İsviçre'de, 1864'ten beri tarihin en sıcak 5'inci yazı

11 Eylül 2023 16:40:13

İsviçre'de bu yıl 1864'ten bu yana en sıcak beşinci yazın yaşandığı bildirildi.

İsviçre Federal Meteoroloji ve Klimatoloji Ofisinden (MeteoSwiss) yapılan yazılı açıklamada, Avrupa Birliği'nin (AB) finanse ettiği Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nin verilerine göre, küresel olarak 1940'tan bu yana en sıcak ağustos ayının kaydedildiği belirtildi.

Sıcaklıkta rekor tazeledi

2023 yazının da küresel ortalamaya göre "en sıcak yaz dönemi" olduğu kaydedilen açıklamada, "Ağustos ayının küresel sıcaklık ortalaması 16,82 santigrat dereceye ulaştı. Bu, 1991-2020 ortalamasından 0,71 santigrat derece, şimdiye kadar kaydedilen en sıcak olan Ağustos 2016'dan da 0,31 derece daha sıcaktı." ifadeleri yer aldı.

Açıklamada, ağustos ayında ortalamanın çok üzerindeki sıcaklıkların Avustralya, birçok Güney Amerika ülkesi, Antarktika'nın bazı bölgeleri, Güney Avrupa, ABD'nin güneyi ve Japonya dahil olmak üzere kuzey yarım kürenin çeşitli bölgelerini etkilediği belirtildi.

Ağustos 2023'te Avrupa'nın birçok bölgesinde sıcaklıkların 1991-2020 ortalamasının üzerinde olduğu kaydedilen açıklamada, özellikle büyük bir sıcak hava dalgasının Fransa üzerinden Portekiz ve İtalya'ya ulaştığı ifade edildi.

Açıklamada, Türkiye ve Doğu Avrupa'da da ortalamanın oldukça üzerinde sıcaklıkların kaydedildiği belirtildi.

'En sıcak 5'inci yazını yaşadı'

İsviçre'nin, sıcaklık ölçümlerinin başladığı 1864'ten bu yana "beşinci en sıcak yazını" yaşadığına işaret edilen açıklamada, mevsim boyunca Alpler'in kuzeyinde iki, güneyinde de üç sıcak hava dalgasının görüldüğü bildirildi.

Ülkenin batısında yağışların zayıf kaldığı vurgulanan açıklamada, güneydeki Valais kantonunda ağustos sonunda hava sıcaklığının düştüğü, rekor yağışların kaydedildiği ifade edildi.

Sıcak çarpması

Sıcak çarpması, aynı zamanda güneş çarpması olarak da bilinen bu tıbbi durum çevresel koşullar nedeniyle ısıya maruz kalınması ve termoregülasyon eksikliği nedeniyle vücut sıcaklığının 40,6 °C'nin üzerine çıktığı hipertermi olarak tanımlanan ciddi bir ısıya bağlı hastalıktır. Vücut sıcaklığının homeostaz noktasından fizyolojik nedenlerle yükselmesi olan ateşten farklıdır. Önleyici tedbirler çok miktarda soğuk sıvı almak ve parketmiş araçların içi gibi kısa sürede aşırı ısınabilen ve havalandırılmayan ortamlardan yani aşırı sıcak ve nemden uzak durmaktır. Tedavisi, fiziksel olarak vücudun sıcaklığının düşürülmesini gerektirir.

Belirtileri

Sıcak çarpması genellikle 40,6 °C'nin üzerinde bir vücut sıcaklığı ile birlikte oryantasyon bozukluğu ve terleme eksikliği ile kendini gösterir.[1] Sıcak çarpmasından önce kişide baş dönmesi, zihin bulanıklığı, baş ağrısı ve hâlsizlik gibi ısı bitkinliği belirtileri gösterir. Eğer sıcak çarpması kişi uyurken olursa semptomları fark etmek daha zordur. Ancak efor kaynaklı sıcak çarpmasında etkilenen kişi aşırı derece terleyebilir.[2] Özellikle küçük çocuklar nöbet geçirebilir. Sıcak çarpması bilinç kaybı, organ yetmezliği ve ölümle sonuçlanır.

Biyolojik nedenleri

Metabolizmanın aşırı ısı üretmesi, çevreden aşırı ısı gelmesi ve yetersiz ya da bozulmuş ısı kaybı mekanizması ile birlikte termoregülasyonun başa çıkamadığı durumlarda anormal derecede yüksek vücut sıcaklıkları sonucu sıcak çarpması olur. Alkol[4], uyarıcılar, ilaçlar gibi soğumayı baskılayan ve vücut suyunun azalmasına neden olan maddeler ile yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişiklikler, özellikle yaşlılarda ve engellilerde yetersiz havalandırma koşulları altında yaz aylarında efora bağlı olmayan "klâsik" sıcak çarpması için uygun koşulları sağlar. Efora bağlı sıcak çarpması ise sağlık sorunu olmayan genç kişilerde ve sıklıkla da sıcak havalarda ağır efor sarfeden sporcularda, açık havada çalışan işçilerde ya da askerî personelde görülebilir. Yalnızca sıcak değil aynı zamanda da nemli olan ortamlarda, nemin insan vücudunun kendini terleme ve buharlaşma ile soğutabilmesini zorlaştırdığına dikkat etmek gerekir. Aşırı vücut sıcaklığı insanlar ve diğer sıcak kanlı hayvanlarda hücresel solunum ile ana organların işlevi için gerekli olan biyokimyasal reaksiyonları düzenleyen enzimlerin çalışmasını sekteye uğratabilir