Cumhurbaşkanı Erdoğan Putin ile görüşecek: Gündem Tahıl Koridoru

04 Eylül 2023 09:42:23

Tahıl Koridoru Anlaşması, Türkiye'nin başarılı bir diplomasi çabasının ürünü oldu. Ancak gereklerinin yerine getirilmediği gerekçesiyle, Moskova tarafından geri çekildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin'in Soçi'de gerçekleşecek görüşmesinin merkezinde, bu anlaşmanın geleceği bulunuyor.

Tahıl Koridoru Anlaşması, Türkiye'nin yürüttüğü diplomasinin başarılı bir sonucuydu. Ancak gereklerinin yerine getirilmediğini öne süren Moskova anlaşmadan çekildi. Rusya'nın Soçi kentinde görüşecek olan Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Putin’in gündemindeki en önemli konu, bu anlaşmanın geleceği olacak.

Ankara Rusya’nın anlaşmaya dönmesi için çabalıyor

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile gerçekleştireceği görüşme, önemli gelişmelere sahne olacak. İki liderin dosyasındaki başlıklar arasında öne çıkan madde, hiç kuşkusuz Rusya'nın çekilmesiyle sona eren Tahıl Koridoru Anlaşması...

Ankara uzun süredir, Rusya'nın anlaşmaya dönmesi için çalışıyor. Ancak Moskova yönetiminin beklentileri var.

Tahıl koridorunun yanı sıra Suriye'deki gelişmeler ile Ankara-Şam hattındaki normalleşme süreci de gündem maddeleri arasında ilk sıralarda... Sığınmacıların geri gönderilmesi çalışmaları, bölgedeki güvenlik durumu da ele alınacak diğer kritik konulardan...

Ayrıca Rus gazının Türkiye üzerinden Avrupa'ya aktarılması projesinin masada görüşüleceği tahmin ediliyor.

Rusya-Ukrayna Savaşı'ndaki son gelişmelerin görüşme gündeminde önemli bir yer tutması bekleniyor.

24 Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaşın başından beri Türkiye’nin iki ülkeyle kurduğu denge diplomasisi Tahıl Koridoru Anlaşması'nın 3’üncü kez uzatılmasının en önemli yapı taşlarından biri oldu.

Türkiye, Birleşmiş Milletler, Ukrayna ve Rusya arasında yapılan görüşmelerin olumlu sonuçlanmasının sebebi de işte bu denge politikası anlayışıydı.

Kritik konu: Tahıl koridoru

1 Ağustos 2022'de ilk geminin hareket etmesinin ardından tahıl koridorundan geçen tahılın miktarı 33 milyon tona yaklaşmıştı. Bu tahılın yüzde 40'ı Avrupa'ya, yüzde 30'u Asya'ya, yüzde 13'ü Türkiye'ye, yüzde 12'si Afrika'ya ve yüzde 5'i Orta Doğu'ya taşınmıştı.

Avrupa devletlerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara karşın bu tahılı edinmesi, Moskova'yı anlaşmadan çekilme kararına iten en önemli unsurlardan biri oldu. Ancak Türkiye’nin girişimleri artarak devam etti.

Körfez turuna çıkmadan önce açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin’in insani köprünün devamını istediğine inandığına yönelik açıklamalarda bulunmuştu.

Tahıl Koridoru Anlaşması'ndaki gelişmeler, Rusya ve Türkiye arasındaki diplomasi sürecinin çeşitli boyutlarını içeriyor.

Stratejik çerçeveden ele alınacak

Soçi'deki görüşme öncesi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile geçen hafta Moskova'da bir araya geldi.

Bakan Fidan, Türkiye’nin katkılarıyla Birleşmiş Milletler’in yeni bir öneri paketi hazırladığını dile getirdi. “Bunun girişimin canlandırılmasında uygun zemin teşkil ettiğini düşünmekteyiz" dedi.

Türkiye'nin Tahıl Koridoru Anlaşması'nın yenilenmesi için BM ile yoğun bir şekilde çalıştığını ve teknik detaylar üzerinde detaylı şekilde görüşmeler yaptığını belirtti. Ayrıca, iki liderin görüşmelerinde konuyu daha "stratejik" çerçeveden ele alacaklarını ekledi.

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise Tahıl Koridoru Anlaşması'nın ancak Batı'nın Rus tahıl ve gübre ihracatını engellemeyeceğine dair garanti vermesi halinde yeniden başlayabileceğini kaydetti.

Guterres'ten Lavrov'a mektup gönderildi

Tahıl koridorunun yeniden işler hale gelmesi konusunda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres'in de açıklamaları oldu.

Rus Dışişleri Bakanı Lavrov'a anlaşmanın yenilenmesi için gerekli koşulların yaratılmasını sağlayacak bir dizi somut öneri içeren bir mektup gönderdiğini söyledi.

Guterres, Rusya'nın taleplerinin dikkate aldığını ve teklifin Rus gıda ve gübrelerinin uygun fiyatlarla küresel pazarlara daha etkin erişimini sağlamak için bazı çözümler içerdiğini dile getirdi ve ekledi:

"Rusya'nın taleplerini dikkate aldık ve inanıyorum ki yenileme için temel oluşturabilecek bir teklif sunduk, ancak bu yenileme istikrarlı olmalı, krizden krize savrulmamalı."

Lavrov'dan alternatif teklif

Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov ise Katar'ın dahil olmak istediği alternatif bir önerinin de görüşüldüğünü açıkladı. Moskova'nın buna göre, Katar'ın finansal desteğiyle Türkiye'ye indirimli fiyatla 1 milyon ton tahıl göndermeyi ve daha sonra bu tahılın Türkiye'de işlenerek ihtiyaç sahibi ülkelere aktarılmasını önerdiği belirtiliyor.

Bu alternatif planın Karadeniz Tahıl Anlaşması'na en uygun alternatif olduğu düşünülüyor. Ancak Lavrov, Batılı ülkelerin vaatlerini yerine getirmesi durumunda anlaşmaya tekrar dönülebileceğini de belirtmişti.

Erdoğan'ın diplomasi trafiği sürecek

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yoğun diplomasi trafiği, Rusya ziyareti sonrasında da sürecek. Erdoğan, önce G20 Liderler Zirvesi'ne, ardından Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'na katılacak.

G20 Liderler Zirvesi'ne 9-10 Eylül tarihlerinde Hindistan ev sahipliği yapacak. Türkiye, son dönemde uluslararası diplomasideki kilit ülke rolünü G20’de de sürdürecek.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl koridoru başta olmak üzere, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ortaya çıkardığı küresel meselelerin çözümüne yönelik Türkiye'nin attığı somut adımları dünya liderlerine anlatacak.

G20 Zirvesi'nden bir hafta sonra bu kez liderler Amerika Birleşik Devletleri'nde buluşacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, 17-21 Eylül tarihleri arasında New York'ta toplanacak Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuşma gerçekleştirecek. Rusya-Ukrayna Savaşı ise New York'taki toplantının da öncelikli konu başlığı olacak.