ABD Yenildi ama Afganistan Kazanacak mı? (2)

Bütün dünya, Taliban’ın Amerika’ya karşı nasıl zafer kazandığını tartışıyor ama asıl sorulması icap eden soru: Afganistan kazanacak mı? Afganistan’ın kazanması için, önce toplumsal barışa, o da ancak ülkede yaşayan Afgan halkının asgari müştereklerini karşılayan bir anayasayla sağlanır.

Çünkü anayasa, bir devletin yapısını, zihniyetini, devlet-vatandaş ilişkilerinin mahiyetini belirler. Dolaysıyla Afgan halkının haklarını teminat altına alacak, toplumsal talepleri yönetim katına çıkartacak bir anayasaya ihtiyaç vardır.

Bilindiği gibi anayasalar hukuki metinlerdir. Bu nedenle böyle bir metnin tek başına varlığı bir anlam ifade etmez. Ne zamanki bir ülkede yönetenle yönetilen sadakatle o anayasaya bağlı kalarak hayatlarını sürdürdülerse bir anlam kazanır.

Dolaysıyla Afganistan yönetiminde görev alacak kadro, eğer halkının asgari müştereklerini karşılayan bir anayasaya sahip olursa, bu hem çıkması muhtemel siyasi tıkanıklıkların aşmasını hem de siyasi gücün oluşmasını kolaylaştıracaktır.

Siyasi güç: Bir devletin yönetilme kapasitesidir. Ülkenin iç politik yapısı, vatandaşlarının yönetime ve karar alma süreçlerine etkisi, yerel ve merkezi yönetim biçimlerinin oluşması, siyasi gücün oluşmasına bağlıdır. Ancak siyasi güç, ülkenin bünyesine uygun olmalıdır.

Daha açık ifade etmek gerekirse, kimse dışardan Afganistan’ın değerlerine aykırı bir sistem dayatmamalıdır. Afgan halkı ve idarecileri kendi geleceklerine kendileri karar vermelidir. Zira her toplumun siyasi gücü, kendi tarihi geleneklerinin etkisi altında gelişir.

Afganistan’ın dostları platformu kurulmalıdır

Gönül isterdi ki, bütün devletlerin sınırlarını ve siyasi örgütlenmelerini aşan, insanlık ailesini oluşturan bütün fertlerin, Afganistan’da barışın sağlanmasına yardımcı olsunlar. Ancak dünyaya baktığımızda birkaç ülke dışında herkesin bir hesap peşinde olduğunu görüyoruz.

Örneğin Hindistan, Keşmir’den dolayı Afganistan’ı Pakistan’a karşı kışkırtmaya çalışıyor. Hindistan’ı kışkırtan da şimdilik İsrail görünüyor ama ileride ABD’de buna dâhil olabilir. Diğer ülkelerin başka hesapları var. Fakat bu hesapların arka planına baktığımızda Afganistan’ın istikrarını göremiyoruz.

Bu nedenle Türkiye, Afganistan’ın dostları diye bir platform kurmasına acilen öncülük etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Zira böyle bir platform Afganistan’ın istikrarını sağlamak için gayret eden Türkiye ve Pakistan’ın elini güçlendirecektir.

Afganistan’ın istikrarı için siyasi bir gücün oluşmasına, siyasi gücün oluşması da sağlıklı bir anayasaya bağlıdır. Bunları oluşturmak hiçbir ülke için kolay değildir, hele 42 yıl boyunca enerjisini savaşta harcamış Afganistan için hiç kolay değildir.

İşgalcilerin Afganistan’dan sökülüp atılması önemli bir başarıdır. Ancak esas başarı ülkede huzur ve güvenliği sağlamak ve halkın refah seviyesini yaşanabilir bir seviyeye çıkartmaktır. İşte bu nedenle Afganistan’ın dostları platformunun kurulmasını acilen öneriyoruz.

Afganistan’ın dostları platformun çekirdek ülkeleri, Türkiye, Pakistan, Katar, İran ve hatta mümkünse buna Mısır ve Macaristan dâhil edilebilir. Platformun yapısı ve işlevi gibi teknik konular hem bu köşenin sınırlarını aşar hem de bu uzman bir heyetin üzerinde çalışarak geliştireceği ciddi bir iştir. Böyle bir heyet uluşturulur ve bizden katkı istenirse elimizden gelen katkıyı sağlarız.

Afganistan, kendi medeniyet değerlerinden ilham alarak, çağın gereklerine uygun, uluslararası anlaşmaları dikkate alan, temel hukuk kurallarına riayet eden, bir sistem kurabilirse; bu Afganistan’ı içerde güçlü, dış politikada etkin bir ülke yapar.

ABD yenildi ama Afganistan’ın kazanması yöneticilerinin vizyonuna, cefakâr halkının fedakârlığına ve dostlarının yardımına bağlıdır. Afganistan kazanırsa, bütün insanlık kazanacaktır.