2023 Eğitim Vizyonu ve Yeni İnsan Modeli

2023 Eğitim Vizyonu açıklandı. Heyecan oluşturan bu adım, eğitimin problemlerini çözebilecek niteliktedir. Belge önce eğitimin felsefesi ile başlıyor. Felsefesi olmayan bir toplumuz. Gerçi geleneğimizde “hikmet” var ama buna kimse bakmadı bugüne kadar. Belgede bugüne değin kabul edilen ve uygulanan yöntemlere de eleştiri getirilmektedir. Bu da güzel bir adım.

İnsan unsurunu baş öge olarak ele alan belgede, insan sadece maddî veya manevî yapısıyla değil, bütüncül bir bakışla ele alınmalıdır denilmektedir.

Şu cümle mühim: “Son yıllarda eğitimin yalnızca sınıf geçmeye, sınavları kazanmaya ve iş bulmaya yarayan işlevinin ön planda tutulduğuna şahit olmaktayız.”

Geleceğin insanını inşa etmeyi amaçlayan belgede, “Sadece beceri kazandırmak hayatı göğüslemeye yetmemektedir. Gerekli olan, insana ait evrensel, yerel, maddî, manevî, meslekî, ahlakî, millî tüm değerleri kapsayan ve kuşatan bir olgunlaşma, gelişme, ilerleme, değişim ve ahlak güzelliğidir.” denilmekte. Son arzu “ahlak güzelliği” olmuş. Evet, ahlak güzelliğini sağlarsak tüm insanlık güzelleşir.

Yeni bir insan modeli mi, yoksa yaratılma gayesinden uzaklaşan, uzaklaştırılan ve hakikî gayesine döndürülmek istenen insan modeli mi hedefleniyor? Bu sorunun hakikî cevabı, insanın “mükellef bir kul” olduğunun hatırlanmasında yatmaktadır. Belgede vurgulandığı şekliyle, ”Medeniyetimizin kutsallık atfettiği insan, düşünen, sosyal bir hayvan sınırlarına hapsedilmekten azat edilmeli; somato-psikospiritüel (beden-psişe-ruh) fıtratıyla kabul görmelidir.” denilerek insanı gerçek vasfına kavuşturma amaçlanmıştır.

Burada kullanılan “fıtrat” kavramı her şeyi özetliyor aslında. İnsan, fıtratına dönmek üzere bir yolculuğa çıkmıştır bu dünyada. Fıtrattan uzaklaşan insan, kendisini de dünyayı da harap ediyor. Bu insan; atomu parçalıyor, her türlü teknolojiyi yapıyor, maddî her bilgiye ulaşıyor ama hakikî insanı inşa edemiyor.

2023 Eğitim Vizyonu, insanı seküler dünyanın ağır şartlarından ve dayatmalarından kurtarmayı amaçlamaktadır. Vizyon belgesinde hikmet, hakikat ve insan-ı kâmil gibi kavramlarımıza atıfta bulunulmamış olsa da anlıyoruz ki yeni dönemde “insan-ı kâmil” hedeflenmektedir.

Dünya işlerinin devlet işlerinden ayrı tutulması gerektiği yalanı!

2023 Eğitim Vizyonu’nda amaçlanan insan modeli: “2023 Eğitim Vizyonu, insanı maddî- manevî tüm varlık unsurlarıyla bir bütün olarak gören bakışı temsil etmektedir. Zira insan, duyumsal, duygusal ve bilişsel ihtiyaçları olan bir beşerdir. Beşerin evrensel bilince ulaştığı insana erme, insan olma yolculuğunun başkahramanıdır.” Tam da “insan-ı kâmil”i tanımlıyor.

Nurullah Ataç’ın, “Hayat konulara mı bölünmüştür sanki? Bir yanda bilim, bir yanda sanat, bir yanda ahlak…” sözüyle savunulan düşünce pekiştirilmiştir. Evet, modern eğitim diye diye maalesef bugüne kadar tek kanatlı kuşlar yetiştirdik. Burada aslında insanın maddî ve manevî dünyasının “fıtrat”ına uygun donatılması ve şekillendirilmesi gerektiği hususu vurgulanmaktadır. Epistemolojik ve ontolojik bakışın birleştiği bir vizyon olmuştur. Ne var ki vizyon belgesinde kullanılan aşırı bilimsel ve akademik dil, metnin anlaşılmasını zorlaştırmıştır.

Sözün özü şu ki insan sadece bu dünyada hayat sürmek için yaratılmamıştır. Bu vizyon aslında seküler-laik eğitim anlayışını reddetmektedir. Tanzimat’tan beri havasına kapıldığımız Batı ve pozitivist anlayışa reddiye olan bu belge, son 150 yıllık boyun eğişe karşı yazılmış en sağlam metindir denilebilir. Varlık-bilgi; akıl-hikmet dengesini sağlamaya dönük bu vizyon, zihnimizi iğfal eden tek tip ve dayatmacı anlayışı da yok edecektir. Yeni bir insanı değil, yenilenen ve diriliş için işaret bekleyen bir neslin insanını arzuluyoruz. Hayırlı olsun.