Sedef hastalığını tetikleyen faktörler

19 Ekim 2019 16:34:00

Sedef bir çeşit cilt hastalığıdır. Bulaşıcı olmayan sedef hastalığı ruhsal sorunlara yol açabilir. Kronik bir rahatsızlık olan sedef hastalığını tetikleyen faktörler nelerdir? İşte sedef hastalığına dair merak edilenler...

Sedef; toplumda yüzde 1-3 oranında görülen, sınırları keskin, parlak ve kırmızı beyaz kabuklu lezyonlarla karakterize kronik bir hastalık.

Sedef hastalığının belirtileri; en sık kırmızı üzeri beyaz kepekli ya da kabuklu, genellikle kaşıntısız 2 mm’den santrimetrelerce büyüklüğe kadar değişebilen döküntülerle ortaya çıkar. Ayak tabanı ve avuç içinde sertleşme çatlamalar şeklinde olabilir. Koltuk altı ve göbek deliği gibi katlantı yerlerinde pişikle karışabilecek bir görünümde ortaya çıkabilir. Hastaların ¼’ünde görülen tırnak bulgularında ise tırnakta dikiş yüksüğüne benzeyen çukurcuklar, sarı-kırmızı yağ damlası görünümünde lekeler, tırnak içlerinde boşalma ya da kalınlaşma, tırnak altında kanama ve de tırnak yüzeyinde düzensizlikler görülebilir. En sık saçlı deri, diz-dirsek, kuyruk sokumu ve kalçada olur.

Anne ve babada hastalık varsa çocukta sedef risk artar

Sedef hastalığının nedenleri tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik bir zeminde tetikleyici faktörlerin etkisiyle ortaya çıkar. Çoklu genlerin ve çoklu faktörlerin rol oynadığı düşünülür. Hastaların yaklaşık yüzde 30'unda aile öyküsü mevcuttur. Anne veya babadan birinde hastalık varsa çocukta görülme riski yüzde 15’iken her ikisinde de varsa bu risk yüzde 40’a kadar yükselir.

Sedef hastalığı kadınlarda erken yaşta ortaya çıkabilir

Sedef hastalığı kadın ile erkek arasında aynı oranda görülmekle birlikte, kadınlarda daha genç yaşta ortaya çıkar. Öyle ki kadınlarda hastalığın başlangıcı genellikle 15-20 yaş arasında olur. Bu yaş aralığı erkeklerde 55-60 yaşa kadar yükselir. Aynı zamanda aile öyküsü olanlarda da daha erken yaşlarda başlar.

Ruhsal sorunlara neden olabilir

Depresyon ve kronik akciğer hastalığından sonra ruhsal etkileri en fazla olan 3. hastalık. Kaşıntı yapmasa bile görünüm olarak hoş olmadığı için hasta lezyonları giysileriyle kamufle etmeye çalışmak zorunda kalır ve kese ile ağda gibi vücut temizliğinde kullanılan yöntemlerden faydalanamaz. Eklem tutulumu olduğunda ağrı ve hareket kısıtlılığı yaşayabilir. Tüm bunlar nedeniyle de ciddi ruhsal çöküntülere girebilir.

Eklemlerdeki tutulum hayatı tehdit edebilir

Sedef hastalarının yüzde 5’inde görülen eklem tutulumu, her 3 hastadan birinde cilt belirtilerinden sonra ortaya çıkar. Her 4 hastadan 1’inde ise tek başına veya cilt belirtileriyle birlikte görülür. Eklem tutulumu kadın hastalarda sık görülür. Tutulum genellikle el parmakları ve küçük eklemlerde ortaya çıkar. Sedef hastalığının eklemleri tutması basit bir durum gibi görülebilir. Ancak koca karı ilaçlarıyla tedaviler, stres ve sistemik tedavilerin aniden sonlandırılması gibi durumlar sonrasında vücutta yaygın kızarıklık, döküntü, ateş, halsizlik ve eklem ağrısıyla çıkan tablolara zamanında uygun müdahaleler yapılmazsa hasta hayatını kaybedilebilir.

Sedef hastalığından tam korunma mümkün değil

Sedef hastalığı genetik bir zeminde tetikleyici faktörler ile ortaya çıkar, dolayısıyla bu hastalıktan tam olarak korunmak mümkün olmaz. Ancak gerektiği durumlarda psikolojik destek almak, sorunları büyütmemek, mükemmelliyetçi olmamak, cildi keselememek, ağda yapmamak ve sigara-alkol tüketimini azaltmak sedef hastalığının oluşma riskini azaltabilir.

Pürüzsüz bir cilde kavuşmak mümkün

Toplumda sedef hastalığının hiç geçmeyeceği yönünde bir kanı mevcut. Oysa günümüzde bu hastalığın yüzde 100 tedavisi olmasa da, yeni yöntemlerle daha iyi yanıtlar alınabilir ve hasta pürüzsüz bir cilde kavuşabilir. Üstelik hastaların bazılarında nüks aralıkları 50 yılı bile bulabilir. Hangi tedavinin uygulanacağı ise hastanın yaşı, cinsiyeti, genel sağlık durumu, sosyo ekonomik durumu, sedefin yaygınlığı- süresi-tipi, daha önce uygulanan tedaviler ve eşlik eden hastalıklar göz önüne alınarak planlanır. Krem ile losyon gibi yerel tedaviler, ışık tedavisi gibi fototerapi, iğne ve ilaç gibi sistemik yöntemler tedavi seçenekleri arasında yer alır.

Sedef hastalığını tetikleyen faktörler

Güneş yanığı, kese, ağda gibi mekanik travmalar,

Duygusal travmalar. Sedef genellikle içine kapanık, duygusal gereksinimlerini yansıtmayan, kendine güvensiz ve sosyal ilişkilerde başarısız kişilerde gelişir.

Hastalığın ilk ortaya çıkışında genellikle bir yakının ölümü gibi büyük stresler rol oynar.

Özellikle beta mikrobu olarak da bilinen boğaz enfeksiyonu çocuklarda önemli bir tetikleyici faktör olur.

Yazın güneş ışıklarından fayda gören sedef hastalarında kış aylarında güneşin etkisini yitirmesi ve kuru-soğuk hava nedeniyle hastalık alevlenir.

Sigara ve alkol.

Güçlü ağrı kesiciler, kalp ve sıtma ilaçları da sedef hastalığını tetikler.

Enfeksiyon, hamilelik ve menopoz gibi hormonal değişiklikler.

Düzensiz beslenme de tetikleyiciler arasında yer alır.

Sedef hastalarında kalp hastalığı ve inme riski 2-3 kat artabilir. Bu risk özellikle sigara içenlerde ve obezlerde daha belirgin olur.

Sedef hastalığını tetikleyen faktörler

Yorum Yazın