​2023 yılında yayın dünyamız

Bugün senenin son günü. 2023 yılında kültür sanat dünyamızda ve bilhassa yayın âleminde önemli gelişmeler yaşandı.

Mehmet Nuri Yardım

Bugün 2023 yılının son gününü yaşıyoruz. Sene, “Asrın Felaketi” olarak tanımlanan, Kahramanmaraş merkezli büyük deprem ve Gazze’deki soykırımla bizde derin üzüntüler meydana getirdi. 6 Şubat gününün sabahında, 11 ilimizde canlarımız gitti, Gazze’de ise Siyonist İsrail, soykırım uygulamaya, katliam yapmaya devam ediyor. Bu arada ülkemizde kültür sanat alanında önemli gelişmelerin yaşandığına şahit olduk. Yayın dünyası, bütün canlılığıyla dikkat çekti. İstanbul’un birçok ilçesinde ve Anadolu’nun dört bir yanında kitap fuarları açıldı, imza günleri düzenlendi, yazarlar ve okuyucular buluşturuldu. Çeşitli alanlarda faaliyetler gerçekleşti.

Basın dünyamızda kültüre ve sanata, bilhassa kitap dünyasına ve dergilere en çok değer veren gazetelerin başında Milat geliyor. Bunun teyidini Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER) gibi kuruluşların gazetemiz yazarlarına verdiği ödüllerden anlamak mümkün. 2022 yılının “köşe yazarı” ödülünü yazarımız Ali Bal geçen hafta İstanbul’da alırken, aynı gün açıklanan yeni ödül listesinde de yine gazetemizin köşe yazarı Selvigül Kandoğmuş Şahin bulunuyordu. Şahin, Kadim Şehirler isimli eseriyle “Gezi” dalında yılın yazarı seçildi. Ödül töreni 2024 yılının nisan ayında düzenlenecek.

Diğer Ödüllü Kitaplar

ESKADER’in 2023 yılında mükâfatlandırılan diğer kitaplar ve yazarları ise şöyle: Eleştirinin Eleştirisi (Mehmet Narlı), Simalar ve Dünyalar (Bekir Sıddık Soysal), Sular Mürekkep Olsa (Bayram Bilge Tokel), Türkçenin Rumeli Yakası (Leyla Şerif Emin), Niğde Şehrengizi (Alper Lütfi Göncü), İnkılâp Edebiyatı (Şerif Eskin). Bu kitaplardan bazılarını tanıtmıştım, kalan diğer eserlerden de önümüzdeki günlerde fırsat buldukça bahsedeceğim.

Bereketli Bir Dönem

Yayınevlerimiz yıl içinde birbirinden değerli eserleri okuyucularına ulaştırdılar. Bunlar arasında Ötüken Neşriyat başı çekiyordu ve çok sevdiğim bir kitabı, Arif Nihat Asya’nın Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor eserini şiir severlere armağan etti. Kitabın başındaki açıklamada şöyle deniliyor: “Bu özel baskıda, Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor’un 1945’te İstanbul’daki Sabri Çelik Matbaası tarafından neşredilen ilk baskısının tertibi resimlerin elverdiği ölçüde esas alınmıştır.” Kitaba adını veren şiirin şu mısralarını okuyalım: “Şehitler tepesi boş değil,/Toprağını kahramanlar bekliyor…/Ve bir bayrak dalgalanmak için/Rüzgâr bekliyor.” Tarık Buğra’nın Bir Köşkünüz Var mı? isimli romanı daha ziyade gençlere hitap ediyor. Yayınevi bu eseri güzel bir kapakla ve Berk Öztürk’ün resimleriyle yeniden yayımladı. Türkçeye hâkimiyetini bildiğimiz, Türk romancılığında zirve isimlerden olan Tarık Buğra’nın az bilinen bu eserini, bilhassa gençler çok sevecek.

Peyami Safa’nın Kitapları

Ötüken, Peyami Safa’nın külliyatını düzenli biçimde neşrediyor. Yazarımızın “Peyami Safa” adıyla kaleme aldığı romanların yanı sıra “Server Bedi” imzasıyla yazdığı roman ve hikâyeler de aynı seride ve “Peyami Safa” adıyla okurların önüne çıkıyor. Bu serinin istikrarlı biçimde yayımlanması sayesinde Peyami Safa’nın çok geniş bir okuyucu kitlesine ulaştığını söylemek mümkün. Mesela bugünlerde Peyami Safa’nın Bir Tereddüdün Romanı isimli eseri, 37. baskıya ulaştı. Bu hakikaten bir rekor. Büyük Avrupa Anketi ve Ayşe’nin Yıldızı da Cumhuriyet devrinin en büyük romancısı kabul edilen Peyami Safa’nın diğer iki eseri.

Mustafa Kutlu, günümüzün en çok sevilen ve okunan hikâyecisi. Ama hikâyeleri kadar denemelerini, hatta gazete yazılarını da çok seviyoruz. Bugünlerde bütün kitaplarını neşreden Dergâh Yayınları, yazarın Kendini Aş Haddini Aşma isimli eserini de vitrinlere taşıdı. Aslında muhtevasını ismine taşıyan bir kitap. Çalış, üret, ilerle, gayret et, yani kendini aş ama asla sınırını, hududunu, yani haddini aşma. Mustafa Kutlu tiryakilerinin hemen okumak isteyecekleri bir eser.

Biyografik Eserler

Biyografi edebiyatın yükselen türlerinden biri. Bu sahada geçmişe göre bir hayli mesafe alındığı söylenebilir. Hem biyografiler, hem de biyografik romanlar okuyuculardan büyük ilgi görüyor. Ahmet Turgut’un Güzelliğin Efendisi Hazreti Hasan isimli eseri bir solukta okunuyor. Hazreti Peygamberin çok sevdiği iki torunundan biri olan Hazreti Hasan hakkında yazılmış önemli kitaplardan biri. Yazarın Rahmet Ailesi isimli eserinde de Peygamber Efendimizin yakınları anlatılıyor.

Kitapta, “Sevginin temel kuralıdır. Seven, sevdiğini tanımak ister ve onun sevdiklerini de sever. Bu ilkeden hareketle Peygamber Efendimize (sav) farklı pencerelerden bakmak ve onunla aynı sevgide buluşan bazı yakınlarını hatırlatmak istedik.” deniliyor. Her iki eser, Kapı Yayınları’ndan çıktı. Daha sonra yine bahsetmemiz gereken dört biyografi kitabının isimlerini ve yazarlarını verelim: Modern İzmir’de Sıra Dışı Bir İmam İbrahim Ethem Sunra (Mehmet Demirci, Dergâh Yayınları), Bana Güneşimi Getir (Sinan Yağmur, Kapı Yayınları), Yaman Dede (Sadık Yalsızuçanlar, Eroy Yay.), Ersin Nazif Gürdoğan (Hıdır Yıldırım, Eroy Yay.).

Barbarosoğlu Kitapları

Fatma Barbarosoğlu’nun yeni romanı Müjgân İmkânsıza Komşu çıktı. Eserin arka kapak yazısından: “Acısı kendine ağır gelenlere, derdini hiçbir yere yüklemeyenlere, karanlıktan başka ülke yoktur. Sana acı veren her şeyi belleğinden koparıp atmak için, karanlığın nesneleri sildiği gibi geçmişi de silebileceğine, eritebileceğine inanırsın. Bunları şimdi, yıllar sonra belleğimin hafif aralanmış pencerelerinden içeri yumuşak bir ışık sızarken fark ediyorum.”

Yazarın diğer kitabı Modernleşme Sürecinde Moda ve Zihniyet adını taşıyor. Eser şu bölüm başlıklarından meydana geliyor: Modernleşme Zaman Zihniyet İlişkilerine Genel Bir Bakış, Modanın Psikolojik Boyutu, Sosyal Değişme ve Moda İlişkisi, Osmanlı Sosyal Hayatında Zihniyet Değişimini Etkileyen Bir Faktör Olarak Moda. Her iki eser Profil Kitap’tan titiz bir baskıyla okuyuculara ulaştırıldı.

Aşk Hikâyesi

İskender Pala’nın yeni romanı, diğer kitaplar gibi Kapı Yayınları’ndan çıktı. Arka kapak yazısında önce Ruhsatî’nin şiirinden bir bölüm okuyoruz: “Daha senden gayrı âşık mı yoktur/Nedir bu telaşın hay deli gönül / Hele düşün devr-i Âdem’den beri/Neler gelmiş geçmiş say deli gönül” Sonra da kısa tanıtım yazısına dönüyoruz: 10 Haziran 1617 sabahı Kulaksız Kabristanı’nda hatun kişi mezarı üzerinde, biri hanım üç ceset bulundu. Erkekler mezara kapaklanmış, kadın da erkeklerden birine sarılmış vaziyetteydi. Devrin ases teşkilatı aylar sonra üçünün de aynı vakitte öldüğünü açıkladı; aşk yüzünden…”

Kendi Işığına Yürü

Kemal Sayar sohbetlerini severek dinlediğim, eserlerini dikkatle okuduğum bir hekim ve yazar. Yeni kitabı Kendi Işığına Yürü çıktı (Kapı Yayınları) Aşinası olduğumuz üslupla kaleme alınmış metinler karşılıyor yine bizi. Zorlayıcı olmaktan öte sempatik, karmaşıklıktan öte net ve rahat yazılar. Ortak vasıfları ve hünerleri samimiyet. Karamsarlığın ve kötümserliğin bazı çevreler tarafından alabildiğine yaygınlaştırılmaya çalışıldığı günümüzde, okuruna doğru ve emin yolu gösteriyor Kemal Sayar. Zor günlerinden geçseler de umdunu uzak olmadığını, kendilerine güvenmeleri gerektiğini ve ışığa doğru yol almalarını tavsiye ediyor Kemal Sayar. Karanlık düşünceler yerine aydınlık fikirler. Muğlak ve şaşırtıcı değil, aksine net ve insana emniyet telkin eden metinler bütünü.

Canan Aramızda Bir Adındı

Muhtasar biçimde değil daha geniş şekilde bahsedilmeyi hak eden emek mahsulü dört eserden şimdilik isim olarak bahsedeceğim ama iyi kitaplar bazen birden fazla da tanıtılmalı, anlatılmalıdır. Ötüken Neşriyat’tan çıkan bu dört eserin isimleri ve yazarları şöyle: Canan Aramızda Bir Adındı – Modern Türk Şiirinde Sevgili (Ali Sait Yağar), XX. Yüzyıl Güney Azerbaycan Edebiyatının Öncüleri-1 (Pervane Memmedli, Türkiye Türkçesine aktaran: Meral Bahar), Cumhuriyet Döneminde Türk Ocakları ve Halkevlerine Geçiş (Safa Furkan Karacakaya), Cmhuriyet Sporunun Zafer Abideleri -Şampiyon Portreleri (Kemal Ateş). Her zaman okunacak iyi eserler vardır. Yeter ki, aramasını bilelim ve iyi kitapları araştırıp bulalım.