Türk bilim heyeti 8. kez Antarktika yolunda

28 Ocak 2024 16:10:28

Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı uhdesinde, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) Kutup Araştırmaları Enstitüsü koordinasyonundaki "8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi"ni gerçekleştirecek heyet, İstanbul'dan yola çıktı.

İstanbul Havalimanı'ndan THY uçağıyla önce Brezilya'nın Sao Paulo kentine gidecek 20 kişilik bilim heyeti ve 3 lise öğrencisinden uluşan ekip, uzun bir yolculuğun ardından Antarktika'nın King George Adası'na ulaşacak.

TÜBİTAK MAM Kutup Araştırmaları Enstitüsü Müdürü ve 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi Koordinatörü Prof. Dr. Burcu Özsoy, ekipçe sefere hazır olduklarını söyledi.

Özsoy, bilimsel araştırmalar yapmak üzere farklı kurumlarda görevli kişilerin ekipte yer aldığını belirterek, "Geçen sene TEKNOFEST'te TÜBİTAK BİDEB tarafından açılan Kutup Araştırmaları Projeleri Yarışması çağrısı kapsamında 3 liseli birincimiz, 20 kişilik ekibimize ek olarak bu sene Antarktika ekibimize dahil oldu. Ekibimizi uzun bir yolculuk bekliyor. Hava müsaade ederse 2-3 gün sonra Antarktika'ya varmayı planlıyoruz." dedi.

'Bu teknolojilerin orada denenmesi milli teknoloji hamlesi çerçevesinde çok önemli'

Antarktika'ya vardıktan sonra bilimsel çalışmalara başlayacaklarını dile getiren Özsoy, şöyle konuştu:

"Sefer süremiz normalde 30-35 gün. Planladığımız 22 ayrı bilim projesi mevcut. Bu projeler çok çeşitlilik gösteriyor. Antarktika'daki hava koşulları bu projelerin hayata geçmesi için çok önemli. Havanın müsaade ettiği tüm koşullarda bu çalışmaları yürüteceğiz. Birbirinden farklı, çok kıymetli bilimsel çalışmalarımız var. Antarktika'da geçici yerleşkemizin bulunduğu 68 güney enlemi Horseshoe Adası'ndaki buzul çekilmelerinden denizdeki gelgite, atmosferik koşullardan mikroplastik ölçümlerine kadar jeolojik yapılarla ilgili çalışmalarımız mevcut. Aynı zamanda geliştirilmiş teknolojilerimiz mevcut. Özellikle bu teknolojilerin orada denenmesi, milli teknoloji hamlesi çerçevesinde çok önem arz ediyor."

Özsoy, geçen yıllarda oluşturulmuş GNSS istasyonunda milli imkanlarla geliştirilmiş, yurt dışından getirilmeyen ve çok daha ucuza maliyetle Antarktika için geliştirdikleri cihazla ölçümler yapabildiklerini, yine bu konuyla ilgili geliştirilmiş, orada denenecek ekipmanları bulunduğunu kaydetti.

Milli imkanlarla geliştirilen enerji depolama sistemini de orada deneyeceklerini ifade eden Özsoy, ekstrem koşullarda denenmiş ve dünyaya entegre edilmiş bu sistemin önemli hedeflerinden biri olduğunu vurguladı.

'Giyilebilir teknolojinin çok önem arz ettiği bir döneme girdik'

Prof. Dr. Özsoy, ekipte yer alan 3 lise öğrencisi tarafından bir kıyafet geliştirildiğini kaydederek, "Onlar bir mont tasarladı. Bu kıyafetle TEKNOFEST yarışmasında birinci olmuşlardı. Bu kıyafeti Antarktika koşullarında deneyecekler. Vücudun ısısını, kalp ritmini, insana ait tüm detayları ölçebilen sensörler yerleştirdiler bu monta. Hem Antarktika olsun hem Arktik koşullarda olsun hem de uzay koşullarında olsun giyilebilir teknolojinin çok önem arz ettiği bir döneme girdik." diye konuştu.

Bu sene yapacakları çalışmalardan birinin de canlı bilimleriyle ilgili mikroplastikler konusunda olacağını belirten Özsoy, "Aynı zamanda Arktik bölgesinden alınan örneklerin Antarktika bölgesinden alınacak örneklerle karşılaştırılması gibi kuzey ve güney karşılaştırmasında bilimsel çalışmalara yer vereceğiz." dedi.

Özsoy, ekibe, İspanya'dan 2, ABD ve Bulgaristan'dan da birer kişi olmak üzere 4 uluslararası araştırmacının da dahil olacağını ve Türkiye Cumhuriyeti Santiago Büyükelçisi'nin seferin başlangıcında Türk bilim ekibiyle diplomatik ziyaretler yapacağını kaydetti.

Ekipte, TÜBİTAK Bilim ve Toplum Başkanlığından (BİTO) bir katılımcının da yer aldığına dikkati çeken Özsoy, "Antarktika gibi ekstrem koşullarda yapılan çalışmalarımızın toplumla buluşması bizler için çok önemli. BİTO'dan katılan araştırmacımız topluma bu yaptığımız çalışmaları aktaracak." diye konuştu.

'Antarktika'da hava çok değişken'

Ekibin lideri Prof. Dr. Ersan Başer de Türkiye'den Antarktika'ya 2017'den bu yana bilimsel araştırma amaçlı seferlerin düzenlendiğini hatırlattı.

Seferden 1 yıl önce bu amaçla projeler alındığını belirten Başer, "Projeler, TÜBİTAK tarafından değerlendiriliyor ve uygun görülen projelerin yürütücüleri Antarktika'ya giderek bu bilimsel çalışmalarda yer alıyor. Projeler hem ülkemiz hem de dünya için çok önemli. Orada aldığımız verileri Türkiye'ye getiriyor ve laboratuvarlarda değerlendiriyoruz. Bilimsel yayınlar ile bilim dünyasına katkı sunuyoruz." ifadelerini kullandı.

Başer, Antarktika'da çalışma yürütmenin zorluklarına dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Kutup bölgesinde çalışmak oldukça zorlu. Rüzgar, fırtına, hava koşulları oldukça zorluyor bizi. Bunun için gitmeden önce tüm katılımcılara yönelik teorik çalışmalar yapıyoruz. Ardından 3 gün süren uygulama eğitimi yapıyoruz. Karda, buzda yürüyüş teknikleri, karda hayatı idame, karda numunelerin alınması ve acil hallerde nasıl müdahale yapılması gerektiği hakkında eğitimler veriyoruz. Bu eğitimler verildikten sonra sahada çalışma yapılıyor. Sahada çalışmalar yapılırken tüm katılımcıları takip ediyoruz. Çünkü Antarktika'da hava çok değişken. Aniden fırtına, sis çıkabiliyor. Emniyet en önemli kuralımız."

'Kutuplarda yapılan çalışmayla uzaydaki çalışmalar çok önemli'

TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, bilim heyetiyle sefer öncesi internet üzerinden görüntülü toplantı gerçekleştirdi.

Kutuplardaki ve uzaydaki çalışmaları birlikte değerlendirdiğini belirten Mandal, buralarda söz sahibi olmanın önemine değindi.

Mandal, "Hem kendi bilim misyonumuz açısından, ülkemizin ihtiyaçları, menfaatleri ve görünürlüğü açısından, aynı zamanda da insanlık için çözüm oluşturma açısından bakıldığında kutuplarda yapılan çalışmayla uzaydaki çalışmalar çok önemli." dedi.

'Sefere katılan 24 bilim insanı 22 farklı proje üzerinde çalışacak'

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Bilim insanlarımız yeniden Antarktika yolunda. 8. Ulusal Antarktika Bilim Seferi'ne katılmak üzere bilim insanları ve araştırmacılarımız İstanbul'dan yola çıktı. 20'si Türk, 4'ü yabancı olmak üzere sefere katılan 24 bilim insanı 22 farklı proje üzerinde çalışacak." ifadelerini kullandı.

TEKNOFEST kapsamında TÜBİTAK tarafından düzenlenen "Lise Öğrencileri Kutup Araştırma Projeleri Yarışması"nda birinci olan öğrencilerin de sefere katılarak projelerini test etme imkanına kavuşacağını vurgulayan Kacır, şunları kaydetti:

"2017'den itibaren gerçekleştirdiğimiz ulusal kutup seferleriyle bilim insanlarımıza büyük bir imkan sağladık. Antarktika ve Arktik'e 10 bilim seferi düzenledik ve 116 Türk bilim insanının bu bölgelerde araştırma yapmasına imkan tanıdık, 252 bilimsel çıktı elde ettik. Antarktika'da kurulacak Türk Bilim Araştırma Üssü için ise çalışmalarımız devam ediyor. Hedefimiz Türkiye'yi Antarktika Antlaşmalar Sistemi içinde asli üye olarak konumlandırmak. Ülkemiz uzay, uydu sistemleri, milli otomobil, savunma sanayisi, Antarktika çalışmaları ve Milli Teknoloji Hamlesi'nin diğer önemli projeleri ile her alanda güçlü ve tam bağımsız ülke olma hedefine hızla yol almaya devam ediyor."