6'lı Koalisyon ülkeyi nasıl yönetecek?
Millet İttifakı 6 bilinmeyenli denklem gibi. Farz edelim ki 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimini millet ittifakının adayı kazandı. Peki, o zaman Meclis’te Anayasa’yı değiştirecek çoğunluğu yani 400 veya 360 milletvekili sayısını elde edemeyen bir muhalefet nasıl yönetecek? Öncelikle böyle bir durumda AK Parti ve MHP’nin hemen, “Tamam biz kaybettik, Başkanlık Sistemi gerçekten çok kötüymüş, gelin beraber değiştirelim, Parlamenter Sisteme geçelim” mi diyecekler? Tabi ki hayır! Asıl o zaman çok daha can yakıcı bir sorun ortaya çıkacak : “Bu ülkeyi kim yönetecek?” Sembolik olarak seçildiği düşünülen, yetkilerini kullanmayan ve Millet İttifakı’nın üzerinde ittifak ettiği cumhurbaşkanı mı? Onunla beraber ittifak ortaklarına verilecek cumhurbaşkanı yardımcısı veya bakan olarak kurulacak bir koalisyon mu ülkeyi yönetecek? 6 partiden oluşacak bir koalisyon bu ülkeyi nasıl ittifak ve ahenk içinde yönetecek? Kimin dediği olacak? Mesela bu 6 parti hangi ilkelerde ve politikalarda buluşacak? Millet İttifakı tarafından seçilecek olan Cumhurbaşkanı “Ben yetkilerimi kullanmıyorum veya devrediyorum” demeyi kabul edecek mi?
****
Yüzde
50 artı 1 oyla seçilmiş bir Cumhurbaşkanı diyor ki “Ben bu yetkileri kullanmıyorum.” İyi ama seçilmiş cumhurbaşkanına mevcut
Anayasa’ya göre sadece yetki değil görev ve sorumluluk da verilmiş. Siz tutup bu Anayasa’ya göre seçilmiş cumhurbaşkanına
verilmiş yetkileri, seçilmemiş birine veya seçilmiş bir milletvekiline istifa
etse dahi devredemezsiniz. Bu Anayasal bir görev suçu olur. “Ben, Sayın Akşener’e başbakan rolünde Cumhurbaşkanına
verilmiş yetkilerin bir kısmını devredeceğim” diyemezsiniz. Bunu size
söyleten veya buna imkân veren hangi düzenleme var? Tabi ki yok. Bu Türkiye Cumhuriyeti ve bekası için öyle
ciddi bir kriz olacak ki dünyada eşi benzeri olmayacak. Ortalama görev süresi
1,5 yılı geçmeyen eski koalisyonlu günlere rahmet okutacak. Bakın başkanlık
sistemleri bellidir. Başkan üzerinden formüle edilir. Yarı başkanlık sistemleri
bellidir. Yarı başkanlık kuralları koyarsınız. Parlamenter Sistem’de
Parlamenter Sistem kurallarını koyarsınız. Ama “Ben başkanlık sistemini Parlamenter Sistem gibi idare edeceğim”
diyemezsiniz. Bunu size verecek anayasal bir yetki yok. Yani halkın seçtiği bir
Cumhurbaşkanı olarak “Ben yetkilerimin
bir kısmını Başbakan olarak konumlandırdığım bir cumhurbaşkanı yardımcıma
devrettim” diyemezsiniz. Neye göre diyecek? Yasal zemini yok ki. Gayri
meşru bir yönetim olur. Muhalefetin bu konuda mutlaka kamuoyunu aydınlatması
lazım. Bu sorun muhalefet için gerçekten
muğlâk bir geçiş süreci. Ülkeyi büyük
krizlere ve kaoslara taşıma kapasitesi de çok yüksek.
****
Bir
cumhurbaşkanı olarak 6 parçalı bir koalisyonu nasıl yöneteceksiniz ve nasıl
memnun edeceksiniz? Hem de yetkilerinizi kullanmadan, sembolik olarak kalarak.
Bir de bir şöyle düşünelim muhalefet için; “Bir lider olacak ortak partilerden. Kendi partisinin iç
hesaplaşmalarını, daha sonra ülkeyi daha sonra 6 partinin genel başkanlarını ve
iç gruplarını yönetecek, idare edecek bir lider… Varsa böyle lider hiç
seçimleri beklemeyelim, gelsin hemen başkan olsun ülkeye. Türk toplumu da böyle
bir lideri hiç kaçırmaz, hemen kabul eder.” Ben tabi ki uzlaşmanın erdemine
inanıyorum ama neyde ve nasıl uzlaşacaklarını bilmemiz lazım. Mesela Kürt
meselesinde CHP ve İyi Parti nasıl ve hangi konularda uzlaşacaklar? Ekonomi
meselesinde uzlaşacaklar mı? Türkiye’nin mülteci meselesinde Saadet Partisi,
Deva ve İyi Parti nasıl uzlaşacak? Bir yandan liberal bir söylem bir yanda da
zaman zaman ırkçı söylemleri olan bir parti. Türkiye’nin dışarıdaki askeri
varlığı konusunda nasıl anlaşacaklar? Tezkere konusunda gördük. Şimdi birçok
konuda bir araya gelemeyen hatta bir birine zıt yerlerde bulunan partilerin
seçeceği cumhurbaşkanının yetkilerini kullanmayacağını, sembolik olacağını,
yetkilerini ister anayasal dayanaktan yoksun başbakan Sayın Akşener’e olsun
ister cumhurbaşkanı yardımcısı olarak diğer parti liderlerine olsun
devredeceğini düşünmek, böyle bir yönetimden istikrarlı bir yönetim modeli
çıkacağını beklemek ne kadar gerçekçi? Bununla beraber AK Parti ve MHP’nin de “aman ne olur, Parlamenter Sisteme dönelim”
diyeceklerini sanmıyorum. Önce bir görmek isteyeceklerdir “bakalım ne yapıyorlar” diye.
