Sivilce neden olur?

16 Aralık 2019 12:48:00

Özellikle ergenlik çağındaki gençlerde sıklıkla görülen sivilce sorunu olgun insanlarda da oluşabiliyor. Peki sivilce neden olur? Sivilce nasıl geçer? İşte detaylar...

Sivilce ya da diğer adıyla akne yaygın görülebilen bir deri hastalığıdır. Her yaştan kişide sivilce görülebilmektedir. Ancak gençler ve genç erişkinlerde daha sıktır. Ciddi bir hastalık değildir, ama yara izlerine neden olabilir. Sivilce cilt altındaki kıl folikülleri ölü cilt ve yağ tarafından tıkandığı zaman oluşur. Bu durum bakterilerin büyümesine ve cildi tahriş etmelerine neden olur. Çoğu zaman sivilce yüz, boyun, sırt, göğüs ve omuzlar da görülmektedir. Sivilcenin neden oluştuğu tam olarak bilinmemekle beraber, hormonal değişikliklerden kaynaklandığı sanılmaktadır. Sivilcenin tedavisi vardır ve bunu için ilaçlar ve kremler kullanılmaktadır.

Sivilcenin nedenleri
Sivilcelere neyin sebep olduğu hakkında pek çok efsane vardır. Çikolata ve yağlı gıdalar sıklıkla suçlansa da, ancak çoğu insanda gıdaların akne üzerinde etkisi olduğuna dair fazla bir bilimsel kanıt bulunmamaktadır. Bir başka yaygın efsane kirli cildin sivilceye neden olmasıdır. Ancak, siyah nokta ve sivilceye tek başına kirli bir cilt neden değildir. Stres sivilceye neden olmamakla beraber, stres sivilcenin gidişatını kötüleştirebilir. Lekeler, yağlı ciltler ve bazen sıcak veya ağrılı dokuya neden olur. Ciltte sivilce varsa;

Cildinizi nazikçe temizleyin
Cildinize dokunmamaya çalışın
Güneşten kaçının

Ulusal Sağlık Enstitüsüne göre, 11-30 yaş arasındaki insanların yaklaşık %80’inde sivilce görüldüğü saptanmıştır, ancak yetişkinlerde de sivilce görülebilmekte 40’lı ve 50’li yaşlarına kadar kalabilmektedir. Cilt bezlerinin iltihaplanmasından ve kıl folikülleri olarak bilinen derideki küçük, dar kanallardan kaynaklı ve tıkanmış gözeneklerin sonucu gelişen sivilceler, kimi durumlarda ciddi cilt sorunlarına dönüşebilirler.

Sivilce oluşumuyla ilişkili olan faktörlerden birisi de ergenlik döneminde, erkeklerde ve kızlarda androjenler olarak adlandırılan seks hormonlarının artmasıdır. Androjenler yağ bezlerinin büyümesine ve saç foliküllerinde daha fazla sebum üretimine neden olur.

Hormonal değişiklikler ve genetik yatkınlıkta sivilce oluşumunda rol oynar. Uygun olmayan temizlik, makyaj ve kozmetik ürünleri ve tıkanmış gözenekler, sivilceye neden olabilir.

Sivilce tarafından oluşan derideki her iz, lezyon olmaktadır. Sivilce, en hafif durumlarda siyah nokta ve beyaz nokta oluştururlar. Daha şiddetli akne lezyonları şiddetli ağrılara ve yara izlerine neden olabilir. Bunun devamında cildin soyulduğu yerde uzun süreli terapi ve yoğun cilt bakımı tedavileri gerekebilir.

Sivilce, kıl folikülleri olarak bilinen derideki küçük delikler tıkandığında ortaya çıkar. Yağ bezleri cilt yüzeyinin yakınında bulunan küçük bezlerdir. Sebasöz bezler, cilt ve saçları kurumasını önlemek için saçları ve cildi yağlandırır. Bunu sebum diye adlandırılan yağlı bir madde üreterek yapmaktadır.

Aşırı sebum, ölü cilt hücreleriyle karışır ve her iki madde de follikülde tıkanmaya neden olur. Tıkanan follikül, cildin yüzeyine yakınsa bir siyah nokta oluşur. Deri üzerinde yaşayan normalde zararsız bakteri, papüller, püstüller, nodüller veya kistlere neden olan tıkanmış folikülleri kirletebilir ve enfekte edebilir. Bu şekilde sivilce oluşmaktadır.

Testosteron sivilceye neden olur mu?
Genç yaşlarda oluşan sivilcenin, ergenlik sırasında ortaya çıkan ve testosteron adı verilen hormon düzeyinin artmasıyla tetiklendiği düşünülmektedir. Hormon, erkeklerde penisin ve testislerin büyümesini ve gelişimini arttırmada ve kızlarda kas ve kemik kuvvetinin korunmasında önemli rol oynamaktadır.

Yağ bezleri özellikle hormonlara karşı hassastır. Artmış seviyelerde testosteron bezlerin cildin ihtiyaçlarına göre çok daha fazla sebum üretmesine neden olduğu düşünülmektedir.

Sivilceye türleri
Ailesel sivilce
Sivilce oluşumu çoğu kişi de ailesel olarak görülebilmektedir. Aile de sivilce varsa, muhtemelen çocuklarda da görülebilir. Bir çalışma, ebeveynlerin sivilceleri varsa, erken yaşta daha şiddetli sivilceye yakalanma ihtimalinin daha fazla olduğunu tespit etmiştir.

Ayrıca, kişilerde, ebeveynlerinden birinin veya ikisinin erişkin yaşlarda sivilceleri varsa, yetişkin sivilceleri olma ihtimali daha yüksek olduğu bilinmektedir.

Kadınlarda sivilce neden daha yaygındır?
Yetişkin yaşlarda görülen akne vakalarının %80’inden fazlası kadınlarda görülür. Yetişkin sivilcenin birçok vakasın da kadınların belirli zamanlarda saptanan hormon düzeylerindeki değişikliklerden kaynaklandığı düşünülmektedir.

Ayrıca şu semptomlar eşlik ediyorsa; Aşırı vücut kılları (hirsutizm), düzensiz veya hafif kanamalı adet periyotlar, kadınlarda hormonal dengesizliklerin en sık nedeni polikistik over sendromudur (PCOS). Ultrason taramaları ve kan testleri kombinasyonu kullanılarak hastalıklar teşhis edilebilir.

Kadınlarda sivilceye neden olabilen dönemler:
Menstrüel dönemleri: Bazı kadınlar, Menstrüel dönemlerinin hemen öncesinde sivilce alevlenmesine maruz kalmışlardır.Gebelik dönemi: Birçok kadın, gebeliklerinin ilk üç ayı boyunca ciltlerinde sivilce oluştuğu gözlemlenmiştir. Polikistik over sendromu, kilo artışı ve yumurtalık içinde küçük kistlerin oluşumuna neden olabilen yaygın bir durumdur. Polikistik over sendromu olan bireylerin birçoğunda sivilce oluşmaktadır.

Sivilceye neden olan diğer tetikleyiciler
Steroeroid ilaçlar
Lityum içeren ilaçlar (depresyon ve bipolar bozukluğu tedavi etmek için kullanılır)
Bazı epilepsi önleyici ilaçlar
Düzenli olarak, kafa bandı veya sırt çantası gibi cilt alanına baskı uygulayan nesnelerin sık kullanımı
Sivilce teşhisi
Doktorunuz sivilcenizi cildinize bakarak teşhis edebilir. Bu teşhis, siyah nokta veya beyaz nokta, kırmızı renkli nodüller gibi farklı lekeler için yüzünüzü, göğsünüzü ve sırtınızı incelemeyi içerir. Kaç adet sivilceye sahip olunduğu ve ne kadar acı verdiği ve iltihaplı olduğu, sivilcenin şiddetini belirlenmesinde yardımcı olacaktır. Bu, tedavinin planlanmasında önemlidir.

Aknenin şiddetini ölçmek için dört derece kullanılır
1. sınıf (hafif): Sivilce çoğunlukla beyaz baş ve siyah uç ile sınırlıdır, sadece birkaç papül ve püstüller vardır
2. derece (orta): Çoğunlukla yüz ile sınırlı olan birden fazla papül ve püstül vardır
3. derece (orta derecede şiddetli): Çok sayıda papül ve püstül yanı sıra nadiren görülen inflamasyonlu nodül vardır ayrıca sırt ve göğüs de sivilceden etkilenir
4. derece (şiddetli): Çok sayıda büyük, ağrılı püstül ve nodüller yer almaktadır
Sivilce tedavisi
Sivilce tedavisi, sivilcenin ne kadar şiddetli olduğuna bağlıdır. Sivilce tedavisinde düzelme belirtileri birkaç ay sürebilir. Ayrıca, sivilce tedavilerinin avantaj ve dezavantajlarının bir özetini okuyarak tedavi seçeneklerini karşılaştırabilirsiniz. Doktorların önerebileceği bazı tedavileri

Akne tedavisinde kullanılabilecek reçeteli ilaçlar;
Topikal retinoidler
Topikal antibiyotikler
Azelaik asit (bir ilaç grubudur)
Antibiyotik tabletleri
Kadınlarda kombine oral kontraseptif haplar
İzotretinoin tabletleri
Şiddetli sivilceleriniz varsa, doktorunuz size cilt tedavisinde bir uzmana (dermatolog) başvurmanızı isteyebilir. Ağır sivilce için antibiyotik tabletleri ve topikal tedavilerin bir kombinasyonu genellikle ilk tedavi seçeneğidir. Bu işe yaramazsa, isotretinoin adı verilen bir ilaç reçete edilebilir. Ancak bu ilacın çok ciddi yan etkileri olabilir. Hamile ve emziren kadınların kesinlikle kullanmaması gerekir.

Hormonal tedaviler veya kombine oral kontraseptif hap, sivilceleri olan kadınlarda da etkili olabilir. Bununla birlikte, progestojen içeren hap veya kontraseptif implant bazen sivilceleri daha da kötüleştirebilir. Bu tedavilerin birçoğu etki etmeden önce iki ila üç ay sürebilir. Hemen bir etki olmasa bile sabırlı olun ve önerilen bir tedaviyle devam etmeniz önemlidir.

Sivilce Kremleri
Topikal tedaviler (jeller, kremler ve losyonlar)
Benzoil peroksit
Benzoil peroksit, cilt yüzeyindeki bakteri sayısını azaltmak için antiseptik olarak kullanılır. Beyaz nokta ve siyah nokta sayısını azaltmaya yardımcı olur ve anti-inflamatuar etkiye sahiptir. Benzoil peroksit genellikle krem veya jel olarak bulunur. Günde bir veya iki kez kullanılır. Yüzünüzün sivilceden etkilenen kısımlarına yıkandıktan 20 dakika sonra uygulanmalıdır. Cildinizi aşırı derecede rahatsız edebileceğinden dikkatle kullanılmalıdır.

Ayrıca yüzünüzü güneş ışığına karşı daha hassaslaştırır, bu nedenle çok fazla güneş ve ultraviyole (UV) ışığından kaçınmak veya güneş kremi kullanmak faydalı olur. Benzoil peroksit bir beyazlatma etkisi gösterebilir, bu nedenle saçınıza veya elbiselerinize bulaştırmamaya özen göstermelisiniz.

Topikal retinoidler
Topikal retinoidler, ölü deri hücrelerini derinin yüzeyinden soyarak (pul pul dökülme) iyileştirmeye yardımcı olur; bu da saç follikülleri içerisinde oluşmasını önler. Tretinoin ve adapalen, sivilce tedavisinde kullanılan topikal retinoidlerdir. Jel veya krem olarak bulunurlar ve genellikle yatmadan önce günde bir kez uygulanırlar. Yüzünüzü yıkadıktan 20 dakika sonra sivilce ile etkilenen yüzünüzün tüm bölümlerine uygulayın.

Topikal retinoidleri az miktarda uygulamak ve güneş ışığına ve UV’ ye aşırı maruz kalmayı önlemek önemlidir. Topikal retinoidler, doğum kusurlarına neden olabilecek bir risk oluşturduğu için gebelik sırasında kullanım için uygun değildir. Topikal retinoidlerin en sık görülen yan etkileri hafif tahriş ve cildin batmasıdır.

Topikal antibiyotikler
Topikal antibiyotikler, folikülleri tıkayan bakterileri öldürmeye yardımcı olur. Günde bir veya iki kez uygulanan bir losyon veya jel olarak bulunurlar. Genellikle 6-8 haftalık bir tedavi önerilir. Bundan sonra, yüzünüzdeki bakterilerin antibiyotiklere dirençli olabileceği riski taşıyan tedavi, genellikle durdurulur. Bu sivilcenizi daha da kötüleştirebilir ve ek enfeksiyonlara neden olabilir. Yan etkiler nadirdir.

Azelaik asit (bir ilaç grubu)
Azelaik asit, benzoil peroksitin veya topikal retinoidlerin yan etkileri özellikle rahatsız edici veya ağrılıysa, sivilce için alternatif bir tedavi olarak sıklıkla kullanılır. Azelaik asit ölü deriden kurtulup bakteri öldürerek çalışır. Bir krem veya jel olarak bulunur ve genellikle günde iki kez uygulanır (cildiniz özellikle hassas ise günde bir kez uygulanır).

İlaç cildinizi güneş ışığına duyarlı yapmaz, bu nedenle güneşe maruz kalmaktan kaçınmanız gerekmez. Sivilce geliştirmeden önce genellikle bir ay boyunca Azelaik asit kullanmanız gerekir. Azelaik asidin yan etkileri genellikle hafiftir.

Sivilce tedavisinde doğal yöntemler:
Sivilceye iyi gelen gıdalar ve şifalı bitkiler
Sivilcenin cilt üzerinde ki olumsuz etkilerini yok etmek için tıbbi tedavinin yanında doğal yöntemlerin kullanılmaktadır. Etkili bir sivilce tedavisi, tabi ki sivilcelerin kurutulmasında çok faydalı olmakla beraber evde uygulanabilecek doğal sivilce tedavi yöntemleri de sivilcelerin kurutulmasında tekrar oluşmasında çok etkili olabilir.

Ancak bilimsel kanıtlara dayanmayan yöntemler kullanılmamalı ve ayrıca hekime danışıldıktan sonra doğal yöntemlere başvurulmalıdır. Sivilce tedavisinde kullanılan bazı doğal yöntemler;

Sirke sivilceye iyi gelir mi?
Elma sirkesi, var olan sivilcileri yok etmek veya başlangıç aşamasında ki bir sivilceyi bakterilerden temizlemek için kullanılabilecek etkili bir yöntemdir. 1 Yemek kaşığı sirkeye, 2 yemek kaşığı su ile sulandırılarak bir pamuk yardımı ile sivilceli bölgeye sabah akşam kompres yapmak sivilcelerin kurutulmasında etkili bir yöntemdir.

Bal sivilce tedavisinde işe yarar mı?
Antibakteriyal özelliğe sahip olan bal, sivilceleri yok etmenin yanı sıra, cildi parlatmak ve yumuşatmak için de kullanılmaktadır.

Sarımsak sivilceyi iyileştirir mi?
Doğal antibiyotik olarak bilinen sarımsak sivilceli bölgeye sürüldüğünde sivilcelerin kuruduğu bilinmektedir. Sarımsak sivilceli bölgeye harici olarak sürülmelidir.

Limon sivilceye iyi gelir mi?
Gerek iltihaplı sivilce, gerekse kırmızı sivilce için kullanılabilecek etkili yöntemlerden bir tanesi de limondur. Asitik yapısı ile limon suyu, hem sivilcelere iyi gelmekte, hem de sivilce ve güneş lekelerinin rengini açmaktadır. Ayrıca, cilt gözeneklerini sıkılaştırarak sivilcelerin kurumasını sağlamaktadır. Sivilce ve sivilce lekelerine karşı doğal yöntemlerden bir tanesi olan limon kullanımı ise şu şekildedir.

emizlenmiş cilde, pamuğa sıkılmış birkaç damla limon suyu sürülür. Yaklaşık 30 dakika bekletilerek bol su ile durulanır. Yalnız, öncelikle cildin hassasiyeti küçük bir bölge de denenmelidir, zira yanma, kaşıntı ve kızarıklık olabilmektedir.

İltihaplı sivilce için ne yapmalı, nasıl tedavi etmeli?
İltihaplı sivilce özellikle kıl köklerinin iltihaplanmasından oluşmaktadır. Vücudun farklı bölgelerinde oluşabilecek bir durumdur. Özellikle gençler de, yüzde daha sık görülmektedir. Başlıca sebepleri, yağlı beslenme, tıkanmış gözenekler, hormonal değişiklikler, bazı bakteriler ve cilde yeterince temiz bakılmamasıdır.

Özellikle Aloe vera jel kullanımı hafif ve orta şiddette ki iltihaplı sivilcelere iyi gelir. Salatalık özü içeren kremler ve temizleme jelleri de iltihaplı sivilcelere iyi gelir.

Sivilce izleri nasıl geçer?
Sivilce yara izi bazen akne komplikasyonu olarak gelişebilir. Her tür sivilce lekesi yara izine neden olabilir, ancak en ciddi lekeler (nodüller ve kistler) patlaması ve cilde zarar vermesi durumunda daha sık görülür. Sivilce sıkıldığı zaman skar oluşabilir, bu nedenle bunu yapmaktan kaçınmak gereklidir.

Sivilce yara izlerinin üç ana türü vardır
Buz izi izleri: Cilt yüzeyinde keskin bir cisimle delinmiş küçük, derin deliklerin görülmesidir.
Yuvarlanan yara izleri: Cildin altında oluşan yara dokusunun bantlarından kaynaklanır ve cilde yuvarlanma ve pürüzlü bir görünüm verir.
Boxcar izleri: Ciltte yuvarlak veya oval oluklar veya krater görünümüdür.
Sivilce yara izi tedavisi
Sivilce izi tedavisi uygulanan tedaviye göre, %50-75 arasında iyileşme sağlar. Bazı tedavi şekilleri şu şekildedir;

Dermabrazyon
Dermabrazyon cildin üst tabakasını kaldırma işlemi lazerle veya özel olarak yapılmış bir tel fırçayla yapılmaktadır. Lazer tedavisiLazer tedavisi sivilce izlerini hafif ve orta derecede tedavi etmek için kullanılmaktadır.

Lazer tedavisinin iki türü vardır;
Ablatif lazer tedavisi: Lazerler yara etrafını kaldırmak için kullanılır cildin yeni, pürüzsüz görünümlü alanı üretmek için uygulanmaktadır.
Ablatif olmayan lazer tedavisi: Lazerle lekeye neden olan hasarı onarmaya yardımcı olur, yeni Kolajen (deride bulunan protein türü), büyümesini uyarmak için kullanılır ve böylece pürüzsüz bir görünüş elde edilmektedir.

Sivilce neden olur?

Yorum Yazın