60. Kütüphane Haftası
“Söz uçar, yazı kalır” denilir. Yazının insan hayatındaki yerini ne güzel özetler bu söz. Değerli olanın kaybolmaması için yazıya aktarılması, bunun da kitap olarak vücut bulması insanın elde ettiği tüm tecrübe ve kazanımların gelecek nesillere nakli için büyük önem taşımaktadır. Kitapların bir araya gelmesiyle de insanlık için en büyük hazine ortaya çıkmaktadır. Bu ortak hazinenin korunması, tüm insanların bundan faydalanabilmesi için kütüphane fikrinin doğduğunu söyleyebiliriz.
Kütüphaneler tarihin en eski kültür merkezleridir. Bir medeniyet, kütüphanesi ile bilinir. Tarihin kaydettiği büyük medeniyetlerin kütüphaneleri vardır. Bilinen en eski kütüphane MÖ 7. yüzyılda Asur Devleti’nin başkenti Ninova’da kurulan Asurbanibal Kütüphanesidir. Kral Asurbanibal, ülkesinde yazılan bütün eserlerle birlikte Akadlar, Sümerler ve Babilliler tarafından yazılan eserleri bu kütüphanede toplamıştır. Diğer bir kütüphane ise Büyük İskender’in başlattığı ama ölümü sebebiyle tamamlayamadığı ancak kendisinden sonra tahta geçen hükümdarlar tarafından kurulan
İskenderiye Kütüphanesidir. Anadolu’da ise kil tabletlerin arşivlendiği ve kütüphanenin temelini oluşturan merkezler vardır. Kayseri Kültepe (MÖ 1950-1700) ve Tokat-Zile Maşat Höyük’teki (MÖ 1400) oluşumların ilk kütüphanelerin ilk biçimleri olduğu kabul edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin ilk ulusal kütüphanesi ise Beyazıt Devlet Kütüphanesidir. 24 Haziran 1884’te “Kütüphane-i Umûmî-i Osmanî” (Osmanlı Halk Kütüphanesi) adıyla kuruldu. Millî Kütüphane ise dünyadaki diğer ulusal kütüphaneler örnek alınarak 15 Nisan 1946’da Ankara’da kuruldu. Bu verilere dayanarak Anadolu’da kütüphaneciliğin yaklaşık 4000 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu söyleyebiliriz.
Günümüzde tüm illerimizde ve ilçelerimizde halk kütüphaneleri bulunmaktır. Ayrıca üniversitelerimizin kütüphaneleri, özel kütüphaneler ve belediyelerimizin açtığı kütüphaneler vasıtasıyla kütüphanecilik hizmetleri gelişmiş ve bu kütüphanelerde yeni anlayış ve çağın gereklerine uygun bir biçimde hizmet verilmeye devam edilmektedir. Belli yaş gruplarına ve araştırmacılara hizmet veren bu kütüphanelerin dışında bir de bebek ve çocuk kütüphaneleri kurulmaya başlanmıştır. Bu kapsamda Türkiye’nin ilk müstakil Bebek ve Çocuk Kütüphanesi 2019’da Tokat’ta açılmıştır. Yediden yetmişe kitaba, okuma kültürüne katkı sunmayı hedefleyen bu hizmetler elbette karşılığını bulmaktadır. Örnek çalışmaların yayıldığını gördükçe yapılan işin doğruluğunu görüyoruz. Bu anlamda Tokat’ta kütüphanecilik çalışmalarını başlatan ve kütüphanesiz ilçe ve okul bırakmayan dönemin Valisi Dr. Ozan Balcı’yı da burada anmak gerekir. Bu hizmetleri şimdi Van’da devam ettirdiğini görmekteyiz. Van’da kütüphanesiz ilçe, okul, kurum bırakmamak üzere üstün gayretler sergileniyor. İki yıl içinde 4 milyon kitap alınarak kütüphanelere, kurumlara, öğrencilere verilmiş. Kurulan sistemle öğrencilerin talep ettiği kitaplar, PTT aracılığı ile ücretsiz olmak üzere öğrencilerin evlerine gönderiliyor. Böylece her bir öğrenci küçük de olsa kendi kütüphanesini kurmaya başlıyor. Sonunda da en çok kitap okuyan öğrenciler ödüllendiriliyor. Gelişmişliğin en önemli göstergelerinden birisi olan kütüphaneler yayıldıkça okuma kültürümüz güçlenecek, araştırmacılarımıza kaynak sağlanacak, amaçladığımız kültürlü bir toplumu inşa etmiş olacağız.
Bugün 60. Kütüphane Haftası başlıyor, kutlu olsun. Millî Kütüphane, Millet Kütüphanesi ve Rami Kütüphanesi gibi tüm teknolojik imkânlarla donatılan ve her biri kültür ve bilim merkezi olma kimliğini kazanmış dünyanın sayılı kütüphaneleri arasına girmiş kütüphanelerimiz, bilinçli kütüphanecilerimiz var. İnsanlık tarihinin en önemli merkezlerinden olan kütüphaneler yaşatılmalı, bu merkezlerde istihdam edilmek üzere kütüphaneciler yetiştirilmeli. Kütüphanelere üye olalım, kitaplarla dost kalalım. “Okumadığın gün karanlıktasın.” diyen Nuri Pakdil’e rahmet dilerken, gece gündüz kütüphanelerde hizmet veren kütüphanecilerimizi, onları yetiştiren hocalarımızı, bu alanda projeler yaparak kütüphaneciliği geliştiren, bilim, sanat ve kültür merkezi yapmayı gaye edinen ve okuma kültürümüze katkılar sunan araştırmacılarımızın 60. Kütüphane Haftası’nı tebrik ediyorum. İyi ki kütüphane var, iyi ki kitaplar var!
