Müsilaj ve imara ilişkin kanun kabul edildi

31 May 2022 00:21:06

Müsilaj ve imara ilişkin düzenlemeler içeren Çevre Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Bayındırlık, İmar, Ulaştırma ve Turizm Komisyonunda kabul edildi.

Teklife göre, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce inşa edilen baraj, gölet ve diğer depolama tesislerinin maksat oranları, Cumhurbaşkanı tarafından belirlenecek, değiştirilebilecek veya kaldırılabilecek.

Kayseri'deki yapı kooperatifleriyle sınırlı olmak üzere, "inşaatların etaplar halinde yapılarak teslim edilmesi", "terkin edilmemiş olması", "yapımı tamamlanan etapta bağımsız bölüm malikine kooperatifçe tahakkuk ettirilen bedelin ödenmemesi" ve "kooperatif tarafından üyeye konutunun tapu devrinin yapılmaması" şartlarının taşınması halinde, konutun tapu devrinden sonraki dönemler için yapı kooperatifi tarafından yönetim giderleri hariç olmak üzere, her ne ad altında olursa olsun yapılmış borçlandırmalar veya bu kapsamda üçüncü şahıslara kooperatif tarafından yapılan alacağın devrine ilişkin işlemler hükümsüz sayılacak.

Afyonkarahisar Kocatepe kasabası sınırları içerisinde gerçekleştirilen kadastro çalışmaları sonucu, zilyetlik şartları oluştuğu halde sit alanlarında kalması nedeniyle Hazine adına tespit ve tescili yapılmış taşınmazlardan 1. ve 2. derece arkeolojik sit alanları dışında kalan sit alanlarındaki taşınmazların, kadastro tutanaklarında zilyet veya hak sahibi olarak belirtilen kişilerin veya mirasçılarının, 31 Aralık 2022'ye kadar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı birimlerine müracaatları halinde adlarına tescilleri yapılacak.

Bu hüküm, davası devam eden taşınmazların zilyet veya hak sahibi olan kişileri veya kanuni mirasçılarını da kapsayacak.

Cezalar artırılıyor

18 grostona kadar olan tanker, gemi ve diğer deniz araçlarından kaynaklı evsel atık suların, deterjanlı su, köpük, egzoz gazı yıkama sistemi suları ve benzeri yıkama sularının veya katı atıkların denize boşaltılması durumunda 5 bin lira, 18 ila 50 groston arasında olanlara 10 bin lira, 50 ila 100 groston arasında olanlara 20 bin lira, 100 ila 150 groston arasında olanlara 30 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Liman, tersane, gemi bakım-onarım, gemi söküm, yat limanı gibi kıyı tesisi yönetimlerinin, kendi yönetim sahaları içerisinde meydana gelen kirliliği yetkili mercilere bildirmemesi halinde kıyı tesis yönetimlerine 25 bin lira, deniz çöpleri, atıklar ve atık suların toplanması ve yönetimine ilişkin gerekli tedbirleri almaması halinde bu yönetimlere 25 bin liradan 100 bin liraya kadar idari para cezası kesilecek.

Bu idari para cezaları, balıkçı barınaklarına 3'te bir oranında uygulanacak.

Taraf olunan uluslararası sözleşmelerde ve ilgili yönetmeliklerde belirlenen kükürt oranından daha fazla kükürt içeren akaryakıtı, denizcilik yakıtı olarak kullanan gemi ve diğer deniz vasıtalarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 200 lira, bin ila 5 bin groston arasında olanlara bu miktar ve ilave her groston başına 25 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu miktarlara ilave her groston başına 5 lira idari para cezası verilecek.

Günlük 1 kilogram veya daha az tıbbi atık üreten sağlık kuruluşlarından oluşan tıbbi atıklarını öngörülen yasaklara veya sınırlamalara aykırı olarak biriktiren, sınıflandıran, depolayan, taşıyan, ambalajlayan ve bertaraf edenlere 10 bin liraya kadar idari para cezası uygulanacak.

Öngörülen cezalar Özel Çevre Koruma bölgelerinde 2 kat olacak.

Atık su arıtma tesislerinde kullanılan elektrik enerjisi yüzde yüze kadar geri ödenebilecek.

Bakanlık, mahalli idare adına yaptırabilecek

Boğazlar ve Susurluk Havzası dahil Marmara Denizi Hidrolojik Havzası ve bu havzada yer alan illerden İstanbul, Bursa ve Kocaeli illerinin tamamında, ileri atık su arıtım tesisi, arıtma çamuru işleme ve bertaraf tesisi ile atık geri kazanım ve bertaraf tesislerinin kurulmaması sebebiyle çevre kirliliği riski oluşması veya halk sağlığının tehdit edilmesi halinde, bu tesisleri kurmayan mahalli idarelere söz konusu altyapı yatırımlarının iş termin planlarını Bakanlığa sunmaları için 6 ay süre verilecek.

Bu süre içinde iş termin planlarının sunulmaması veya iş termin planlarında belirtilen sürelere uyulmaması durumunda, Bakanlık veya Bakanlığın yetkilendireceği ilgili, ilişkili kurum ve kuruluşlar, bu tesisleri mahalli idareler adına resen yapabilecek, bu tesisleri işlettirebilecek.

Ortaya çıkan maliyet, mahalli idarelere aktarılan paylardan, ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak tahsil edilecek.

İlgili tesisin yapım ve işletme maliyetleri tamamen karşılandıktan sonra söz konusu tesis, ilgili idaresine devredilecek.

Sanayi alanları, ibadethane alanları ve tarımsal amaçlı silo yapıları, imar planlarında bina yüksekliklerinin serbest olarak belirlenemeyeceğine dair düzenlemenin kapsamı dışına çıkarılıyor.

Birden fazla yapı için ruhsat alınarak inşaata başlanmış ve kat irtifakı kurulmuş ancak bir kısmı tamamlanmadan süre nedeniyle ruhsatı hükümsüz hale gelmiş parsellerdeki eksik kalan yapılar için ruhsat eki onaylı statik projesinde deprem güvenliği bakımından yapılması zorunlu değişiklikler hariç, yapı projelerinde herhangi bir değişiklik olmaksızın yapılacak yeniden ruhsat başvurularında tamamlanmayan bu yapılardan ruhsat başvurusunda bulunanların maliklerinin tamamının muvafakati aranacak.

Teklifle, mahalli idarelerin çevre kirliliğini önleyici yatırımlar kapsamında atık su arıtma, geri kazanım; arıtma çamuru işleme ve bertarafı; sıfır atık yönetimi kapsamında atık toplama, taşıma, işleme, geri kazanım ve bertaraf tesisleri ile mapa şamandıraların özel sektör eliyle yapılması, işletilmesi, bakımı ve devredilmesine ilişkin düzenlemelerin nasıl hayata geçirileceği belirleniyor.

Mahalli idarelerin toplam yatırım tutarı veya toplam işletme hizmet bedeli 50 milyon liranın altındaki projelerine ilişkin ihale ve sözleşme işlemleri için yetkilendirme kararı aranmayacak. Bu değerin altında kalmak amacıyla projeler bölünemeyecek. Söz konusu projeler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca onaylandıktan sonra ihale işlemlerine başlanabilecek. Bu tutar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak Vergi Usul Kanunu hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak.

Mahalli idarelerin, Yap-İşlet-Devret modeliyle gerçekleştireceği projeler için yetkilendirme talepleri, proje dokümanlarıyla birlikte Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından teknik olarak değerlendirildikten sonra yetkilendirme kararı için iletilecek.

Bu faaliyetler dolayısıyla elde edilecek gelir; ön yapılabilirlik etüdünde projeye etkisi öngörülerek ihale dokümanında yer alması kaydıyla, ön yapılabilirlik etüdüne uygun olarak şartname ve sözleşmede düzenlenecek esaslar çerçevesinde görevli şirket ile mahalli idare arasında paylaşılacak.

Blokajlı Banka Hesabı sistemi kuruluyor

Teklifte, bu projelerin hayata geçirilmesi, herhangi bir aksaklık olmaması için Blokajlı Banka Hesabı sisteminin kurulması ve bu sistemin hayata geçirilmesinde ilgili idarelerin görev ve yetkilerine de yer verildi.

Proje sahibi mahalli idareler; proje konusuna, niteliğine ve özelliğine göre toplanan gelirlerden, uygulama sözleşmesinde belirlenen ödeme miktarına karşılık gelen miktarı, Blokajlı Banka Proje Hesabına aktaracak. Uygulama sözleşmesindeki ödemeye ilişkin düzenlemeler çerçevesinde Blokajlı Banka Proje Hesabından yalnızca proje kapsamında yapılacak ödemelere ve aktarımlara izin verilecek.

Mahalli idarenin söz konusu ödemelerini Blokajlı Banka Proje Hesabından yerine getirmemesi durumunda, görevli şirketin başvurusu üzerine bu tutar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının talebi üzerine genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan paylarından ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı veya İller Bankası tarafından kesinti yapılarak Blokajlı Banka Proje Hesabına takip eden ayın sonuna kadar aktarılacak. Aktarılacak bu tutar, kesintiler düşüldükten sonra ilgili mahalli idareye gönderilecek tutarın yüzde 10'unu aşamayacak.

Bu tesisler için 30 yıldan az süreli olarak tesis edilecek üst hakları da bağımsız ve sürekli nitelikte kabul edilecek.

Bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor

Türkiye Çevre Ajansı tarafından, Çevre Kanunu kapsamında yer alan depozito düzenlemeleri çerçevesindeki Yap-İşlet-Devret projeleri; depozito düzenlemeleri çerçevesinde Türkiye Çevre Ajansınca yatırımı gerçekleştirilen kamu yatırımlarının özel sektör tarafından belirli şartlarla ve 10 yıldan uzun süreli olarak işletilmesi bu kanundaki usul ve esaslara göre gerçekleştirilebilecek.

Teklifle, tamamlanan yapıların izlenmesinin kolaylaştırılması için bina kimlik sertifikası uygulaması getiriliyor. Yapı Denetimi Hakkında Kanun'a, "Bina kimlik sertifikası" tanımı eklenecek. Tamamlanan yapıların teknik ve genel bilgilerine, Bakanlıkça farklı modüllerde yapılan yetkilendirmelerle hem yapı sahibi ve ilgili vatandaşlarca hem de kamu görevlileri tarafından ulaşılması amacıyla yapıya bu sertifika asılacak.

75 yaşını dolduran denetçi mimar ve mühendisler ile yardımcı kontrol elemanları, yapı denetim kuruluşu adına, şantiye mahallinde yapının denetimi görevini yürütemeyecek.

Cezalar

Laboratuvarlara yaptırılacak olan taşıyıcı sisteme ilişkin tüm deney bedelleri mevcut hüküm gereğince yapı denetim hizmet bedeli içerisine dahil edilecek, bu suretle bu deneylerden Bakanlıkça belirlenenlerin masraflarının yapı denetim kuruluşunca ödenmesi sağlanacak.

Teklifte, görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen laboratuvar kuruluşları hakkında uygulanan idari para cezasının ve belge iptali işlemlerinin kapsamı genişletilerek, can ve mal güvenliğini teminen laboratuvar kuruluşlarının usulsüz deney yapmalarının engellenmesi amacıyla bir düzenlemeye gidiliyor.

Yapı denetim kuruluşlarına, son 1 yıl içinde üç ayrı idari para cezası verilmesi durumunda 1 yıl yeni iş almaktan men cezası getiren hüküm yürürlükten kaldırılıyor. Laboratuvar kuruluşlarının dürüstlüğünü, yetkinliğini ve tarafsızlığını riske düşürecek bir faaliyette bulunduğunun tespiti halinde 1 yıl yeni iş almaktan men cezası uygulanacak.

Laboratuvar kuruluşu, beton deneyine ilişkin Bakanlıkça belirlenen azami fiyatın üzerinde bedel aldığının tespiti halinde idari para cezası alacak.

Laboratuvar kuruluşuna, beton, hazır beton, beton çelik çubuk ve benzeri yapı malzemesi üreten veya pazarlayan firmalar adına laboratuvar hizmetinde bulunduğunun tespit edilmesi halinde, Bakanlıkça 1 yıl yeni iş almaktan men cezası verilecek.

Laboratuvar kuruluşunun gerçeğe aykırı olarak düzenlediği raporu idarelere veya şahıslara sunduğunun tespiti halinde Bakanlıkça laboratuvar kuruluşunun izin belgesi iptal edilerek faaliyetine son verilecek.

Teklifte, Bakanlıkça elektronik ortamda yapılan sıralamadan her bir fiili için 120 güne kadar çıkarılarak yapı denetim kuruluşunun yeni bir işte denetim görevi üstlenmesine izin verilmeyecek haller şöyle sıralanıyor:

- Yapı denetim kuruluşunca ilgili denetim personeli Bakanlıkça belirlenen sürede görevlendirilerek yapının denetim sorumluluğunun üstlenilmemesi,

- Denetim sorumluluğu üstlenilen ancak yapı denetim kuruluşundan kaynaklanan nedenlerle Bakanlıkça belirlenen sürede yapı denetim hizmet sözleşmesinin imzalanmaması,

- Yapı denetim kuruluşunun; izin belgesinin geçici olarak geri alınması, iptal edilmesi, yeni iş almaktan men cezası alması veya o yapı için Bakanlıkça elektronik ortamdaki yapılan görevlendirilmesinin kaldırılması durumları hariç olmak üzere yapı denetim hizmet sözleşmesinin yapı denetim kuruluşundan kaynaklı sebeple feshi,

- Yapı ruhsatı verildikten sonra, yapı denetim kuruluşunun gerçeğe aykırı beyan veya bilgi, belge vermesi sebebiyle o yapı için hatalı görevlendirme yapıldığının anlaşılması.

Elektronik ortamda sıralamadan çıkarılan yapı denetim kuruluşunun yeniden sıralamaya girmesi halinde, sıralamadan çıkarılmasına sebebiyet veren yapıda tekrar Bakanlıkça görevlendirilmesi mümkün olacak.

Yapı denetim kuruluşunun yürüttüğü denetimde, ruhsat eki onaylı statik projesine uygun olan ancak ruhsat eki diğer projelere uygun olmayan aykırılıkları tespit etmemesi halinde, yapı denetim kuruluşuna Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce o işe ilişkin aldığı hizmet bedelinin yüzde 20'si oranında idari para cezası uygulanacak.

Yapı denetim kuruluşunun yürüttüğü denetim görevinde; ruhsat eki onaylı statik projesine uygunsuzluğu ve yapısal hasar olduğu halde bu durumu tespit etmemesi, tespite konu statik projesine uygunsuzluğun ya da hasarın mahallinde olmadığı halde bu yönde tespitte bulunması, Bakanlıkça belirlenen sürede denetimi yerine getirmemesi hallerinde, yapı denetim kuruluşunun 1 yıl süre ile yeni bir denetim görevi üstlenmesinin engellenmesine yönelik idari müeyyide uygulanacak.