Dolar (USD)
34.57
Euro (EUR)
36.00
Gram Altın
3017.21
BIST 100
9549.89
02:17 İMSAK'A
KALAN SÜRE

Ozon tabakasındaki delik rekor kırdı

Bu yıl, Antarktika kıtası üzerindeki ozon tabakasında oluşan delik, tarihinin en genişlerinden biri olarak kaydedildi.
Ozon tabakasındaki delik rekor kırdı
04 Ekim 2023 20:34:38
Bu yıl, Antarktika kıtası üzerindeki ozon tabakasında oluşan delik, tarihinin en genişlerinden biri olarak kaydedildi.

Avrupa Uzay Ajansı'ndan yapılan açıklamaya göre, Avrupa Birliği Dünya atmosferi gözlem programı Copernicus Sentinel-5P uydusundan 16 Eylül'de alınan görüntüler, Antarktika'daki ozon deliğinin genişliğinin 26 milyon kilometrekareye çıktığını gösterdi.

En büyük ozon deliklerinden biri oldu

Genişliği ağustostan ekime değişen, eylül ortası ile ekim ortası arasında azami büyüklüğe ulaşan ozon deliği, bu yıl ağustos ayının ortalarından itibaren hızlıca büyüyerek, daha eylül ayı ortasında kaydedilen en büyük ozon deliklerinden biri oldu.

thumbsbc6c6e0d8f38a2f86717e55ae547ffb9d7_14dad4da6d20ab9422a8655a08367f96.jpg

Yeniden iyileşmeye başladı

Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından ocakta yayımlanan bir raporda, incelen ozon tabakasının yeniden iyileşmeye başladığı kaydedilmişti.

Ozon tabakasındaki deliğin bu kadar hızlı büyümesinin, deniz altı yanardağı Tonga'nın Ocak 2022'de faaliyete geçmesiyle ilişkili olabileceği yorumları yapılıyor.

Sağlıkta şiddete karşı 'Gri Kod' uygulamasında sona gelindi

Ozon tabakası

Ozon, atmosferde 2 ayrı yerde bulunur. Bunlardan ilki stratosfer, ikincisi ise troposferdir. Stratosferin 19-45 km arasında bulunan ozon tabakasına ozonosfer denir. Ozonosferdeki ozonlar, güneşten gelen zararlı ışınları yansıtmaya yardımcı olur. Fakat troposferdeki ozon birikmesinin sebebi insanoğlunun havaya saldığı zararlı kimyasalların tepkimeye girerek ozon oluşturmasıdır.

Ozon tabakası incelemesi

Ozon tabakasının delinmesi olarak da duyduğumuz ozon tabakasının incelmesi, son 30 yıla kadar dünyamız için ciddi bir tehdit unsuruydu. Zira yeryüzünün sıcaklığı artıyordu, kutuplarda ciddi buzul erimeleri gözleniyordu ve bunun sorumlusunun ozon tabakasının incelmesi olduğu söyleniyordu. Evet, ozon tabakası tüm canlılar ve dünyamız için önemlidir fakat son yıllarda özellikle de kloroflorokarbon dediğimiz kimyasalın 1987 de kullanımının yasaklanması ile, ozon tabakasının incelmesinin durduğu hatta tabakanın kendi kendini tamir ettiği ve kalınlaştığı gözlenmiştir. Peki, ozon tabakasının incelmesine sebep olan kimyasallar nelerdir? İlki kloroflorokarbon (CFC) olarak bildiğimiz buzdolaplarında, klimalarda ve köpük üretiminde kullanılan gazlardır. CFC gazlarının verdiği zarar 1970lere kadar fark edilmedi. Fark edildikten sonra ise 1987 de Montreal Protokolü ile tüm dünyada CFC kullanımı yasaklandı.

Ozonun parçalanmasına neden olan diğer maddeler ise hidroksil (OH-), azotmonoksit (NO), klor (Cl) ve brom (Br) sayılabilir. Bu maddelerin atmosfere karışması sonucunda ozon tabakası zarar görmektedir.

Ozon tabakasındaki incelme daha çok güney kutbunda gözlenmektedir. Bunu sebebi ise kutuplarda kimyasal tepkimelerin daha etkili olmasıdır. Düşük sıcaklık sebebiyle yüksek oranda bulunan klor ve brom iyonları ozon tabakasına dünyanın diğer bölgelerine kıyasla daha fazla zarar verir.

Ozon tabakasının incelmesi, dünyaya düşen UV ışınlarının artması sonucu deri kanserine, katarakta ve bağışıklık sistemi hastalıklarına sebep olabilir. Aynı zamanda hayvan ve bitki türlerine de zarar verir.

En son gelişmelerden haberdar olmak için whatsapp kanalımızı takip edin