Kakaonun sağlığa faydaları nelerdir?
Kakao nedir? Kakao neye iyi gelir? Kakaonun zararları var mı? Kakao hakkında bilinmesi gerekenleri araştırdık. Kakaonun iyi geldiği hastalıklar ve daha fazlası için yazımıza bakabilirsiniz.
Kakao ağacı ve meyveleri Kakao kapsüllerinin içindeki çekirdeklerin öğütülmesiyle kakao elde edilir. Kakao, taksonomik adı Theobroma cacao olan kakao ağacının meyvesinin çekirdeklerinin fermente edilmesiyle elde edilir. Ağacı tropik iklimlerde yetişir ve boyu 4 ile 8 metre arasındadır. Dünyanın en büyük kakao üreticisi ülkeleri sırasıyla; Fildişi Sahilleri, Endonezya, Gana ve Brezilya’dır. Çikolata ve çikolatalı tatlıların tüketimi göz önüne alınınca, dünya üzerindeki en popüler ağaçlardan biri olduğunu öğrenmek sizi şaşırtmayabilir.
Tarihte kakaonun yemek olarak kullanıldığının bilinen en erken delili, milattan önce 1400’lü yıllardan kalan bir çömleğin dibindeki tortulardan elde edilmiştir. Bu buluntulara göre o zaman ki insanlar kakaoyu bir çeşit içecek yapmak için kullanıyorlardı. Kakaonun tatlandırılmış versiyonu Avrupalıların Amerika’ya çıkışıyla ortaya çıkmıştır. İlk önce kakao sıvı olarak denenmiş ve tadından nefret edilmiştir daha sonra ise içine bal eklemenin onu lezzetli hale getirdiği keşfedilmiştir.
Kakaonun Sağlığa Faydaları Nelerdir? Çiğ kakao tozu içerisinde 300’den fazla kimyasal bileşik barındırır ve yaban mersininden antioksidan olarak çok daha güçlüdür. Kakao bol miktarda protein, kalsiyum, karoten, tiamin, riboflavin, magnezyum, sülfür, flavonoidler, antioksidanlar ve önemli yağ asitleri içerir. Bu besinlerin hassas dengesi vücutta gerekli fitokimyasalları üretmek için sanki özel olarak seçilmiş gibidir.
1- Tansiyonu düşürür: Flavonoidler açısından zengin olan kakao tansiyonu düşürür ve kan damarlarının elastikiyetini artırır. (1,2) Siyah ve yeşil çay yerine kakao içeren ürünler tüketildiğinde büyük ve küçük tansiyonda olumlu değişmeler olduğu gözlenmiştir. (3) Bunun sebebi olarak içerdiği antioksidanların kan damarlarını rahatlatan nitrik oksit üretimini tetiklemesi gösterilmiştir. (4) Kakao ayrıca sağlıklı dolaşım sistemi için de faydalıdır.
2- Güçlü bir antioksidandır: Araştırmalara göre kakao, siyah çay, yeşil çay ve kırmızı şaraptan daha iyi bir antioksidandır. (5) Antioksidanlar vücuttaki serbest radikallerin zararsızlaştırılmasında etkilidir.
3- Beyin sağlığını artırır: Bilim adamları flavanol açısından zengin olan kakaonun sağlıklı bir beyin için önemli olduğunu düşünmektedir. (6) Bu nöroprotektif etkilerin ayrıca öğrenme ve hafıza fonksiyonları üzerinde büyük ölçüde olumlu etkileri olduğu gösterilmiştir. Araştırmalar sonucu kakao tüketildiğinde beyne giden kan akışının çoğaldığı ve damarsal sorunların tedavi edilebileceği gösterilmiştir. (9,10)
4- Kolesterolü düzenler: Bir araştırmaya göre bitki hem hipoglisemik hem de hipokolestrolemik etkiler gösterir. (11) Vücuttaki trigliserid ve LDL (kötü kolesterol) miktarının düşmesine yardımcı olur. 5- Diyabeti tedavi eder: Kakao tozu tüketiminin insülin direncini azaltmada ve glukoz metabolizmasını artırmada etkili olduğu gösterilmiştir. (12) İçerdiği proantosiyaninlerin diyabet kaynaklı katarakt oluşumunu önlediği araştırmalarla ortaya çıkmıştır. (13) Kakao tüketimi ayrıca çeşitli ilaçlar kullanan diyabet hastalarında damar fonksiyonlarını iyileştirir.
Bir araştırmada içerdiği koruyucu antioksidanlarla uzun süreli tedavilerde görülen diyabete bağlı böbrek hastalığının tedavisinde etkili olduğu gösterilmiştir. (14)
6- Antidepresan etkileri vardır: Araştırmalar göstermiştir ki çikolata serotonin seviyesini artırarak insanın ruh halini ve duygularını etkiler. İçerisinde teobromin adı verilen nörotransmitter bulunur ve bu madde bazen depresyon tedavisinde kullanılır. (15, 16)
7- Kronik halsizlik sendromuna iyi gelir: Kronik halsizlik şikayeti olan kişilerde rahatlatıcı etkileri olduğu ortaya çıkmıştır. (17) Bu etkilerin sebebi olarak serotonin, anandamid ve feniletilamin gibi nörotransmitterlerin salınımını sağlaması gösterilmiştir. (18) Bu maddeler beyin hücreleri üzerinde koruyucu etkilere sahiptir ve kronik halsizlik sendromuyla savaşmada etkilidir.
8- Astımı Rahatlatır: Kakao çekirdekleri ksantin ve teofilin içerir. Bu bileşikler bronşları rahatlatır ve daralmış bronşları açar. (19) Bu sayede rahat hava akışı sağlanabilir ve astım ve nefes darlığı gibi alerjiler tedavi edilebilir. Kakao tüketimi bronşit astımda rahatlama sağlayabilir.
9- İyileşmeyi Hızlandırır: Kakao özleri doğal ilaç üretiminde terepatik ve yara iyileştirici özellikleri sebebiyle kullanılır. (20) Bu özler vücutta ayrıca çeşitli enfeksiyonların oluşumunu engeller.
10- Obeziteyi Önleyebilir: Bir araştırmaya göre kakao yüksek yağ diyeti kaynaklı obeziteyi önleyebilir. (21) Kakao tüketimi lipid metabolizmasının modülesinde ve yağ asitlerinin sentezinin ve taşınmasının azalmasında fayda sağlar. Ayrıca termojenezi artırarak yağ yakımı sağlayabilir.
11- Kalp Sağlığına İyi Gelir: Kakao tozu prosiyanidin, kateşin ve epikateşin gibi flavonoidler açısından zengindir ve bu maddeler kalbi güçlendirerek hücreleri hasardan korur. (22,23) Ölümcül kan pıhtılarının oluşmasını önleyebilir. Bu sayede felç, kalp yetmezliği, ateroskleroz ve trombozdan korur. 12- Kanseri Önler: Araştırmalarda kakao kanserli hücrelerin büyümesini önlerken sağlıklı hücrelere olumsuz etki göstermemiştir. (24) Araştırmalar kemoprotektif ve anti-proliferatif özelliklerinin flavonollar ve prosiyanidinler kaynaklı olduğuna ilişkin kanıtlar ortaya koymuştur. (25) Bu iyileştirici etkilerin kolon ve prostat kanseri dahil çeşitli kanser türlerinin tedavisinde yüksek oranda değerli olduğu kanıtlanmıştır.
13- Kabızlığı Tedavi Eder: Bitkinin tüketilmesi kronik kabızlık ve bağırsak fonksiyon bozukluğu tedavisine fayda sağlar. (27) Çocuk hastalar üzerinde yapılan araştırmada lif açısından zengin kakao tüketilmesinin daha hızlı kolon, rektal ve bağırsak taşınma süreleri sağladığı gözlenmiştir. (27) Düzenli ve normal kakao tüketimi bağırsak fonksiyonlarını artırır.
14- Bakır Eksikliğini Tedavi Eder: Kakao uzun süreli enteral beslenme sorunu yaşayanlarda bakır eksikliğini tedavi eder. (26) Çekirdekleri bakır eksikliği tedavisinde oldukça değerlidir. Bu tedavi sonucunda hemoglobin seviyelerinde, lökosit sayısında ve hastalardaki bakır oranında ciddi artışlar görülür. Diyetlere normal bakır seviyelerini sağlamak için veya bakır eksikliğini bitkisel ve evsel yöntemlerle çözmek için eklenebilir. Kansızlık, nötropeni ve lökopeni tedavisine yardımcı olur.
15- Cilt Sağlığına Faydalıdır: Araştırmalar sonucu edinilen bulgulara göre kakao tüketimi UV kaynaklı kızarıklığı ve cilt sorunlarını azaltır. (28) Ayrıca cilt elastikiyetini, su dengesini ve yoğunluğunu artırır. Deri dokularına sağlıklı kan akışına ve ışığa karşı korunmaya fayda sağlar. (29)
16- Magnezyum Eksikliğini Önler: Kakao içeren ürünlerin bir diğer faydası vücutta magnezyum eksikliğini önlemesidir. (30) Kakaolu ürünlerin düzenli tüketilmesi uzun süreli magnezyumu eksik diyetin yan etkilerini önleyebilir.
17- Nörodejeneratif Hastalıkları Önler: Epikateşin ve kateşin içeriği sayesinde Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların tedavisinde faydalı etkiler göstermiştir. (31) Bu fitokimyasallar sinerjistik etkilere sahiptir ve beyin üzerindeki oksidatif stresi azaltabilirler. (32)
18- Diğer: Kakao çekirdeklerinin yanı sıra, ağacın kabuğu, kakao yağı ve çiçekleri antik zamanlardan beri el üstünde tutulmuş ve cilt sorunları, bağırsak sorunları ve yaraların tedavisinde kullanılmıştır. (33)
Kakaonun ne kadar güçlü bir besin olduğunu daha iyi anlamak için şu örneği verebiliriz. Oldukça inatçı, şiddetli ve uzun süreli geçmeyen hıçkırıklarda, marketlerde satılan %70-90 arası kakao içeren bir tablet çikolatanın sadece 1/4’ünü yiyerek hıçkırığı 1-2 dakika içerisinde tedavi edebilirsiniz. Eğer hıçkırığınız çok inatçıysa 4-5 saat sonra tekrar başlayabilir. Yapmanız gereken çikolatanın diğer yarısını yemektir. Herhangi bir bitter çikolata hıçkırığa kesin çözüm olur, ancak kaliteli kakao daha etkili olacaktır.
Faydalarından en iyi düzeyde faydalanmak için doğru kaynaklardan tüketilmelidir. Bir tablet tatlandırıcısız, işlenmemiş çikolata sağlığınıza sağlık katabilir. İşlenmiş olanlarının da oldukça faydalı olduğu bilinmektedir, elbette içerdiği şeker oranları ve diğer maddelerin farkında olmak gerekir. (34)
Kakaonun Yan Etkileri / Zararları Kakao yemek çoğu kişi için güvenlidir. Bitki kafein ve benzer kimyasallar içerir. Aşırı kakao tüketimi kafein sebebiyle sinirlilik, anksiyete, migren ağrısı, aşırı idrar, uykusuzluk ve yüksek nabız yapabilir. Bitki alerjik reaksiyonlara ve mide bulantısı, mide rahatsızlığı gibi sorunlara sebep olabilir.
Cilde kakao yağı sürülmesi çoğu kişi için güvenlidir.
Hamilelik ve Emzirme: Normal besin miktarlarında tüketildiğinde hamilelik ve emzirme esnasında güvenlidir. Yüksek miktarlarda kafein içeriği nedeniyle tehlikeli olabilir. Bazı uzmanlar hamilelik esnasında kafein tüketiminin günlük 200 mg ile sınırlandırılmasını önerir. Bir çikolata porsiyon başına 2-35 mg arası kafein içerebilir.
Emziren annelerin aşırı kafein tüketmesi bebekte mide rahatsızlıkları yapabilir.
Kanama Düzensizlikleri: Kakao kanın pıhtılaşmasını yavaşlatır. Yüksek miktarda kakao tüketmek kanama riskini artırır.
Ameliyat: Kan şekeri seviyelerini etkilediği için planlanmış ameliyatınızdan 2 hafta önce kakao tüketmeyi durdurmanız önerilir.
İlaç Etkileşimleri: Klozapin, dipiridamol, ergotamin, fenilpropanolamin, teofilin gibi ilaçlarla etkileşime girebilir, ilaçların etkilerini etkileyebilir. Astım, depresyon ve diyabet ilaçlarıyla etkileşime girebilir.
Kakao Besin Değerleri Kako 100 gr - Tatlandırıcısız. Miktar % Günlük İhtiyaç Kalori 196 %10 Yağdan Gelen Kalori 98.6 Toplam Yağ 11.8 g %18 Doymuş Yağ 6.9 g %35 Trans Yağ ~ ~ Kolesterol 0 mg %0 Sodyum 18.1 mg %1 Toplam Karbonhidrat 49.8 g %17 Diyet Lifi 28.5 g %114 Şeker 1.5 g Protein 16.9 g %34 Riboflavin 0.2 mg %12 Niasin 1.9 mg %9 Folat 27.5 mcg %7 Manganez 3.3 mg %165 Bakır 3.3 mg %163 Magnezyum 429 mg %107 Demir 11.9 mg %66 Fosfor 631mg %63 Çinko 5.9 mg %39 *Bu değerler 2000 kalorilik bir günlük diyet için geçerlidir. Yaşam tarzınıza göre kalori ihtiyacınız daha az veya fazla olabilir.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.