53,7 MİLYAR GELİR DEVLETTEN KAÇIRILDI
Türk Vergi Sisteminde beyan esası geçerli olduğundan mükellefler gelir ya da kazançlarını kendileri hesaplayıp bağlı bulundukları vergi dairesine bildirirler.
Beyan esasında eğer yaygın ve etkili bir denetim mekanizması kurulmamış ise vergi kayıp ve kaçağı olağanüstü boyutlara ulaşır.
Nitekim ülkemiz bu konumdadır.
Beyana dayalı kazanç üzerinden alınan vergilerin toplam vergi gelirleri içindeki payının yüzde 10 civarında olması ve bunun da büyük bir kısmını birkaç bin mükellefin üstlenmesi bu teşhisi doğrulamaktadır.
Vergi kaybının önlenmesi ancak vergi incelemelerinin yaygınlaşmasıyla mümkündür.
Vergi incelemesinden maksat, ödenmesi gereken verginin doğruluğunu araştırmak ve tespit etmektir.
Ne yazık ki yıllardır mükelleflerin sadece yüzde 3 ila 4'ü incelenebilmektedir.
Öte yandan vergi mevzuatı karışık olduğundan ve sıkça değiştirildiğinden inceleme sonucu ortaya çıkan matrah farkları ihtilaf konusu olmaktadır.
Mükellefler çoğu kez yoruma dayalı tarhiyatlarla mağdur edilmektedir.
İdare, uzlaşmada vergi ve cezada çok yüksek miktarlarda indirime giderek inceleme raporlarının yol açtığı bu mağduriyeti hafifletmeye çalışmaktadır.
Yargı organlarınaintikal eden anlaşmazlıkların büyük çoğunluğunun hazine aleyhine neticelenmesi de üzerinde durulması gereken diğer önemli bir husustur.
2013 vergi incelemesi sonuçlarınıbu tespitler doğrultusunda değerlendirirsek:
Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu, 2013 yılında vergi incelemesine tabi tuttuğu 71 bin 352 mükellefin 53 milyar 674 milyon 958 bin liralık gelirini devletten gizlediğini açıkladı.
Mükellef başına ortalama gelir kaçağı 752 bin 258 lira olarak belirlendi.
Vergi türleriitibariyle bakıldığında en büyük kaçak 28 milyar 227 milyon lira ile Damga Vergisinde olurken, KDV 7 milyar 341 milyon lira ile ikinci sırada yer aldı.
Kurumlar Vergisinde 3 milyar 611 milyon lira, Gelir Vergisinde 2 milyar 780 milyon lira matrah farkı bulundu.
Vergi müfettişleri, incelemeler sonucunda ortaya çıkan 53,7 milyarlık gelir için mükelleflere 8 milyar 561 milyon lira vergi borcu çıkardı, 19 milyar 86 milyon 884 bin lira da ceza kesti.
Yaklaşık 8,5 milyarlık vergi borcunun yüzde 44'ünü KDV, yüzde 30'unu ÖTV, yüzde 7'sini Kurumlar Vergisi oluşturdu.
Damga Vergisisadece yüzde 1'ini teşkil ediyor.
860 milyon lira verginin 725 milyon 155 bin liralıkkısmında,1 milyar 498 milyon lira cezanın ise 90 milyon 813 bin liralık kısmında uzlaşma sağlandı.
Vergi Denetim Kurulu'nu takdir etmekle birlikte aklımıza takılan şu soruları da sormadan geçemeyeceğiz:
u00b7 Gizlendiği iddia edilen 53 milyar lira gelirin içinden 28 milyar lira Damga Vergisi matrahının ayıklanması ile kamuoyunun daha doğru bilgilendirilmesi gerekmez mi?
u00b7 8,5 milyar lira verginin yüzde 80'ine yakınının KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerden oluşması, kazanç üzerinden alınan Kurumlar Vergisi ile Gelir Vergisinde kaçak olmadığı manasına mı gelmektedir?!
u00b7 Uzlaşma sonucu vergide 135 milyon lira, cezada 1 milyar 408 milyon liranın silinmesi raporların yasal dayanaktan yoksun olmasından mı kaynaklanmaktadır?
u00b7 Yargı organlarına intikal eden vergi ihtilaflarının yüzde kaçı hazine lehine neticelenmektedir?
u00b7 Nihayet son soru; tahakkuk ettirilen 8,5 milyar lira vergi ile kesilen 19 milyar lira cezanın ne kadarı hazinenin kasasına girmiştir?
u00b7 Bu soruların cevapları yazımızın başında dile getirdiğimiz görüş ve düşüncelerimizin ne derece isabetli olduğunu ortaya koyacaktır.
