Reklamlar da İslâmî olmalı!
Bismillâhirrahmenirrahîm…
Sosyal hayatımızın giderek güçlenen ve devleşen kurumlarından biri de reklamcılıktır. Zira üreticiler ve pazarlamacılar gibi tüketiciler olarak da reklamlara muhtacız.
Çeşitlenen zirai ürünleri, teknolojik üretimleri bilme, bulma ve kullanma; hayatı büyük ölçüde kolaylaştırmakta olduğu için reklamcılık "İslâm'ın hayatın kolaylaştırılması" doğrultusuyla örtüşen meşru bir alandır. Ancak reklamcılık Rabbimizin yararımıza sunduğu maddelerin gereksiz israfına ve de insanların aldanıp zarar görmesine sebep de olabilmektedir.
Bu nedenle propagandalarımız gibi onun ticari amaçlı şekli olan reklamlarımızı da İslâmlaştırmalıyız.
Haksız rekabet yasaktır
Olgun aklın ve bilimin gerektirdiklerine çağırıp sakındırdıklarından uzaklaştırma, güzelliklere yönelme, faydalıyı yapma, birbirimizin mallarını haksız yollarla edinmeme, israftan kaçınma ve kaçındırma, zarar verici olmama, aldanıp aldatmama, müşteri kızıştırmama ... ile ilgili İlâhî emirler, öğütler ve yasaklar reklamlarımızı nasıl İslâmlaştıracağımızın ölçülerini vermektedir.
Reklâmcılık ilkelerimiz
Reklâm bir malı tanıtmak, beğendirmek ve böylelikle sürümü artırarak kazanç sağlamak amacıyla ses-söz, yazı, resim, afiş, prospektüs, broşür, katalog, pano, sinema, radyo ve televizyonla yapılan işlemdir. (Ali Türkmen İslam İletişim Hukuku Sh. 478)
Hangi tür reklâm olursa olsun reklamlarımızda aşağıda açıklanacak İslâmî hayatın ilkelerine uymamız gerekmektedir.
* Müslüman yalnızca faydalı olabilecek mallar ve hizmetler üretmeli, reklâmla tüketici ile yardımlaşma amacı gütmelidir. Bilinmesinden fayda sağlanabilecek malı-hizmeti reklâm etme hiç şüphesiz manevî yardımdır. Yardımın bütün olumlu türleri ise Rabbimizin emridir.
* Reklâm mal ve hizmeti aslına uygun şekilde ve temel özellikleriyle tanıtılmalıdır. Zira Peygamberimiz "Allah'a ve Âhiret Gününe iman eden kişi ya gerçeği yansıtıcı olsun ya da sussun," buyurmuşlardır. (Sahih-i Müslim Hn.32)
* Reklâm, arka planda yalanı ve entrikayı içermemeli, yanıltıcı ve aldatıcı olmamalıdır. Bayatı taze, çürüğü sağlam, karışığı saf, eksiği tam ve ayıplıyı kusursuz olarak sunan reklam rûhun gelişim yollarını tıkayan vicdan pisliğidir. Sattığı buğdayın-hurmanın kötü tarafını kamufle ederek iyi tarafını vitrine çıkaran satıcıyı uyaran Peygamberimiz tüm inananları da şöylece ikaz buyurmuştur: "Aldatanlar benim çizgimi izleyenlerden değildir."
Dikkat etmeliyiz
Bizler müslümanlar olarak Allah'ın buyruklarına ve elçisi Hz.Muhammed'in öncülüğüne teslim olmakla mükellefiz. Bütün inançlarımız, sözlerimiz, davranışlarımız ve işlerimiz gibi ekonomik faaliyetlerimizi ve reklamlarımızı da İslâmlaştırmalıyız. Zira dünyevi istikrarımız ve âhiret saadetimiz hayatımızı İslâmlaştırmaya bağlıdır.
*************************
Nelerin reklâmı yapılmaz
Faizci kurumlar, alkollü içkiler, porno filmler, korsan kitaplar-kasetler çalınmış mallar gibi doğrudan veya dolaylı olarak haramlılıkla vasıflandırılabilecek kurumlar, ürünler ve işlemler reklâm edilmemeli ve de ettirilmemelidir. Zira şerleri ve vesilelerini engellemek olan sedd-i zerai Kurân kaynaklı görevimizdir.
* Tanıtıcı vasıfları dosdoğru olsa bile mal ve hizmetler İslâmî kılık-kıyafet kurallarıyla çelişkili çıplak veya yarı çıplak kadın görüntüleri içinde ve de güftesi-ritmi cinsellik saçan mûsikî eşliğinde reklam edilmemelidir. Zira bu tür reklâm hataları ahlâk dışılığa onaydır, yaygınlaşmasına da rızadır. Böyle olduğu için büyük günahtır.
Rabbimiz Nur süresinin 19.âyetinde şöyle buyurur: "İnananlar arasında çirkinliklerin yayılmasını onaylayanlar için dünyada da âhirette de çetin bir ceza-azap vardır. Allah bilir, siz bilmezsiniz."
* Kullanımı ve istihdamı zaruri olmayan mallar ve hizmetler "onsuz olunmaz" gibi şartlandırıcı sloganlarla sunulmamalı, bir diğer ifadeyle gereksiz harcamalar olan israfa özendirmemelidir. Üstelik tüketici, lüzumundan fazla kullanmaması hususunda uyarılmalıdır. Zira israf haramdır. Kaçınmamız gerektiği gibi sakındırmamız da gerekmektedir.
* Reklâmlar diğer firmaları, ürünleri ve hizmetlerini yerici olmamalı, gerçeğin hilafına onların kalitesizliği ve pahalılığına vurgu yapılarak yıkıcı niteliğe bürünmemelidir. "Zarar vermek, zararı zarar vererek karşılamak" zulümdür ve Peygamberimizin diliyle de haram kılınmıştır.
* Reklamlarımız "En iyisini biz yaptık, ancak biz yaparız" şeklinde İslâm ahlâkının onaylamadığı bencil üslubu ve büyüklük duygusunu da içermemelidir.
*****************************
Allah güzeldir, güzelliği sever
Allah'ın boyasıyla renklenmekle yükümlü olan müminler olarak reklamlarda estetiğe özen göstermeli, reklâmlarımız göz zevkini zedeleyici, kulağı incitici, görüntü ve ses kirliliğine yol açıcı olmamalıdır. Zira bu tür kirlilikler de insanlara yapılmış bir zulüm türüdür.
*****************************
Reklâmları kimler yapmalı!
İslâmî iman ve ahlâk ölçülerimize uygun olsa da reklâmlarımız ilke olarak kutsallarımızın karşıtı kurumlara verilmemelidir. Zira hak ve hürriyetlerimize karşı tavır koymuş kişi veya kurumları desteklemek imanî zaaftır, nefsimize ve insanlık değerlerimize zulümdür, tövbe edilmesi gerekli ilâhî azap sebebidir.
*****************************
İşlerinizi doğru yapın
Reklâmı yapan-veren zaviyesinden önem arzeden görevlerin Allah'ın yardımını sağlayacak başarı vesileleri olacağına da inanılmalı, aksine görüşlere iltifat edilmemelidir. Rabbimizin açıkladığı gerçek budur. Kur'ân'ımızda şöyle buyurulmaktadır: "Ey iman edenler! Allah'a karşı kulluk bilinci içinde olun. Doğru konuşun. Böyle yapın ki Allah da sizin işlerinizi düzene soksun, günahlarınızı da bağışlasın..." (Mümtehine, 9)
*****************************
Reklâmı verenler gibi hazırlayan da ondan sorunludur
Sadece Reklâm verenler değil reklâm hazırlayan kişi ve kurumlar da manevi ve manevi açıdan yükümlüdürler. Zira içki ve faiz örneklerinde görüleceği gibi, İslâm’ın yasakladığı fiillerin yapımcılığı, üreticiliği, aracılığı, pazarlamacılığı ve tanıtımcılığı gibi her türlü bağlantılarını da lanetleyerek yasaklar.
*****************************
-----------------------Sorularınızı cevaplıyoruz-----------------------------
Sevgili kardeşlerim, İslamî konularda cevabını aradığınız ve merak ettiğiniz konularda bize gönül rahatlığı ile başvuru yapabilirsiniz.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.