Kahve bahane sohbet şahane

13 Haziran 2021 20:45:35

Kahve,dostlukların pekiştirildiği sohbetlerin ana içeceğidir. Kırk yıllık hatırı vardır. Peki kahve ilk defa nerede bulundu?. Ülkemize ne zaman geldi biliyor musunuz?

Fahri Sarrafoğlu/İSTANBUL SEYYAHI

KAHVE deyince hemen aklımıza onun kırk yıllık hatırı gelir. Kahvenin pişirilmesi, kokusu, ikramından önce hatır, yani iki kişinin iletişime geçmesi, sohbet etmesidir. Pandemi yasaklarının kalkması sonrası ilk yapılan işlerden birisi aman bir kahve içeyim iki insan yüzü göreyimdir. Aslında kahve bahane. İşte İstanbul’da ilk kahvenin geldiği ve kavrulduğu yer ve kahvenin kısa bir tarihi.

İlk kahve ne zaman geldi?

Kahve, İstanbul’a ilk kez 1543 yılında Kanuni Sultan Süleyman (1495-1566) zamanında getirilir. İstanbul’da ilk kahvehane 1554 – 1555 yılında Tahtakale semtinde, Halepli Hakem ve Şamlı Şems adında, Arap kökenli iki tüccar tarafından açılır. Seyyah Kâtip Çelebi'ye göre “keyf erbabının keyflerini arttıran ve cana can katan” kahve, gerek kahve ağacı, gerek bu ağacın meyvelerini anlatmak için de kullanılır; ancak şöhretini bu tanelerin kavrulup öğütülmesiyle yapılan ve aynı isimle anılan sıcak içeceğe borçludur. Osmanlı saray ve konak haremlerinde misafirlere bir törenle kahve ikram edildiği bilinmektedir. Önce gümüş tatlı takımı ile tatlı (reçel) sunulurdu. Sonra kahve getirilir. Ama bu kahve şimdi ki gibi sunum şekli ile değil en az üç kişinin yardımıyla kahve ikram edilirdi. Kısaca kahve pişirilmesi kadar sunulması da ayrı bir törensel hava içinde gerçekleştirilirdi.

Kahvenin tarihçesi

Kahvenin tarihçesi, M.S. 850 yılına dayanır. Her şey, Kaldi adında, Etiyopyalı bir sığırtmacın, güttüğü keçilerin bir meyveyi yedikten sonra canlanmalarını fark etmesiyle başlamış. Kendisi de bu meyveyi denemeye karar vermiş keçi çobanı ve yedikten sonra duyduğu güç ve mutluluk çok hoşuna gitmiş. Daha sonra keşişler denemiş bu gizemli meyveyi; ancak acı tadını beğenmediklerinden hepsini ateşe atmışlar. Kısa süre sonra lezzetli hoş koku burun deliklerine dolunca keşişler çok meraklanmışlar ve kavrulmuş meyvelerden bir içecek demlemişler. Öylesine güzelmiş ki ortaya çıkan içecek, çok beğenmişler. Böylece kahve tohumunun ünü, kısa süre içinde bölgede yayılmış. M.S. 1000 yıllarında kahve Yemen’de üretilmeye başlanmış. Kahve, Arap asıllı bir sözcüktür. Kahve adının nereden geldiği hakkında çeşitli efsaneler vardır. Bunlardan biri, vatanı Habeşistan'da, kahve yetiştirilen bölgeye eskiden “Kaffa” denmiş olmasıdır. Zamanla Türkçe ‘ye dönüşen sözcük, dünyanın her yerinde “kahve”ye yakın bir sözcüktür. Fransızlar 'café', İngilizler 'coffee', Almanlar 'kaffe', Macarlar 'kave' olarak kullanırlar .

Kurukahveci Mehmet Efendi'de bir kahve keyfi.

İbni Sina ve kahve

Kahvenin 1000 yıllarında İran’da çok nadir de olsa bilindiği, ünlü hekim İbn-iSina’nın kahve içtiği söylenir. Kahve, Etiyopya’da (Habeşistan) yetişen fidan boyundaki yeşil ağaçların meyvesidir. Ağacın çiçekleri yasemine, meyveleri kiraza benzer. Çiçekleri döküldükten sonra, ağaçların dallarında çekirdekleri kalır. Bunlar silkelenir, güneşte kurutulur ve tahta tokmaklarla dövülür. Kabukları sıyrıldıktan sonra öz meyve ortaya çıkar. Bunlar kavrulur, öğütülür ve kendine has kokulu, lezzetli kahve elde edilmiş olur. Kahve hakkında yazılmış en eski metinler karşımıza XVI. asırda çıkmaktadır. ElCezirî, Umdetü’s-Saffe fî Hilli’l-Kahve adlı risalesinde İbn Abdülgaffar’dan naklen, kahvenin Yemende bir içecek olarak büyük rağbet gördüğü rivayetinin Kahire’ye kadar yayıldığını ve orada özellikle gece yapılan dini ayinlerde, zihni uyanık tuttuğu için sûfi çevrelerce içildiğini yazar.

KAHVE ÇEŞİTLERİ

-kahvaltı sonrası kahve
-Keyif kahvesi
-Kaynak kahve
-Sütlü kahve
-Yandan çarklı kahve
-Görücü kahvesi.

*****************

Kurukahveci Mehmed Efendi ve Mahdumları

BUGÜN İstanbul’da, önünde uzun kuyrukların oluşturulduğu Eminönü'ndeki tanınmış kahve dükkânını kuran Kurukahveci Mehmet Efendi, Türk Kahvesini ilk kez kavurup öğüterek Türk toplumuna sunan kişi olarak bilinir. “Kurukahveci Mehmet Efendi Mahdumları” adıyla 1871'de kurulan ve modern ortamlarda toptan Türk Kahvesi üreten tesisler, kahveyi ilk defa depolarda kavurup, geniş çapta üretime geçmiş ve bu lezzeti teknolojik gelişmelere paralel olarak dünyaya taşımıştır.

Halen devam ediyor

Bu kuruluş bugün Kurukahveci Mehmet Efendi'nin torunları tarafından yaşatılmaktadır. Tahtakale’yi gezerken önümüze bir han çıktı. Yahu bu han daha önce var mıydı? Bir gece de han mı yapıldı buraya? Yok, elbette değil. Yüzyıllar önce vakfedilen bu han şimdilerde tekrar işlevsel hale getirilmiş emeği geçenlere teşekkür ediyoruz. Bu hanın tarihini araştırınca ortaya hep yaptıran kişi ile ilgili ilginç bilgiler hem da kahve ile ilgili güzel bilgiler elde ettik. İşte detaylar:

Kavrulan ilk kahve

1671 yılında Kazasker Abdülkadir Efendi Vakfı tarafından vakfedilen bu hanın en büyük bir diğer özelliği ise daha önce burada Bizans dönemin de ocak bulunması. Farklı dönemlerde, Tahmis Han, Emin Han ve Hasırcılar Han olarak da biliniyor. Tarihi kayıtlara göre bir dönem burada altın da eritilmiş. Yine kaynaklara göre iki kat olduğu belirlenen yeni adıyla Beta Yeni Han, geçirdiği yangınlarda üst katını önemli ölçüde kaybetmiş ne yazık ki. İkinci kata işaret eden bazı fiziksel kalıntıları hala barındırmaya devam eden han, 1894 depreminde de zarar görmüş, tehlikeli görünen köşeler dönemin belediyesi tarafından yıkılmış. Geçirdiği birçok tahribat sonrası onarımı yapılsa da günümüze yalnızca tek katı büyük hasar görmeden gelebilmiş. Peki, hanın en önemli özelliği ne derseniz eğer o dönemde kahvenin ilk işlendiği, depolandığı, kavrulduğu, öğütüldüğü ve satıldığı yer olarak biliniyor.

Eski han yeniden ihya edildi

Tahtakale Semti’nde Mısır Çarşısı ve Rüstem Paşa Camisi’ni birbirine Hasırcılar Caddesi’nde yer alan han, güneyde Tahmis Çıkmazı, doğuda ise Fındıkçılar Sokağı ile çevrelenmektedir. Vakıflar tarafından geçtiğimiz günlerde tadilat ve yeni düzenlemeler yapıldıktan sonra açılan han özel bir kuruluşa da kiralanmış. Burada şu an yine kahve ve çay satışı yapılıyor. Avlusuyla daha ilk bakışta dikkat çeken han, yaklaşık 1.366 m2’lik bir alana sahip ve 21 bağımsız mağazadan oluşmaktadır. Mısır Çarşısı’nın batı yönündeki çıkışından, Rüstempaşa Camii’ne kadar uzanan aksın içinde yer alan şimdiki adıyla BETA Han, yeniden işe yarar duruma gelmenin mutluluğunu yaşıyor.

*************

Türk kahvesinin özellikleri

Türk kahvesinin, özel hazırlama teknikleri vardır. Kahve hazırlamada kullanılan geleneksel yöntemler, sanatsal değeri olan, cezve, fincan, havanlar gibi özel araçların ve gümüş takımlarının gelişimine yol açmıştır. Zaman gerektiren hazırlama teknikleri sayesinde, Türk kahvesi damağınızda uzun süre tadını ve tazeliğini bırakır. Diğer çeşit kahvelerden daha yumuşak, hoş kokusu ve yoğundur. Türk kahvesini kendine özgü olan kokusu, telvesi ve köpüğüyle diğer kahvelerden ayırmak oldukça kolaydır.

Tahmis Han kahve satılan kavrulan yer

Mısır Çarşısı kuzey çıkışında kümelenen kahvecilere izafen bölgeye kahve satılan ve/veya kavrulan yer anlamına gelen Tahmis ismi verilmiş. Hanın yanındaki çıkmaz da bu isimle anılagelmiştir. Evliya Çelebi, İstanbul’da iki tahmisin bulunduğunu bunlardan eski olanın Tahtakale’de yer aldığını, diğerinin ise Yeni Cami civarında olduğunu bildirir. 1882 tarihli haritada burası “Tahmishane” olarak isimlendirilmiştir.

Tahmis Han'ı kim yaptırdı mezarı nerede?

Bu hanı yaptıran Babazade Senayî Abdülkadir Efendi diye bilinir. Sinaneddin Yusuf bin Şeyh Mehmed’in oğludur. Tahsilinden sonra müderris ve molla oldu. 1068’de İstanbul kadısı olup senesinde azledildi. 4. Mehmet döneminde İstanbul’da vefat etti. Mezarı Edirnekapı mezarlığındadır. İstanbul’da yine kendi adıyla yaptırdığı cami ve birkaç hayratı daha bulunmaktadır.

En büyük kahve fincanı Amerika'da

DÜNYANIN en büyük kahve fincanı halen Amerika'da bulunuyor. 7 ton 608 litre kahve alan fincan, Las Vegas'taki Blog World Expo'da dünyanın en büyük fincan kahvesi rekorunu kırmak için kullanıldı. Bu fincan için kullanılan kahve, 32 bin 160 fincan kahveye eşdeğerdi.

Kahve bahane sohbet şahane

Yorum Yazın