17 bin 831 kişi taahhütle serbest kaldı
AK Parti’nin sokaktan geçen sıradan insana dahi dokunan, adalet mekanizmasındaki reform ve adımları bir bir olumlu sonuçlarını veriyor. Ölçülebilir nitelikteki somut olumlu sonuçlar ve geri dönüşler büyük heyecan yaratıyor. Başkan Erdoğan’ın İnsan Hakları Eylem Planı’nda açıkladığı üzere hukuk ve demokrasi alanındaki seferberlik, Adalet Bakanı Sayın Abdulhamit Gül’ün özveri ve çabalarıyla son hızla devam ediyor. Bu alanlardaki eksiklik ve aksaklıklar hızla bir bir gideriliyor. Özellikle demokrasi, adalet ve hukuk alanında atılacak adımlar, yapılacak reformlar Türkiye’yi 2023 hedeflerine daha sağlam taşıyacaktır.
****
Adalet Bakanlığınca, Yargı
Reformu Stratejisi ve İnsan Hakları Eylem Planı kapsamında “vatandaşa güven
esastır” anlayışıyla yapılan yasal düzenlemeyle kişi hak ve özgürlüklerini
genişleten önemli bir adım atılmıştı. Adalet Bakanlığında açıklanan resmi
verilere göre; İfade almak amacıyla düzenlenen yani kendisine ulaşılamadığı
için ifadesi alınamayan şüpheli veya sanık hakkında çıkarılan yakalama emri
doğrultusunda “mesai saatleri dışında yakalananlardan” 17 bin 831 kişi,
belirlenen tarihte yargı mercii önünde hazır bulunmayı taahhüt ederek serbest
kaldı. Gerçekten bu konu yargı camiasında çok tartışılan, demokrasi, kişi
hürriyeti ve insan hakları noktasında büyük mağduriyetler yaratan bir sorun ve
çözülmesi gereken bir konuydu. Örneğin basit bir hakaret suçundan dolayı açılan
soruşturma veya kovuşturma nedeniyle bir şekilde şahsa ulaşılamamış ve
savunması alınamamışsa ifade almaya yönelik çıkarılan bir yakalama emri
yüzünden ilgili savcı veya hâkim uykusunu bozmasın diye 80 yaşındaki yaşlı adam
sabaha kadar karakollarda bekletilebiliyordu. Hâlbuki ilgili savcı veya hâkim
azıcık fedakârlık yapsa, bu düzenlemeden önce de şahsın ifadesi hemen alınıp hemen
de evine gönderilme imkânı her zaman vardı.
****
Gerçekten İnsan Hakları Eylem Planı’nda yer alan “Uygulamadan
Kaynaklı Aksaklıklar Nedeniyle Kişi Özgürlüğünün Kısıtlanmasının Önlenmesi” hedefi kapsamında yapılan değişikliklerden biri
de dediğimiz gibi yakalama veya zorla getirme kararlarının mesai saatleri
dışında infaz edilmesinden kaynaklanan mağduriyetlerin ortadan kaldırılması
oldu. Yapılan düzenleme ile sadece ifadesi alınmak üzere verilen bir yakalama
kararı kapsamında mesai saatleri dışında yakalanan kişiye, makul bir sürede ifadesine
ihtiyaç duyan adli makamlara başvurmayı taahhüt etmesi şartıyla Cumhuriyet savcısının
emri doğrultusunda serbest bırakılması imkânı getirildi. Vatandaşların itibar,
onur ve haysiyetini koruma gayesiyle ve “vatandaşa
güven esastır” ilkesi gereğince yapılan düzenleme ile sırf
ifade almak üzere gece yarısı gözaltına alma, otelden, havaalanından yakalama
gibi işlemlere artık son verildi.
****
Ceza adaleti sisteminde kişi özgürlüğü ve güvenliği temelinde hayata
geçirilen bu reformla yürürlüğe girdiği 14 Temmuz 2021’den bu yana bakanlık
kaynaklarına göre “17 bin 831 vatandaş” taahhüt vererek yani bildirilen tarihte
ifadeyi vermeye geleceğine dair söz vererek serbest bırakıldı. Yürürlüğe giren düzenleme
uyarınca gece yakalanan kişilerin durumu emniyet ya da jandarma görevlilerince
sistem üzerinden kontrol ediliyor. İfadesi alınmak üzere mesai saatleri dışında
yakalanan ve belirtilen tarihte yargı mercii önünde hazır bulunacağına dair
taahhütte bulunan kişinin durumu saat kaç olursa olsun Cumhuriyet savcısına
bildiriliyor. İlgili kişiler, Cumhuriyet savcısının emir vermesi üzerine
serbest bırakılırken, bu karar bilişim sistemine de işleniyor. Bu hüküm yani bu şans tutuklamaya yönelik
olan değil ifade almaya yönelik olan her yakalama emri için ancak “bir kez”
uygulanabiliyor. Ve verdiği taahhüdünü yerine getirmeyen yani söz verdiği zaman
ve yerde ifade vermeye gelmeyen kişiye, yakalama emrinin düzenlendiği yer Cumhuriyet
savcısınca bin lira idari para cezası verilebiliyor.
