Osmanlı Padişahları'nın özel gömlekleri

17 Temmuz 2023 14:44:05

Filmlere taşınan doğaüstü güçlere sahip gömleklerin hikayesinin Osmanlı Padişahlarına dayandığını biliyor muydunuz? İşte o gömleklerin sırrı...

Haber: Betül Genç

Dünyanın her köşesinde 600 yıl boyunca hüküm süren Osmanlı Devleti, hem doğu hem de batı dünyasında etkisi olan bir Türk Devleti olarak bilinir. Padişahlarıyla birlikte pek çok konuda gizemini koruyan Osmanlı, kaftanların altında giyilen özel gömleklerle ilgili bir sırra sahiptir.

Bu gömlekler, üzerlerindeki yazı ve süslemelerle hat ve tezhip sanatının en üst seviyede olduğunu gösterirken aynı zamanda o döneme ait yaşam standartlarını da yansıtır. İşte tarihle konuşan bu özel gömleklerden bir başka sır...

Osmanlı Devleti, 1299-1923 yılları arasında varlığını sürdüren bir Türk Devleti olarak tarihe geçmiştir. 16. yüzyılda dünyanın en güçlü imparatorluklarından biri haline gelen Osmanlı Devleti, doğu ve batı arasında bir köprü vazifesi görmüştür. Her yönüyle gizemli bir imparatorluk olarak kabul edilen Osmanlı, gerçekleştirdiği faaliyetler, genişlediği topraklar ve günümüzde hala ayakta duran eserleriyle dünya çapında ün kazanmıştır.

Osmanlı padişahlarının aile hayatı ve seferlerin nasıl yapıldığı gibi konular, hala büyük bir merak konusudur. İşte bu merak, Osmanlı İmparatorluğu'nda başka bir sırrın ortaya çıkmasına yol açmıştır. Bilindiği üzere, filmlerde ve hikayelerde yer alan doğaüstü güçlere sahip olan gömleklerin kökeninin Osmanlı padişahlarına dayandığı bilinir miydi? İşte, o özel gömleklerin sırrı...

Osmanlı Padişahları'nın özel gömlekleri

osmanlipadisahlarindanakilalmazbirgizemdahasavasagirdiklerigomleklerimegerse1686486266161w660h278_3979d88de55e3720f9182631f597241f.jpg

Eşref saatinde dikimi yapılan gömlekler;

Topkapı Sarayı'nda özel olarak dikilmiş 90 civarında padişah kıyafeti bulunuyor. Bu kıyafetler Müneccim Başı'nın yıldızlara bakarak belirlediği günde dikilmeye başlanıyor. Müneccim Başı'nın 'Eşref saati'ni belirledikten sonra sarayın yüksek mertebeli hocaları dikilen kıyafete duayla beraber hangi şekillerin çizileceğini belirliyor. Hocaların belirlediği dua ve anlamı çözülemeyen şekiller padişah kıyafetine, dönemin en kıymetli hattatları tarafından işleniyor.Hastalıkları iyileştirecek özel dualar;

Topkapı Sarayı'nda muhafaza edilen padişah gömlekleri 3 önemli sebep için hazırlanmıştır. Bunların ilki savaş gömlekleridir. Padişah savaşta kaza ve beladan korunması için giydirilen gömlekler özel dualarla işlenmiştir. Ayrıca hayyatlar hastalıklara ve nazara karşı farklı dua ve şekillerin bezendiği kıyafetler de tasarlamışlardır.Ayetli gömlekler;

Savaşa gidecek olan padişahların en dikkat çıkan gömleklerinden biri de ayetli olanlardır. Yapılan araştırmalara göre özel padişah gömleklerinde şu ana kadar 55 sure yazıldığı tespit edilmiştir. Bu kıyafetlere en çok Fatiha Suresi'nin yazıldığı görülmüştür. Yasin Suresi hastalıklara karşı ve genellikle ölüm döşeğinde olan padişahlar için yazılmıştır. Fetih Suresi ise sefere çıkacak olan padişahların kıyafetlerinde mutlaka yer almıştır.

Bunların yanı sıra Ayet-el Kürsi de Padişahın savaşta kaza ve belalardan korunması için; Felak ve Nas sureleri de daha çok ruhsal hastalıklardan korunmaları için yazılmıştır.Melek isimleri;

Bazı gömleklerde 4 meleğin ismi bulunuyor. Bu kıyafetlere Mikail, Azrail, Cebrail ve İsrafil meleklerinin isimlerinin yazılmasının yanı sıra Besmele de özel yazı şekli ile işlenmiştir. Aynı zamanda Esma-ül Hüsna da padişah gömleklerinin vazgeçilmez özellikleri arasındadır.Nübüvvet mührü;

Gömleklerde en çok Hz. Muhammed (SAV)'e ait semboller yer alıyor. Peygamber Efendimiz (SAV)'in ayak izinin bile işlendiği Padişah kıyafetlerinde en çok kullanılan şekil ise Hz. Muhammed'e ait nübüvvet mührüdür. Kıyafet tasarlanırken bu mührün önemi, çerçeveye alınarak ve etrafı altın yaldızlı işlenerek belirtiliyor. Hz. Muhammed (SAV)'in nübüvvet mührü, gömleğin tarafında bir köşeye nakşediliyor. Kıyafetin göğüs kısmına ise peygamberi anlatan sözler, sahabelerin isimleri ve künyeleriyle beraber işleniyor.

Mührü Süleyman;

Osmanlı'nın her padişahının Mührü Süleymanlı bir kıyafeti vardır. Yıldız şeklinde olan bu mühür, Hz. Süleyman'ın bütün canlılara hitap etmesi, hayvanların dilini anlayabilmesi ve her şeyden önce devlet olmanın ve hükmetmenin simgesi olmasıyla tercih edilmiştir.Nazara karşı koruyan yaka;

Padişahla, yakası kaftan şeklinde olan bu kıyafeti cülus ettiğinde yani hükümdarlık tahtına çıkarken giymiştir. Yakası kürkle bezenen kaftanın nazardan koruduğuna inanılmıştır.

Kaside-i Bürde'nin sırrı;

Kaside-i Bürde, padişah kıyafetlerine sıkça işlenen bir şiirdir. Felçli hastayı ayağa kaldırabilecek bir güçte olduğuna inanılmıştır. Bürüyen Kaside'nin sahibi Şerafeddin Muhammed Busiri Mısırlıdır.

osmanlipadisahlarindanakilalmazbirgizemdahasavasagirdiklerigomleklerimegerse16864862519188w660h561_38201b13d03032361fef37f095ec2314.jpg

Ok ve yay sembolleri;

Ok ve yay avcılık ve savaşta kullanılan en önemli silahlardandır. İslamiyet'in ilk yıllarında Hz. Muhammed'in ok ve yaya önem vermesi bu silahlara dini bir değer kazandırmıştır.

osmanlipadisahlarindanakilalmazbirgizemdahasavasagirdiklerigomleklerimegerse16864862519188w660h561_4b8602d77cb32601e854f14fa53cf55e.jpg

Zülfikar motifi;

Padişah kıyafetlerinde yer alan bir diğer motif ise Hz. Ali'nin kılıcı olan Zülfikar şekli. Eğri ve çift ağızlı, başka bir ifadeyle çatallı olduğu düşünülen Zülfikar'ın iki çatal ucundan biri ilmi, diğeri de imanı temsil eder. Kılıcın kabzası ise adaletin sembolüdür.

osmanlipadisahlarindanakilalmazbirgizemdahasavasagirdiklerigomleklerimegerse16864862593498w660h528_471dc345aed2e973594975da115d3017.jpg