2,6 Milyar Dolar Cari Fazla Verdik
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Ağustos ayına ait ödemeler dengesi istatistiklerini yayımladı. Verilere geçmeden önce bazı terimleri hatırlayalım.
TCMB’nin tanımına göre; ödemeler dengesi bir ekonomide yerleşik kişilerin yurtdışında yerleşikler ile belli bir dönem içinde yapmış oldukları ekonomik işlemleri gösteren bir rapordur.
Cari İşlemler Hesabı; ödemeler dengesi hesapları içinde yer alan mal ve hizmet ticareti ile birincil ve ikincil gelir hesaplarını kapsar.
Dış Ticaret Dengesi ise; mal ihracat ve ithalat tutarları arasındaki farkı ifade eder.
Buna göre; cari işlemler fazlası, bir önceki yılın Ağustos ayına göre 554 milyon ABD doları artarak 2.604 milyon ABD doları olarak gerçekleşti. Bunun sonucunda, on iki aylık cari işlemler fazlası 5.097 milyon ABD dolarına yükseldi.
Bu gelişmede, hizmetler dengesi kaynaklı net girişlerin 848 milyon ABD doları artarak 5.216 milyon ABD dolarına ve ikincil gelir dengesi kaynaklı net girişlerin 73 milyon ABD doları artarak 100 milyon ABD dolarına yükselmesi etkili oldu.
Altın ve enerji hariç cari işlemler fazlası ise, bir önceki yılın Ağustos ayına göre 1.083 milyon ABD doları artarak 5.649 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.
Ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre 45 milyon ABD doları artarak 1.619 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 737 milyon ABD doları artarak 4.059 milyon ABD dolarına yükselmiştir.
Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 353 milyon ABD doları artarak 1.027 milyon ABD doları oldu.
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 20 milyon ABD doları azalarak 825 milyon ABD doları olarak gerçekleşti.
Yıllardır cari açık veren ülke ekonomisinin, cari fazla vermesi kuşkusuz olumlu bir gelişme. Ancak makro ekonomik göstergelerin tek bir veri ile değerlendirilmesi sağlıklı sonuçlar vermeyebilir. Bu gelişmeye ne sebep oldu, cari fazla verirken diğer göstergelerde olumsuz bir durum yaşanıyor mu ve bu artıya geçiş kalıcı mı olacak görmek gerekiyor.
Geçen sene büyük bir kur şoku yaşamıştık. Döviz fiyatları artınca doğal olarak ithal ürünlerin fiyatı da yükseldi. Talebin azalmasıyla ithalat azaldı. Diğer yandan iç pazarımız da daraldığı için üreticilerimiz yabancı pazar arayışına girdi. Bu da ihracatımızı arttırdı. 2018 dış ticaret verilerine göre; ihracatımız yüzde 7 artarken, ithalatımız yüzde 4,6 azalmıştı. Bu gelişmeler ihracat ve ithalat arasındaki farkı gösteren dış ticaret dengesine ve buna bağlı olarak da cari işlemler hesabına olumlu yansımış oldu.
Cari fazla vermemiz büyüme oranlarını olumsuz yönde etkiliyor. 2018 yılında toplam büyüme yüzde 2,6 iken bu yıl 0,5 olarak gerçekleşecek.
Son açıklanan Yeni Ekonomi Programı’nda ise büyüme hedefi yüzde 5 olarak verildi. Bakalım cari denge çok fazla bozulmadan büyüyebilecek miyiz?
