Dolar (USD)
34.57
Euro (EUR)
36.00
Gram Altın
3017.21
BIST 100
9549.89
02:17 İMSAK'A
KALAN SÜRE

Özbekistan'da müslümanlara karşı yasa düzenlemesi

​Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, İslam Kerimov döneminde dini inançlara getirilen kısıtlamaları kaldırdı ve Müslümanlar tarafından teşekkür edildi. Ancak kamusal alanlarda peçe takılmasını yasaklayan yasayla devletin din alanındaki politikası farklı ​bir yön almaya başladı.
Özbekistan'da müslümanlara karşı yasa düzenlemesi
25 Eylül 2023 11:58:47
​Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev, İslam Kerimov döneminde dini inançlara getirilen kısıtlamaları kaldırdı ve Müslümanlar tarafından teşekkür edildi. Ancak kamusal alanlarda peçe takılmasını yasaklayan yasayla devletin din alanındaki politikası farklı ​bir yön almaya başladı.

10 Eylül'de Özbekistan yetkililerinin ve hükümet için çalışan kamu kuruluşlarının temsilcileri Bakanlar Kurulu'nda bir araya gelerek güncel konuyu tartıştı.

Radikalleşme bahanesi

Başbakan Abdulla Harpov ve devlet güvenlik servisi başkanı Abdisalim Azizov'a göre Özbekistan'da "yeni bir dini radikalleşme dalgası" başladı.

Bu toplantı önceden duyurulmadığı gibi toplantı sonuçları da 14 Eylül'e kadar açıklanmadı. Toplantıya isimsiz olarak katılan bilgi kaynakları, yetkililerin dini yanlış anlayanların ve mesai saatlerinde namaza gidenlerin artmasından ve çok eşliliğin artmasından endişe duyduklarını söyledi.

Bilgi kaynaklarına göre Harpov, "yetkililerin ya dini seçmesi ya da devlet için çalışması gerektiğini" söyledi. Harupov yönetimi 14 Eylül'de yaptığı açıklamada Başbakan'ın görüşünü yalanladı.

Karimov dönemine dönüyor

Şavkat Mirziyoyev, 2016 yılında iktidara geldikten sonra dini tören yasağını, özellikle de nüfusun yüzde 90'ının (35 milyon kişi) mensup olduğu İslam'a yönelik kısıtlamaları gevşetti. Ancak artık devletin din politikası İslam Kerimov yönetimindeki katı döneme geri dönüyor. O dönemde devlet dinin kontrolünü tamamen ele geçirdi ve binlerce Müslüman aşırılıkçı oldukları bahanesiyle hapsedilip işkence gördü.

'Abartıdan kaçınılsın'

9 Eylül'de Özbekistan müftüsü dini kıyafet giyme ve sakal bırakma konusunda abartıdan kaçınılması çağrısında bulundu. Müftü, "Dinde herkesin aynı giyinmesi gerekir gibi bir önyargı oluşmuş, Peygamber'in bıraktığı belli başlı kurallar var yani İslam'ın bir uniforması yok, tek bir ırkın ya da milletin dini değil" dedi.

Artık ülkenin bazı bölgelerinde ezan sesi eskisinden daha sessiz olabilir. Azattyk muhabirleri bu ay ezan sesinin azaldığını fark ettiler. Taşkent'in bir ilçesindeki camiye giderek bu değişikliğin doğruluğundan emin oldular.

Müftünün temsilcisi Azattıq'a "Bu bilgi doğru değil" dedi. Devlet Diyanet Komitesi, Azattıqi'nin bu konudaki görüş talebini yanıtsız bıraktı.

2e2e80b488de47a2b74b9fe79e1975ad_6cc4878d292c9191e2edf7ff9f35f0ba.jpg

Mirzoyev'in dini politikaları sadece seçime kadar mıydı?

Bu değişiklikler ilginç görünüyor, çünkü Mirziyaev yakın zamanda Yeni Özbekistan'ın bir işareti olarak 2017'nin sonunda hoparlörlerde ezanın yeniden tanıtılmasını teşvik etti.

Bunun ardından ABD Dışişleri Bakanlığı, Taşkent'i din özgürlüğünün ihlali nedeniyle endişe duyulan ülkeler listesinden çıkardı. Şimdi bu listede 12 ülke var. Bunun dışında Mirziyaev, gençlerin camileri ziyaret etmesini ve yeni cami açmasını yasaklayan kısıtlamaları kaldırdı. Ayrıca dini görüşleri nedeniyle kara listeye alınan kişilerin sayısı da azaldı.

Mirziyaev, bu yaz yeniden cumhurbaşkanı seçilmeden önce dini muhafazakarlığa yatkın Andican bölgesini de ziyaret etti. Bölge halkına yaptığı konuşmada, Özbeklerin artık sokaklarda hiçbir korkuya kapılmadan özgürce yürüyebildiğini söyledi.

Hatırlatalım ki bir zamanları "Ezan sesini duyunca ağlamak istiyorum çünkü bu güne geldik. En son ne zaman ezan duyduk?" diye cümleleri sarf eden başkanın müslümanlara karşı uygulamak isteği yeni düzenlemeleri insanları korkutmaya başladı.

Hükümet kaynaklarına göre Özbekistan yetkilileri, BM'nin dini özgürlükler raporu ve ABD'nin Uluslararası Dini Özgürlükler Komisyonu ile düzenli temaslarını kesti.

Bilgi kaynağına göre BM raportörü sonraki yıllarda en az 3 kez Özbekistan'ı ziyaret etmeye çalıştı ama gidemedi.

Güvenlik önlemleri

Bişkek'te yaşayan Orta Asya İslam uzmanı İlham Omarakhunov, uluslararası toplumun dini özgürlükler alanında görmek istediği tablo ile Özbek yetkililerin yapmak istediği tablo arasında büyük bir fark olduğunu söylüyor.

Uzman, "Özbekistan'daki uzmanlarla konuşursanız dine özgürlük açısından değil güvenlik açısından bakıldığını anlayacaksınız" diyor.

Umarahunov, " Yetkililer, insanların medeni kurumları bırakıp İslami ekosistemi tercih etmesinden korkuyor. Bir tarafta din özgürlüğü sorunu var. Öte yandan bir grubun sayısı arttıkça kendi görüşlerini diğer gruba empoze ederek çatışmalara neden olabilirler. Yetkililerin bundan korktuyor" dedi.

thumbsbc5db95e1cb4d1bcd7776e5720edda6f08_4e8212f1fc305f129d5934478b15740b.jpg

Camide evliliğe ve peçe takmaya yasak

5 Eylül'de parlamentonun alt meclisi, uygar toplum düzenini ihlal edenlere verilecek para cezalarına ilişkin bir yasa tasarısını kabul etti. Artık camide evlenemezsiniz ve devlet tescilinden geçemezsiniz. Kişinin kimliğinin ayırt edilmesine imkan vermeyecek şekilde sokakta peçe takılması da yasaktır. Milletvekilleri, parlamentonun alt meclisinde düzenlenen basın toplantısında bu yasayı yoğun bir şekilde tartıştıklarını ancak hangi maddelerin ihtilaflı olduğunu açıklamadıklarını söyledi. Kanun şu anda Senato'da beklemede.

En son gelişmelerden haberdar olmak için whatsapp kanalımızı takip edin