Suriye'nin potansiyeli Türkiye'ye kazandırılacak

27 Aralık 2024 07:00:00

Suriye petrolünün Türkiye'deki rafinerilere açılabileceğini ifade eden Bakan Bayraktar, "Biz hem madende hem petrol ve doğal gazda dışarıda daha aktif, daha yoğun bir şekilde kullanmalıyız diyoruz" dedi.

HABER: FIRAT İPEK

İstanbul Dolmabahçe Basın Ofisinde ekonomi gazetecileriyle buluşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 2024 yılını değerlendirirken, Suriye dahil Türkiye'nin enerji geleceğiyle ilgili açıklamalarda bulundu. Suriye'nin petrol potansiyelini ekonomiye kazandırmak istediklerini açıklayan Bayraktar, “Oradan elde edilen kaynakları da yine Suriye'nin kaldırılması için, inşası için, ihyası için kullanmakla alakalı bir vizyonla hareket ediyoruz. Suriye kısmı kısaca böyle belki devamında özellikle Suriye'den Türkiye'ye bir petrol boru hattı, bizim Irak-Türkiye petrol boru hattıyla bunun birleştirilmesi, Katar gazının Suriye üzerinden Türkiye ve Avrupa'ya gitmesi gibi daha şu anda epey bir olgunlaşması gereken konular var. Ama bizim özellikle petrol ve doğal gaz yani yakın planda çalışabileceğimiz iki alan gibi de aynı zamanda duruyor” dedi.

Türkiye’de şansımız olmayabilir

Suriye’nin potansiyelli bir alan olduğunu ifade eden Bayraktar, “Biz hep şunu söylüyoruz yani hem petrol ve doğal gazda hem de madenlerde kendi kaynaklarımızı aramak işte Gabar’ı, Sakarya Gaz Sahası’nı, yeni kaynakları aramak var. Ama her şeyi belki Türkiye'de bulma şansımız olmayabilir. Bugün Total, Fransız Total 2,6 milyon varil günlük petrol ve doğal üretiyor. Fransa'da üretim ne kadar biliyor musunuz? Sıfır. Hiç üretim yok. Tamamını dışarıda üretiyor. Repsol, İspanyol 650 bin varil, hiç İspanya'da üretimi yok. Dolayısıyla biz Türkiye Petrolleri bir kısım üretimimiz yurt dışında. Dolayısıyla biz hem madende hem petrol ve doğal gazda dışarıda daha aktif bir, yani diplomasiyi daha yoğun bir şekilde kullanarak olmalıyız diyoruz” diye konuştu.

Petrol pazarlara çıkmalı

Suriye’nin petrolde eski üretimine dönmesi gerektiğini söyleyen Bayraktar, “Bizlerin de desteğiyle beraber eski günlerdeki üretim rakamlarına yaklaştığı zaman o petrolün pazarlara çıkması lazım. Düşünün üç yüz bin varil üreten bir Suriye'ye geldik. Nasıl yapacaksınız bu petrolü? İşte yine hemen orada boru hatları var. Biz nasıl Gabar petrolünü otuz sekiz kilometrelik boru hattıyla İdil'e getirip ITP’ye bağlıyorsak benzer şey yapılabilir. Ve dolayısıyla Suriye petrolü buradan da dünyaya veya işte Türkiye'deki rafinerilere açılabilir” dedi.

Projeleri birlikte geliştireceğiz

Bakan Bayraktar, “Suriye'deki doğal kaynaklarından yani petrol, gaz bunların da Suriye'nin yeniden inşası için kullanılmasıyla alakalı da bir çalışma içerisindeyiz. İnşallah muhataplarımıza bu anlamdaki yapabileceğimiz katkıları da söylemeyi düşünüyoruz. Bu projeleri geliştirmeyi hedefliyoruz. Çünkü Suriye'nin özellikle 2000’li yıllarının başında 600 bin varillere ulaşan günlük petrol üretimleri olmuş. Bu rakamlar tabii şimdilerde 30 bin varillere gerilemiş durumda” ifadelerini kullandı.

Yoğun çalışma içerisindeyiz

Türkiye ve dünya olarak artık çok daha belirsiz bir döneme doğru gidildiğini ifade eden Bayraktar, “Onun için kullandığı üç birimin enerjinin ikisini ithal etmiş bir ülkenin jeopolitik anlamda da karşı karşıya kaldığı sınavlar çok büyük. Bunları bir arada bulundurarak politikalarımızı geliştirmeye, projelerimizi uygulamaya gayret ediyoruz. Yani genel enerji yaklaşımımız açıkçası budur. Elbette ki farklı alanlarda işte yenilenebilirden nükleere, doğal gaz, petrol, Gabar, Sakarya, yeni teknolojiler, elektrikli araçlar, onun dışında enerji diploması bizim çok önem verdiğimiz alanlardan. Bu alanlarda da oldukça yoğun bir çalışmanın içerisindeyiz” dedi.

Sakarya gaz sahası ve keşif çalışmaları

Şimdi Sakarya gaz sahasında biz üretime 2023 yılında başladıklarını söyleyen Bakan Bayraktar, “Bugün itibariyle yani 6.7 milyon metreküp olan üretim kapasitemiz 7 milyon metre küpe gelmiş durumda. 2025 yılının ilk çeyreğinde 9 milyon metreküpün üzerine çıkacağız. Yoğun çalışma var. Dört tane gemi şu an Karadeniz’de. Sırf bu çalışmaları bir an önce üretimi hızlandırmak için. Üretimin ikinci fazı için yani yüzer üretim platformu geldi. Şu anda Çanakkale'de hazırlıkları devam ediyor” dedi.

Türkiye’de ekipman üretimi

Bazı ekipmanlar yurt dışından gelirken bir kısımın daTürkiye'de yapıldığını açıklayan Bayraktar, “Bunları monte edeceğiz ve orada üretimde onu da kullanıp bu sefer 9 buçuk-10 milyon metreküpü 20 milyon metreküpe çıkaracağız günlük. Şu andaki üretim yaklaşık 2.9 milyon hanenin doğal gaz ihtiyacını karşılar vaziyette. Ama bir taraftan yeni kuyular açıyoruz. Üçüncü fazla alakalı. Yani bu bahsettiğim 20 milyon metreküpü, 40-45 milyon metreküp çıkaracak. 2028’e kadarki süreçle alakalı da 40’ın üzerinde yeni kuyu kazılıyor” diye konuştu.

Sondaj çalışmaları sürüyor

Dört sondaj gemisinin çok yoğun bir şekilde çalıştığını belirten Bakan Bayraktar, şöyle devam etti: “Ama yeni sondaj yani daha doğrusu keşif amaçlı yeni sondaj konusunda da yoğun bir çalışmamız var. Yani özellikle işte Rize yoğun bir beklenti içerisinde, Çayeli'nde petrol olduğu her zaman söylenen lokasyonda tespitimiz var. Onu yapmak istiyoruz sondajını. Bir de gemilerin böyle uygunluk bulduğumuz anlarda da yeni keşif amaçlı sondajlar yapacağız. Bu 2025 yılı içerisinde böyle planlamalarımız var. Onun dışında şu an Akdeniz'de bir gemimiz yok.”

Yeni faturalarda değişiklik hissedilmeyecek

Türkiye’de çok ciddi bir destek programının olduğunu hatırlatan Bayraktar, “Biz tüketim esasında, yani tüketimi yüksek olan gruplarda işte son yapılan düzenlemeyle 5 bin kilovat saat yıllık tüketimi aşan tüketicilere maliyet esaslı bir modele geçirmeyi hedefliyoruz elektrik tarafı için bunu söyleyeyim. Doğal gazda da il bazlı, tabii her ilin durumu farklı. Ortalama tüketimin üzerinde olan bir tüketim rakamının yine tam maliyet esaslı değil, ama daha yüksek bir fiyattan, yani bir kademelendirme doğal gazda. Elektrikte geçmişte vardı bu kademelendirme hala da var. 240 kilovat saate kadar ödediğimiz bir rakam var, 240’ın üzerindeki tüketim farklı bir şekilde yüzde 50 daha fazla ödenerek faturalandırıyor. Şimdi 417 kilovat saat ve üzerinde tüketim olanlar için de artık onlar farklı bir kategoride. Toplam abonelerin yüzde 3’nü elektrik tarafında yüzde 3’nü etkileyecek, Şubat ayı içerisinde bu Şubat’ın sonunda belki söylemek lazım, faturalarda bunu abonelerin yüzde 3’ü hissedecek, ama yüzde 97 için değişen bir şey yok bu dönemde” diye konuştu.

Elektrikli araçlar ve altyapı

Elektrikli araçların ülkemizde de çok hızlı büyüdüğünü söyleyen Bakan Alparslan Bayraktar, şu ifadeleri kullandı: “Dünyada geçtiğimiz yıl 14 milyon araç satılmış. Elektrikli araç özellikle Çin inanılmaz büyüyor. Türkiye'ye yatırım için gelmesi planlanan Çinlilerin şirketler de var. 2030’da da dünyanın öngörüsü her satılan iki araçtan bir tanesi elektrikli olacak. Tabii bu dikkat çektiğiniz nokta bu işin en önemli konusu. Yine en sessiz kalan hani enerji, en son sesi duyulan bir yer. Kesilene kadar zaten kimsenin ruh bile duymuyor ama enerji olmayınca farkındayız. Yani altyapıda çok büyük bir dönüşüme ihtiyacı var. Şimdi bir de yani bizim şehirleşmemiz aslında çok elektrikli araçlar bana göre uygun değil. Yani çünkü herkes apartmanlarda yaşıyor. İşte İstanbul'da, büyük sitelerde. Dolayısıyla bu apartmanlarının hepsinin ya tüm altyapısının değişmesi lazım.”

Türkiye nükleerde ilk elektriği üretecek

Nükleer konusunun Türkiye’nin 70 yıllık hayali olduğunu söyleyen Enerji Bakanı Bayraktar, “Bizim yetmiş yıllık hayalimiz Türkiye'nin nükleerden ilk elektriği üretmesi. İnşallah bu bize nasip olur. Akkuyu ilk reaktörden elektrik üretmeye başladığında 1200 megavatla Türkiye ihtiyacının yaklaşık yüzde 2 buçuğunu karşılayacak. Dört reaktör devreye girdiğinde de Türkiye'nin ihtiyacının yüzde 10’unu biz nükleerden karşılamış olacağız. Ama özellikle Türkiye’nin hem arz güvenliği için hem iklim hedefleri için hem oradan üreteceğimiz elektrik aslında bizim doğal gazdan üreteceğimiz elektriği bir anlamda ikame edecek ve biz yılda 7-7 buçuk milyar metreküp doğal gazı artık ithal etmemiş olacağız. Bu da bugünkü paralarla neredeyse 3 milyar dolar demek. Dolayısıyla böyle baktığınız zaman da bizim aynı zamanda cari açığımızın azaltılmasına da bu anlamda katkı yapacak bir alan. Onun için Türkiye'nin diyoruz ki, mutlaka Sinop'ta, Trakya'da iki büyük konvansiyonel nükleer santrale daha ihtiyacı var. Ve 2035’te iki ilave reaktör, Akkuyu 2028’de dört reaktör ile devreye girecek. 2035 planlamamız, 2035’e 7 bin 700 megavatla girmek. Dolayısıyla 4800’e iki reaktör ile inşallah ilaveyi yapmış olacağız. Hedefimiz budur” beyanında bulundu.

Türkiye doğalgazda merkez olacak

Altyapı çalışmalarının devam ettiğini açıklayan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, şöyle konuştu: “Biz bu arada EPİAŞ’ı yani bizim enerji borsamızı İstanbul Finans Merkezine taşıyoruz. Doğal gaz merkeziyle alakalı da yani doğal gaz İstanbul GAZHUB projemiz şu anda devam ediyor. Onun oradaki altyapısını, kurumsal altyapısını kurmayla alakalı çalışmamız devam ediyor. Ama fiziksel altyapıyla ilgili de aslında çok hazır durumdayız şu anda. Güçlendirmemiz gereken yanlardan bir tanesi, özellikle Türkiye’nin Avrupa’yla olan enterkoneksiyon kapasitesini artırmak Bulgaristan’la özellikle ve belki Yunanistan’la. Dolayısıyla, orada altyapıda yapacağımız çalışmalar da var. Depolamamız kabiliyetimizi artırmaya gayret ediyoruz. Belki bir ilave FSRU. Gazlaştırma kapasitemiz bugünlerde 160 milyon metreküpte belki onu 180 milyon metreküpe getirmek gibi bir şey olabilir. Bu anlamda hani yeni Trump yönetimiyle de özellikle doğal gaz alanında ciddi bir iş birliği imkanı olduğunu düşünüyoruz. İnşallah onlar göreve geldikten sonra ki görüşmelerimizde bu alanda iki ülke bu projeleri geliştirebilir diye düşünüyorum.”

Enerjide dışa bağımlılık azalıyor

2022’de 96 buçuk milyar dolar enerji faturası ödemiş bir Türkiye ekonomisi var. Ve her yıl benzer rakamları, muhtelif yıllarda biraz daha düşüyor. Bu sene 70 milyar dolarların altında bitireceğiz inşallah. Böyle rakamları veren bir Türkiye var. Dolayısıyla biz hep özellikle 2016’dan sonra Milli Enerji ve Maden Politikasıyla çok daha bütüncül, yani salt elektrik piyasası, vatandaşın elbette ki enerji arz güvenliğini, sanayimizin, ticarethanelerin sağlamanın ötesinde ekonomideki yerini düşünerek aslında bütüncül politikalar geliştirmeye gayret ettik.

Yenilenebilir Enerji’de yol haritası belli

Yenilenebilir enerjide 2035 yol haritasını açıkladıklarını söyleyen Bakan Bayraktar, “2035 yenilenebilir yol haritasında burada hedefi çıtayı biraz daha yükselttik. Yani 2035’te 120 bine gitmemiz için bizim yılda 7500 megavatları bulmamız lazım. Hakikaten çok iddialı bir program. Türkiye'nin geçmiş ortalamalarına baktığımız zaman da var. 2 bin 500 megavat, 2 bin 700 megavatları filan yapmışız geçmişte. Yani biz şimdi geçmişte yaptığımız ortalamanın neredeyse üç katına çıkmayı hedefliyoruz. Onu da daha kısa bir sürede yani geçtiğimiz işte 14 yılda yaptığımızın üç katını 11 yılda yapma gibi bir iddialı program var. Ama önce ilk koyduğumuz hedefle ilgili bilgi vereyim” açıklamasında bulundu.

2024 Türkiye’nin rekor yılı

‘2024 yılı güneş ve rüzgârda Türkiye'nin rekor yılı’ diyen Bayraktar, “6 bin megavatın üzerinde yeni bir kurulu güç kuracağız. Tam rakamlar tabii yıl bitmeden ve muhtemelen ocak sonunda tam rakamları size veririm ama öncesinden şunu bugün itibariyle söyleyebilirim. 6 bin megavatın üzerinde yeni güç 2024’te biz yaptık. Yani 5 bin hedefimiz vardı. Onu geçtik. Bu anlamda 2035 hedefi için de bu iyi bir şey. Bir de orada ifade ettiğimiz o reform paketini geçirebilirsek meclisimizden işte bu bize hız kazandıracak” şeklinde konuştu.

1 milyar dolarlık tasarruf

Yatırımcının önünde de başka zorlukların olduğunu ifade eden Bayraktar, şöyle konuştu: “Finansmanla ilgili sermaye maliyetlerinin biraz düşmesi, kredi imkanları vesaire. Onları da bir araya getirirsek biz bu hedeflerin yani 120 bin megavat hedefinin gerçekçi olabileceğini düşünüyoruz ve onu başarabileceğimizi düşünüyorum. Şimdi bunu biraz rakamlara dökersek şunu söyleyeyim. Biz 1000 megavat güneş yaparsak 350 milyon dolarlık doğal gaz ithalatını önlemiş oluyoruz. Bu seneki 6 bin megavat yaklaşık 2.1 milyar metreküplük yani yaklaşık 800 ila 1 milyar dolarlık bir doğal gaz tasarrufunu sağlamış olacağız.”

Güneş ve rüzgar enerjisi

Yapılan yatırımlar enerji ithalatı düşerken, bir anlamda da çevreci, yeşil, emisyon salınımı olmayan bir enerji kaynağıyla elde edildiğini söyleyen Bayraktar, “Şu anda Türkiye'deki mevcut kurulu güç, 31 bin megavat bütün evlerimizdeki, Türkiye'deki tüm hanelerin elektriğini karşılayabilecek bir kapasitede. Yaklaşık 60 terawatt saatlik bir elektrik üretiyoruz, güneş ve rüzgârda 31 bin megavatla bu da Türkiye'nin konut tüketimine eşit. Yani artık aslında evlerimizde güneş ve rüzgardan üretilen elektrik kullanıyoruz diyebiliriz.