Şaşılık nedir?

02 Kasım 2018 14:27:00

Tedavisinde geç kalındığında istenmeyen sonuçlara yol açan ''''şaşılık'''', vaktinde tedavi edildiğinde tam iyileşme sağlıyor. Peki şaşılık nedir? Şaşılık belirtileri nelerdir? Şaşılık kaç yaşına kadar tedavi edilir?

Şaşılık nedir?

Gözlerin aynı hizada olmaması ve senkronik göz hareketlerinde paralelliğin bozulması olarak nitelendirilen şaşılık daha çok estetik bir problem olarak düşünülüyor. Ancak sanılanın aksine tedavisinde geç kalındığında göz tembelliği gibi önemli bir tabloya neden olabiliyor. Şaşılığın en tipik belirtisi ise bir göz düz bakarken, diğerinin dışa, içe, aşağıya veya yukarı doğru kayması. Kimi zaman kaymanın her iki gözde görülmesi de diğer tipik belirtisini oluşturuyor. Ancak dikkat, kaymalar hafif düzeyde olduğunda veya baş ağrısı gibi akla gelmeyen belirtiler verdiğinde çocuğun gözlerindeki şaşılık gözden kaçabiliyor.

Prof. Dr. Özgül Altıntaş “mikrotropya” olarak adlandırılan küçük miktardaki kaymaların da göz tembelliği için belirgin olan kaymalar kadar risk oluşturduğu uyarısında bulunarak, “Dolayısıyla tanı ve tedavinin gecikmemesi için çocuğun hiçbir yakınması olmasa bile belirli periyotlarla rutin muayeneden geçmesi göz sağlığı açısından çok önemli” diyor.

Şaşılık belirtileri nelerdir?

Aşağıda yer alan belirtilerde çocuğun zaman kaybetmeden göz muayenesinden geçmesi şart!

Tam iyileşme mümkün

Şaşılığın ne kadar erken düzeltilirse görme gelişiminin o kadar iyi olacağını, tedavide gecikilmemesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Mehdi Süha Öğüt, “Bazen gözlükle kayma azalır ancak tamamen düzelmez ise cerrahi olarak düzeltilmesi gerekir. Bazı durumlarda birden fazla ameliyat gerekebilir. Özellikle göz kaslarında felç nedeniyle oluşan şaşılıklarda gözlerin en çok kullanıldığı pozisyonlarda kaymayı gidermek, varsa baş pozisyonunu düzeltmek amaçlanır. Göz hareketlerindeki kısıtlılığı bazen tamamen düzeltmek mümkün olmayabilir. Ancak günümüzde şaşılık ameliyatları başarı oranı yüksek ameliyatlardır” diyor.

Genetik geçiş özelliği taşıyan bu göz probleminin küçük yaşlarda mutlaka tedavisine başlanması gerekiyor. Göz Hastalıkları ve Sağlığı Uzmanı Opr. Dr. Şehvar Nefesoğlu,”Şaşılık ve şaşılığa bağlı olarak ortaya çıkan göz tembelliği (ambliopi), 4-6 yaşa kadar tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybı gibi ciddi tabloların oluşmasına yol açabiliyor. Çünkü görme sistemi, genellikle bu bozukluğun tedavisine 8 yaş sonrasında cevap vermeyebiliyor.” diyor.

Genel olarak gözlerin aynı doğrultuda bakmaması olarak adlandırılan şaşılık, çocukların ortalama %3’ünde görülüyor. Bu oranın yarısı görme kaybıyla sonuçlanabiliyor.

Bu göz sorunu, çoğunlukla kırma kusuru veya kas zayıflığına bağlı basit bir sebeple, bazen de altta yatan tümör veya beyin sinirlerinden birinde felç gibi ciddi problemlerin gelişmesi sonucu ortaya çıkabiliyor. Şaşılığı yaşayan kişiler ise toplumun yaklaşık %3-4’ünü oluşturuyor.

Şaşılığın içe, dışa, aşağı ya da yukarı kayma gibi farklı tipleri görülebiliyor. İçe kaymalar genellikle 1 yaş öncesi bebeklerde ortaya çıkarken, sebebi de çoğunlukla bilinmiyor.

Yalancı şaşılık akılları karıştırabilir

Eğer bebeğin burnunun kaşla birleştiği burun kökü basık, göz kapak kıvrımları ise geniş bir yapıya sahipse, gözün beyaz kısmı kapandığından bebeğin gözlerinde içe kayma olduğu düşünebiliyor.

Oysa böyle durumlarda bebeğin gözleri düz baktığı gibi herhangi bir kırma kusura da bulunmuyor. Bu durum yalancılık şaşılık olarak adlandırılıyor ve toplumda sıklıkla görülebiliyor. Yalancı şaşı olarak adlandırılan bu vakalara bir tedavi gerekmiyor. Çünkü bebeğin yüz yapısı oturdukça içe kayma görüntüsü zamanla kayboluyor.

Erken müdahale görme kaybını önlüyor

Göz kaymalarının doğumsal şaşılık, gizli şaşılık, kırma kusuruna veya kas felçlerine bağlı gelişen şaşılıklar gibi farklı tipleri vardır. Şaşılıklar, çocuklarda vücutta başka hiçbir rahatsızlık olmadan ortaya çıkabildiği gibi, beyin felci, down sendromu, hidrosefali, beyin tümörü gibi rahatsızlıklar nedeniyle de oluşabiliyor.

Bunların yanı sıra travmaya bağlı şaşılıklar da gelişebiliyor. Bu tip şaşılıklar, geçirilen travmanın göz hareketlerini kontrol eden beyin kısmını, gözü hareket ettiren sinirleri veya direkt olarak göz kaslarını etkilemesiyle oluşabiliyor. Bu kaymalar sürekli veya zaman zaman ortaya çıkabilirken, müdahale edilmediğinde göz tembelliğine neden olabiliyor.

Şaşılık en geç 6 yaşına kadar tedavi edilmeli

Şaşılık ve şaşılığa bağlı olarak ortaya çıkan göz tembelliği (ambliopi), 4-6 yaşa kadar tedavi edilmediğinde kalıcı görme kaybı gibi ciddi tabloların oluşmasına yol açabiliyor. Çünkü görme sistemi, genellikle bu bozukluğun tedavisine 8 yaş sonrasında cevap vermeyebiliyor. Şaşılığın pek çok türü basit bir muayene ile teşhis edilebiliyor. Tedavisi ise sebebine bağlı değişiklik gösterirken, bazı durumlarda cerrahi müdahale de gerektirebiliyor.

Çocuk nöroloğunun desteği gerekebilir

Şaşılık, doğumdan itibaren görülebildiği gibi sonradan da ortaya çıkabiliyor. Aile hikayesinde şaşılık bulunan kişilerde bu göz problemi riski artış gösterebiliyor. Sonradan ortaya çıkan şaşılıkların sebebi ise çoğunlukla bilinmemekle birlikte 1 ile 4 yaş arasında fark ediliyor. Fakat nadiren 6 yaş sonrasında ortaya çıkan şaşılıklar da olabiliyor. Şaşılığın sonradan oluştuğu durumlarda çocuğun göz sağlığı uzmanı dışında bir de çocuk nöroloğu tarafından değerlendirilmesi gerekiyor.

Çocuklar şaşılığı fark edemeyebiliyor

Çocuklar genel olarak şaşılıkla ilgili herhangi bir şikayet dile getirmez. Çocuktaki kayma problemini çoğunlukla aileler veya öğretmenler fark eder. Fakat bazı çocuklar çift ya da bulanık gördüklerinden şikayetçi olabilir. Küçük yaştaki çocuklar çift görme problemini düzeltebileceklerini düşündükleri için başını yan tutarak veya kafasını çevirerek bakmaya gayret ederler. Aileler çocuklarda böyle bir durum gözlemlediklerinde mutlaka bir göz sağlığı uzmanına başvurmalıdırlar.

Şaşılık psikolojik sorunlara da yol açabilir

Şaşılığın sebep olacağı görme problemleri dışında sosyal boyutu da çok önemlidir. Gözde kayma sorunu, çocuğun kişiliğinin ve özgüven gelişiminin yanı sıra arkadaş ilişkilerinde de ciddi problem teşkil eder. Şaşılığın, görme yetisine ve kişiliğe olan etkileri çocuğun ileride hayat boyu sosyal ve psikolojik problemler yaşamasına sebep olabilir. Ayrıca özellikli ve net görme gerektiren meslekler seçmesine de engel olabilir.

Şaşılık tedavisinde son çare cerrahidir

Şaşılığın tedavisine başlanırken öncelikle şaşılığın altında yatan nedenler veya şaşılığa eşlik eden rahatsızlıklar teşhis edilmelidir. Daha sonra gözlük, kas egzersizleri ve prizmalar gibi tedaviler denenebilir. Son yöntem olarak ise kas cerrahisi uygulanır. Fakat bazı şaşılık tiplerinde tek tedavi yolu cerrahidir ve bir an önce uygulanması gerekir.

Şaşılık nedir?

Yorum Yazın