. Özetle; ABD, Şanghay İşbirliği’ni kendisine karşı çok önemli bir rakip olarak görüyor ve bu birliği kendi içerisinde çıkacak anlaşmazlıklarla, bölgesel krizleri besleyerek, bölgeyi istikrarsız tutarak etkisizleştirme noktasında bir strateji izliyor.
