Tarihi tabletteki yeni dili çözmek için uzmanlar devrede
Anadolu'nun ilk medeniyetlerinden Hititlerin başkenti Hattuşa Ören Yeri'nde 1907'de başlayan arkeolojik kazılar, Alman Arkeoloji Enstitüsünden Prof. Dr. Andreas Schachner başkanlığında devam ediyor.
Kazılarda yeni tespit edilen, Hint Avrupa Dil Grubu'na ait olduğu değerlendirilen, Kalaşma ülkesine ait ölü dil, Hattuşa'da bu yılın en önemli keşiflerden biri olarak dikkati çekti.
Schachner, AA muhabirine, bu yıl kazılarda bir Hitit binasında yüzeyi aşınmamış, üzerinde Hititçe ve sonradan Kalaşma dilinde yazıldığı tespit edilen metnin yer aldığı tablet bulduklarını söyledi.
Keşfin kazı ekibinde heyecan yarattığını belirten Schachner, tabletin tercüme edilmesi için alanında uzman dil bilimcilerden oluşan ekibin çalışmalara başladığını bildirdi.
Henüz bilinmeyen bir Anadolu dili var
İlk eline aldığında çok iyi korunmuş olmasından dolayı farklı bir tablet olduğunu hissettiğini aktaran Schachner, "Ben dil uzmanı değilim, tableti epigrafistlere (yazıt bilimi) gönderdim. Onlar 'okuyoruz ama anlayamıyoruz' deyince biraz şaşırdım. Sonradan metni daha detaylı inceleyince anlaşıldı ki tabletin üst tarafında Hitit dilinde bir özet var, onun altında henüz bilinmeyen bir Anadolu dilinin devam ettiğini görüyoruz. Hitit metninin sonunda diyor ki 'Bundan itibaren Kalaşma ülkesinin dilinde oku'. Ondan sonra Kalaşma ülkesinin dilindeki metin geliyor." diye konuştu.
‘Tablet Hititlerin tarihine ışık tutuyor’
"Bu bizim için de ilginç bir durum ve Hititlere ışık tutan bir durum. Hititler kendilerini 'Bin tanrılı din' olarak tanıtıyordu. Hititler fethettikleri bölgenin tanrılarını yıkıp kırmıyordu, tam tersine onları alıp başkentine götürüp, tapınaklara koyup hizmet ederlerdi. Burada da aynısını görüyoruz.
Kalaşma dini ritüelinin kendi dilinde yapılmasını öngörüyorlar. Bunu ne için yapıyorlar, Hititler çok mu toleranslı? Bence toleranstan ziyade bir iktidar kullanım mekanizması. Yani diğerlerinin tanrılarını kendi tapınaklarına koyarak o bölgenin insanlarını kendilerine bağlayabiliyorlardı. O insanlara, kendi topraklarına dahil olma imkanı yarattılar. Böylece gücüne güç katmış oldular. Buna saygı da denilebilir. Hititler bu yöntemle Anadolu'da yaşayan diğer topluluklara saygı göstererek ve kendi sistemleri içinde bir yer göstererek kendi toplumlarına dahil ettiler. Saygı göstererek saygı kazandılar."
Hititçenin bir Hint Avrupa dili olduğunu hatırlatan Schachner, Hattuşa'da Luvice, Palaca gibi aynı gruba ait dillerin daha önce keşfedildiğini ancak henüz keşfedilmemiş dillerin de olabileceğini vurguladı.
‘Gelecek yıla kadar çözülecek’
Yeni buldukları tabletteki çivi yazısıyla işlenmiş metni Latin harflerine çevirebildiklerinin altını çizen Schachner, şunları kaydetti:
"Tabletin tercüme edilmesi için çalışmalar sürüyor. Bir grup halinde linguistler (dil bilimci), özellikle Hint Avrupa dilleri uzmanı, tablet üzerinde kafa yoruyor. Gelecek yıla kadar bir çözümleme ortaya konulabilecek. Sonrasında bilim dünyası tartışarak, herkes kendi fikrini söyleyerek bir çözüm üretecek."
Schachner, çalışmalar devam ettiği için yeni tabletin görselinin şimdilik kamuoyuyla paylaşılmadığını sözlerine ekledi.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.