Kıraat ilminin merkezi Haseki

23 Haziran 2019 10:15:00

SÜLEYMAN KARAKULLUK

HİÇ şüphe yok ki; okunan, okunmakta olan ve okunacak olan en güzel kitap Kur’an-ı Kerim’dir… Kuran-ı Kerim okumayı öğrenme ilmine KIRAAT ilmi diyoruz…

Kıraat ilminin, genelde 3 safhası bulunuyor.

Birinci safha; yüce kitabı yüzünden okuyacak ve namazlarda okunacak kadar ayetleri bilecek kadar öğrenmektir.

İkinci safha; Kur’an-ı Kerim’i ezberlemektir yani hafızlıktır.

Üçüncü safha; KIRAAT İLMİNİ derinlemesine öğrenmektir.

Haseki Eğitim Merkezi

Türkiye’de Kur’an-ı Kerim kıraat ve tilaveti üzerine en yetkili kurum Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde hizmet veren Abdurrahman Gürses Haseki Eğitim Merkezi’dir. Diyanet İşleri, ülke çapında 25’ten fazla yerde kıraat-tilavet eğitimi veriyor. Diyanet dışında bu alanda eğitim verenleri de denetliyor.

Haseki Eğitim Merkezi Müdürü, Osman Eğin hoca, bize merkezin işleyişi ve Kıraat ilmi hakkında bilgiler verdi.

3 senelik eğitim

Konuyla ilgili olarak Abdurrahman Gürses Haseki Eğitim Merkezi Müdürü Osman Eğin hocamı ziyaret ettim geçtiğimiz çarşamba günü. Kendisine, görüşme isteğimi geri çevirmediği için teşekkürlerimi sunuyorum. Osman hoca, ilk önce kıraat ve tilavet ilmini öğrenmenin 3 sene sürdüğünü söyledi. Yani öyle kolay bir iş değil bu…

Hafızların ders odası.

Kimler eğitim alabiliyor?

Bu merkezde Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde görev yapan Kur'an kursu öğreticisi, imam ve müezzinlere; Kur'an-ı Kerim'i usulüne uygun, doğru ve güzel okumalarını sağlamak, kıraat ilminde bilgi ve becerilerini geliştirmek, Aşere-Takrib alanında etkin ve yeterli hale gelerek uzmanlaşmalarını temin etmek amacıyla “Aşere-Takrib Hizmet İçi Eğitim Kursu" veriliyor. Merkez, yıllar sonra ilk mezunlarını geçtiğimiz günlerde verdi ve icazet töreni geçen hafta Pazar günü Fatih Camii’nde yapıldı.

Zamanında Sıbyan Mektebi olarak kullanılan bölüm.

Aşare-i Takrib nedir?

Osman Eğin hocam, aşere-i takrib’in ne demek olduğunu söylemeden önce bu ilmin iki yolla öğrenildiğini belirtti. Sema ve arz. Sema usulü, hocanın okuyup talebenin dinlemesi, arz ise talebenin okuyup, hocanın dinlemesi ve varsa yanlışlarını düzeltmesidir. AŞERE, On imamın kıraâtının ikişer ravisiyle birlikte okunmasıdır. Yani, 30 farklı okuyuşu öğrenmektir. TAKRİB ise 10 imam, 2’şer ravisi ve onların da 2’şer tarikiyle Kur’an okumaktır. Varın bunların sayısını da siz hesap edin. Bu alanda icazet alanların, bunların hepsinden birer kez hatim yapmaları gerekiyor. Boşuna 3 sene sürmüyor yani bu ilmi öğrenmek.

Eğitim alanların ders aralarında sohbet ettikleri salon.

Nasıl seçiliyorlar?

Yukarıda da yazdığım gibi, Haseki Eğitim Merkezi’nde aşare-i takrib eğitimi alacak olanlar, Diyanet bünyesinde çalışan, imam, müezzin ve Kur’an Kursu hocaları arasından sınavla seçiliyor. Öncelikle hafız olmak şart tabii ki… Ardından yapılan ön jüri değerlendirmesinde ses güzelliği, 40 yaşını aşmamış olma hali, güçlü zekâ, Arapça altyapısı da dikkate alınıyor.

Haseki Eğitim Merkezi’nin bahçelerinden biri.

4 aylık imtihanlar

Kursiyerler 4 aylık periyodlarda imtihana tabi tutuluyorlar. Bu imtihanlarda başarılı olamayanlar eleniyor. Son kursta, Osman Eğin hoca da dahil olmak üzere 23 kursiyer icazet alma hakkı kazandı.

Kalabalık kursiyerlerle toplantı odası.

Kimler eğitim veriyor?

Abdurrahman Gürses Haseki Eğitim Merkezi’nde aşere-i takrib eğitimini kıraat dalında Ramazan Pakdil, Talip Akbal, Halim Garip ile Salih Akyüz hocaların yanı sıra Arapça-tefsir alanında Durak Pusmaz ve Ali Rıza Temel hocalarımız eğitim veriyor. Hepsinden Allah razı olsun.

Misafir ağırlama odası.

Diğer yapılan sınavlar

Haseki Eğitim Merkezi’ndi aşere-i takrib eğitiminin yanı sıra Hafızlık Belge Sınavları da yapılıyor. Ayrıca, Diyanet bünyesi dışında aşere takrib eğitimini dışarıdan alanların sınavları da burada yapılıyor.

Haseki Eğitim Merkezi Yemek Salonu

10 KİRAAT İMAMI VE 20 RAVİSİ

1) Nâfi bin Ebî Nü'aym (Ebû Rüveym) el-Leysî. Medîne Kırâ'at İmamı'dır. Râvî'leri, Kalûn ile Verş.

2) Abdullah bin Kesir bin el-Muttalib Ebû Mabed. Tabiîn'den olup Mekke Kırâat İmamı'dır. Ravî'leri, Bezzî ile Kunbul

3) Zibbân bin el-'Alâ'i Ebû Amr et-Temimî el-Mâzinî. Basra kırâ'at İmamı'dır. Ravileri, Dûrî ile Sûsî

4) Abdullah bin Âmir bin Yezîd el-Yahsabî Ebû İmrân. Şam kırâat İmamı'dır. Tâbi'indendir. Ravileri Hişâm ile İbnu Zekvân.

5) Âsım bin Behdele Ebi'n-Necûd Ebû Bekr el-Esedî el-Kâhilî. Tebe-i Tâbi'îndendir, Kûfe kırâat İmamı'dır. Ravileri, Ebû Bekr Şu'be ile Hafs bin Süleymân. (Türkler genellikle Kıratı Asım ve rivayeti Hafs üzere Kur’an-ı Kerim okumaktadırlar.)

6) Hamvva bin Habîb bin Ammâra bin İsmâîl Ebû Ammâratu'l-Kûfi et-Teymî. Tebe-i Tâbi'îndendir. Kûfe Kırâat imamı'dır. Ravileri, Halef el-Bezzâr ile Haliâci.

7) Ali bin Hamza el-Kasâ'î (189/804). Fars asıllıdır. Kırâat ve lugatta İmam'dır. Hamza'dan sonra, Kûfe Kırâat imamı olmuştur. Ravileri, Ebu'l-Hâris ile Dûrı.

8) Ebu Câ'feri'ezıd bin el-Ka'ka el-Mahzûmî el-Medenî. Tâbiînin meşhurlarındandır. Medîne Kırâat İmamı'dır. Ravileri, İbni Verdân ile İbni Cemmaz.

9) Yâkûb bin İshâk bin Zeyd bin Abdullâh bin Ebî İshâk el-Hadramı el-Basrî. Basra Kırâat İmamı'dır. Ravileri, Rüveys ile Ravh.

10) Halef bin Hişâm bin Sa'leb bin Halef el-Esedı el-Bağdâdî el-Bezzâr. Altıncı İmam Hamza'nın birinci Râvısi olan bu zât, "Kırâat-ı Aşere"nin sonuncusudur. Kûfe Kırâat İmamı'dır. Ravileri İshak el- Verrak ile İdris el-Haddâd.

Not: Bu 10 imam ve 2 ravilerinin yanı sıra her ravinin de en azı 3 tane olmak üzere 5’ten fazla tarikleri de vardır

Yazımda Kureyş Lehçesi kullanılır

Kur’an-ı Kerim’i farklı vecihle okuma (kıraat) izni verilmişse de kitabet (hat, yazı) sadece Kureyş lehçesi üzere olmuştur. Yani yazılı Kur’an-ı Kerim sadece Kureyş lehçesi üzerinedir. Okunuşlarında ise 10 kıraat ruhsatı vardır. Bu önemli bir noktadır, bunu da unutmamak gerekir.

Hicri 5. Asra kadar giden zincir

Kırâat-ı Aşere, yani On Kırâat; beşinci hicrî asra kadar; İmam, Râvî ve Tarikleriyle beraber tespit edilmiştir. Okunan bir vecih, râvîlerin ittifâkıyla İmam'a atfedilince"Kırâat", Râvîlerden birine atfedilince "Rivâyet"; Râvîlerden daha sonraki halkalardan birine isnâd edilince de"Tarik" adını alır. Bu Tarik'lerden de bugüne kadar toplam 982 tevatür bulunmaktadır.

Kıraat-ı Seba ne demektir?

On Kırâattan Kisâ'î'ye kadar olanlarına: "Kırâat-ı Seb'a" yâni "Yedi Kırâat"; kalan üçüne de: "Kırâat-ı Selâse" yani "Üç Kırâat" denilmektedir. İkisinin toplamı da, mütevâtir olarak "On Kırâat"ı oluşturmaktadır.

Mimar Sinan’ın eseri bir külliye

İSTANBUL Fatih ilçesinin Kocamustafapaşa semtinde bulunan Haseki Külliyesi, Kanuni Sultan Süleyman’ın en ünlü hanımı ve hasekisi Hürrem Sultan adına Mimar Sinan’ın hassa başmimarı olduktan sonra yaptığı ilk eser. (Yıl 1551) Yapıldığı dönemde külliyede cami, medrese, sıbyan mektebi, imaret ve darüşşifa da bulunuyormuş. Hatta bir dönem akıl hastalarına da burada tedavi verilmiş.

Külliye 5 bin metrekare alana kurulu. Odalarındaki mefruşat Osmanlı mimarisine göre yerleştirilmiş. Odalar kışın sıcak yazın ise serin olacak biçimde inşa edilmiş. Her yer son derece temiz ve intizam içinde. Külliye bir zamanlar Haseki Hastanesi bünyesinde de hizmet vermiş.

1974 yılında Haseki Sultan Camii dışındaki binalar, turistik amaçlı kullanılması için yabancı kökenli bir firmaya verilmiş ancak çevre vatandaşının ısrarla karşı çıkmaları üzerine külliye, Diyanet İşleri Başkanlığına verilmiş. Bina 2000 yılından sonra 10 yıl metruk halde kalmış. 2014 yılında restorasyonların tamamlanmasıyla birlikte yeniden hizmet vermeye başlamış.

Kıraat ilminin merkezi Haseki

Yorum Yazın