Yasağa uyan yok! İnternette 'mentol topları' kapış kapış gidiyor!

01 Ağustos 2023 08:30:00

Yasaklanan mentollü sigara satışı, 'mentol topları' ile deliniyor. Mentol topu satışları hem tütün satış noktaları, hem de internetteki pazarlama sitelerinde tam gaz devam ederken, ürünler kansere davetiye çıkartıp gençleri bağımlılığın pençesine düşürüyor.

Türkiye'de 2020 yılından bu yana yasak olan mentollü sigara üretim ve satışı, "mentol topu" adı verilen ürünler ile deliniyor.

Mentol topu satışları hem tütün satış noktaları, hem de internetteki pazarlama sitelerinde tam gaz devam ederken, tiryakiler tarafından alınan bu ürünler, sigaraların sünger kısımlarına yerleştirilerek adeta mentollü sigara gibi kullanılıyor.

Sağlığa Evet Derneği Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı öncülüğünde bir grup uzman tarafından yapılan son araştırmada 2021’de tütün satış noktalarının yüzde 15.7’inde satılan mentol toplarının, 2022'de işletmelerin 64.3’ünde satıldığı saptanırken, geçen yıl işletmelerin yüzde 65.3 ünde satışı yasak olan e-sigara, puff bar, nargile tütünü ürünlerinin de açıktan satılmaya başlandığı belirlendi

4 ilçede 128 nokta

Araştırma kapsamında mentol topu satan, dükkan sahipleriyle de görüşmeler yapılırken, ilginç bilgilere ulaşıldı. Sadece Kadıköy, Beşiktaş, Beyoğlu ve Şişli'nin aralarında olduğu 4 ilçedeki 128 tütün satış noktasında mentol topu satıldığı tespit edildi. Yapılan araştırma ile söz konusu ürünlerin özellikle gençler ve kadınlar tarafından kullanıldığı saptanırken, mentol toplarının sigaralarda nasıl kullanıldığına yönelik bilgilerin ise bizzat satıcılar tarafından vatandaşlara aktarıldığı saptandı.

Ortalama fiyatı 200 TL

Söz konusu ürünlerin internetteki pazarlama sitelerinde 160 ile 300 lira arasında değişen fiyatlara satıldığı dikkatimizden kaçmazken, satıcıların firmalar sayesinde mentol topu ürünlerine kolaylıkla ulaşabildikleri ve satış oranlarının günden güne arttığı belirtildi. Tütün ürünleri satış noktalarında, sigaralarda yasaklanan mentolü dışardan enjekte ederek kanunu etkisiz hale getiren bu ürünlere kolaylıkla ulaşılabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Dağlı ile araştırma ekibi ise "Satıcılar ürünü ve kullanılma nedenini çok iyi bilmekte. Ürünler satış noktalarına tek bir firma tarafından dağıtılmakta" uyarısında bulundu.

Kansere davetiye

2019 yılında saygın tıp dergisi JAMA'da mentol aromalarının 2B kanser yapıcı bileşikler içerdiği ve uzun süre kullanımla pulegon isimli bir yağa dönüşmeleri nedeniyle insan sağlığı için çok riskli olduğu ortaya konulurken, son bir yıllık süreçte mentol topu satışında artış yaşandığı belirtilmişti.

Gençler tehdit altında

Öte yandan Amerikan 2022 Gençlik Tütün Araştırması'nın sonuçlarına göre gençlerin en sık tek kullanımlık ürünleri tercih ettiği, e-sigara kullanım sıklığı ortaokul öğrencileri arasında yüzde 3,3, lise öğrencileri arasında yüzde 14,1 olarak ifade ediliyor. Öğrencilerin yüzde 27'si her gün e-sigara kullanırken, yüzde 85'i aromalı ürünleri tercih ediyor.

Kullanıcı oranı artıyor

TÜİK'in yayınladığı Türkiye Sağlık Araştırması sonuçlarına göre de gençlerin nasıl bir tehdit altında oldukları ortaya seriliyor.

Türkiye genelinde her gün tütün mamulü kullanan 15 yaş ve üstü bireylerin oranı 2019 yılında yüzde 28 olarak saptanırken, bu oran 2022 yılında artarak yüzde 28.3'ye çıktığı TÜİK verilerinde yer alıyor.

THC riski

Yapılan son bilimsel çalışmalar da ise elektronik sigara sıvılarının içeriğinde uyuşturucu madde yapımında kullanılan THC (tetrahidrokannabinol) olabileceği belirtilirken, e-sigaraların ‘reaktif oksijen molekülleri’ açığa çıkarma riski olduğuna dikkat çekiliyor.

Reaktif oksijen molekülleri ise DNA hasarı yaparak, enzimleri etkisiz hale getiriyor.