Ukrayna: Erdoğan Putin'in tahıl anlaşmasına dönmesini sağlayabilecek tek lider
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması ile ilgili olarak Ukrayna devlet ajansı Ukrinform'a açıklamalarda bulundu.
Kuleba, Rusya'nın anlaşmayı durdurduğunu hatırlatarak Ukrayna'nın Türkiye ile Rusya'nın bu anlaşmaya dönmesi için iletişim halinde olduğunu ifade etti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın da bu konuda Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy ile işbirliği yaptığını belirtti.
Ukrayna ve Türkiye arasındaki koordinasyonun bu anlaşmanın yeniden hayata geçmesine yönelik karşılıklı çıkar sağladığını dile getiren Kuleba, Erdoğan'ın, Putin'in anlaşmaya dönmesini sağlayabilecek tek lider olduğunu vurguladı.
Kuleba, şunları kaydetti:
"Ukrayna, Putin'in Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’na dönmesi için Erdoğan ile koordinasyon halinde. Erdoğan da bu konuda Zelenskiy ile koordinasyon içinde. Bu karşılıklı çıkar. Erdoğan, Putin'in anlaşmaya dönmesini sağlayabilecek tek lider."
Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması, BM'nin küresel gıda fiyatları üzerindeki etkisini azaltmak amacıyla Rusya, Türkiye ve Ukrayna tarafından 22 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul'da düzenlenen törende imzalanmıştı. Ancak Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov daha sonra 17 Temmuz'da yaptığı açıklamada anlaşmanın fiilen son bulduğunu ve Rusya'nın anlaşmanın yerine getirilmediğini belirtmişti.
3 soruda Rusya'nın Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan çekilmesi
Doç. Dr. Haluk Gedikoğlu, Rusya'nın çekildiği Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın son durumunu ve olası sonuçlarını 3 soruda kaleme aldı.
1 • Bu süreç Rusyasız yürür mü?
22 Temmuz 2022'de imzalanan Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın yürürlüğe girmesiyle yaklaşık 32,9 milyon ton tahıl uluslararası pazarlara ulaştırıldı. Fakat beklendiği gibi düşük gelirli ülkeler bu sevkiyattan yeterli şekilde yararlanamadı. Bu tahıl sevkiyatının sadece yüzde 2,5'i Afrika ülkelerinin çoğunluğunu oluşturduğu düşük gelirli ülkelere yapıldı [1]. Yüzde 43,65'lik payla tahıl sevkiyatından en çok Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin de aralarında yer aldığı yüksek gelirli ülkeler faydalandı.
Rus yetkililer temmuzda yaptıkları açıklamalarda, her ne kadar Rus tahıl ve gübre ürünlerinin ihracatına anlaşma kapsamında izin verilse de özellikle Rusya Tarım Bankasının (Rosselkhozbank) Belçika merkezli SWIFT sisteminden çıkarılmış olması nedeniyle Rusya'nın bu ürünlerin ihracatında ciddi sorunlar yaşadığını belirtmişti. Bu suretle Rusya, 17 Temmuz 2023'te Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nı bu sorunlar giderilinceye kadar askıya aldığını bildirdi. Rusya bu sorunlar çözüldükten sonra anlaşmayı tekrardan yürürlüğe sokacağını açıkladı. Rusya'nın tahıl ve gübre ihracatında karşılaştığı sorunlar, Rusya'nın Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Vassily Nebenzia'nın martta yaptığı açıklamalarda da dile getirildi. Rusya'nın anlaşmayı askıya alması, bu konuda ne kadar ciddi olduğunu gösteriyor. Batılı ülkeler ve BM, Rusya'nın karşılaştığı bu sorunlara çözüm getirmezse Rusya'nın anlaşmadan tamamen çekilmesi muhtemel. Anlaşma kapsamında yapılan sevkiyatlardan da en fazla yüksek gelirli ülkelerin faydalanmış olması, Rusya'nın bu kararı daha rahat şekilde almasına neden olabilir.
2 • Sonuçları ne olur?
Rusya'nın Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'ndan tamamen çekilmesi durumunda Ukrayna limanlarından tahıl sevkiyatı yapılması ciddi bir risk taşıyacak. Kuzeybatı Karadeniz'in güvenli bölge olma durumundan çıkmasıyla can ve mal kaybı risklerinden dolayı gemicilik firmalarının sevkiyatlara devam etmesi pek olası olmayacak. Bu durumda anlaşma öncesinde de olduğu gibi Ukrayna'nın tahıl sevkiyatını kara ve demir yollarını kullanarak Romanya limanlarından yapması gerekecek. Bu da hem taşımacılık maliyetlerini artıracak hem de ihraç edilebilecek tahıl miktarını ciddi şekilde azaltacak.
Bu şekilde yapılacak tahıl sevkiyatından, taşımacılık maliyetlerinin artması nedeniyle çok az sayıda ve olası olarak AB ülkeleri faydalanabilecek. Böyle bir durumda anlaşmadan en fazla yararlanan ülke olan Çin ve diğer ülkelerin tavırları önem kazanacak. Zira Rusya'nın yer almadığı bir anlaşmanın AB ülkeleri haricindeki ülkelere fayda sağlaması öngörülmüyor. Ayrıca Rusya, gübre üretimi ve ihracatı açısından uluslararası pazarlar için oldukça önemli bir ülke. Bu durumda ülkeler, Rusya'dan tahıl ve gübre ithalatı yapan ve yapmayanlar olarak iki bloka ayrılabilir. Özellikle Çin, Rusya'dan tahıl ithalatı yapan ülkelerin başında gelebilir. Böyle bir bloklaşmanın oluşması, karşılıklı yaptırımları getireceğinden, dünya gıda arzı güvenliğini ciddi derecede riske atıp diğer siyasi ve ekonomik çatışmaların oluşmasına neden olabilir.
3 • Türkiye'yi yeni bir arabuluculuk süreci mi bekliyor?
Türkiye açısından da Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması oldukça büyük önem taşıyor. Türkiye, anlaşma kapsamında yapılan tahıl sevkiyatından en fazla yararlanan 3. ülke. Anlaşmanın yürürlüğe girmesiyle Türkiye'ye 3,2 milyon ton tahıl ihraç edildi. Bu suretle Türkiye'nin tekrardan Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın devam etmesi için arabuluculuk yapması bekleniyor. Fakat ağustosta Türkiye'de yapılması beklenen görüşmelerin, bir önceki görüşmelere nazaran daha zor geçeceği öngörülüyor. Zira bir önceki görüşmelerde Rusya, bankacılık alanında karşılaştığı sorunların çözüleceği hususunda ikna edilse dahi, gelinen noktada bu sorunların çözülmediği ve Rusya'nın da bu konuda net bir tavrının olduğu görülüyor. Batılı ülkelerin ve BM'nin, Rusya'nın tahıl ve gübre ithalatında karşılaştığı sorunları tam anlamıyla çözüme kavuşturmaması durumunda anlaşmanın devam etmesi pek muhtemel görünmüyor. Ağustosta Türkiye'nin öncülüğünde yapılacak görüşmelerde, dünya gıda güvenliğini sağlamak açısından Rusya'nın taleplerinin karşılanması ve böylece Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması'nın devamlılığının sağlanması bekleniyor.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.