HER YER KERBEL\u00c2

08 Kasım 2013 01:00:00

HAZIRLAYAN: SABRİ GÜLTEKİNMuharrem, haram kılınmış, hürmete layıku2026 Muharrem, sevgili Peygamberimizin"Allah'ın Ayı" diye nitelendirdiği kutlu ay... Savaşın yasaklandığı, barışın yeşerdiği barış ayı... Öyle bir ay ki, mah-ı Muharrem; o aya Mekkeli müşrikler dahi hürmet ediyor, o zaman diliminde biraz olsun savaşa ara veriyorlardı... Şimdilerde ise Mısır'da, Irak'ta, Suriye'de adeta Allah'a isyan günleri (!) yaşanıyor. Hergün yeni bir Ke

Haram Aylar, Cahiliye Devri uygulamasına göre, hürmet edilmesi gereken, savaş yapılması ve kan dökülmesi yasak olan Kameri aylar demektir. "Haram aylar" nitelemesinin, bu aylarda yapılacak ibadetlere daha çok sevap, günahlara ise daha çok ceza verilecek olmasına dayandığı da ifade edilmiştir. (Cassas, Ebu Bekir Ahmed b. Ali er-Razu00ee, Ahkamu'l-Kur'an) Bu aylardan Muharrem birinci, Recep yedinci, Zilkade on birinci ve Zilhicce de on ikinci aydır. Bu dört ayın hürmeti, öteden beri süre gelen dini bir uygulamadır. Hz. İbrahim ve İsmail (as) zamanından beri Araplar, bu esasa riayet edegelmişlerdi. Cahiliye Devri'nde bile buna riayet edilmiş, haram aylarda savaş yapılmamıştır, yılın bu dönemi bir barış zamanı olmuştur. İslam'ın gelmesi ile barış genel bir prensip, savaş ise saldırıya maruz kalma ve tebliğe engel olunması hallerine has, zorunlu bir durum haline geldiği için, "haram aylar" uygulaması da kalkmış oldu.

Muharrem'in yeri başka

"Haram aylar" içinde Muharrem ayının ayrı bir yeri ve önemi vardır. Bu ayrıcalığı "Muharrem" adından da fark etmek mümkündür. Zira "muharrem" kelimesi, "haram kılınmış", "hürmete layık" anlamlarına gelmektedir. Kısacası "haram aylar" uygulamasının genel adı, anlam itibarı ile bu aya özel bir ad olarak verilmiştir. Bu özel uygulama, şüphesiz Muharrem ayına atfedilen önemin bir yansıması olarak değerlendirilmelidir. Aynı önem İslam kültür ve tarihi sürecinde de devam edegelmiştir. Zira İslam, Hz. İbrahim'in tebliğ ettiği Hanif dini esaslarının devamı niteliğinde olması sebebi ile, o geleneğin değerlerinin de sahibidir, dolayısı ile bu ayı değerli kılan tarihi olayları önemser. Diğer yandan, İslam'ın zuhurundan sonra da Muharrem ayı, dini, sosyal ve tarihi önemi haiz olaylara sahne olmuştur. Bu durum Muharrem ayını, İslam kültürü açısından daha da ön plana çıkarmaktadır. Muharrem ayını önemli kılan bazı olayları hatırlamakta fayda var.

Her Muharrem yeni bir hicret

Muharrem ayı, 12 ay ve 355 gün olan kameri yılın ilk ayıdır. Adından da anlaşılacağı üzere, kameri yılda -güneşin değil- ayın hareketleri esas alınmaktadır. Hicru00ee tarih, Hz. Muhammed (sav)'in Mekke'den Medine'ye göç edişi ile başlar. Hicretin takvim başlangıcı olarak kabul edilmesi, Hz. Ömer devrinde olmuştur. Onun devrine gelinceye kadar Araplar, düzenli bir tarih belirleme sistemine sahip değillerdi. Fil Vakası gibi önemli olayları kıstas olarak benimsemişlerdi. Hz. Ömer devrinde, Hz. Peygamber'in Mekke'den Medine'ye hicret ettiği yıl (Miladi 622), İslamu00ee takvimin başlangıç yılı (Hicri 1) olarak, Muharrem ayı da bu takvimin ilk ayı olarak kabul edildi.

"Ben Musa'ya sizden daha layığım"

Bilindiği üzere Hz. Peygamber(sav) Medine'ye hicret ettiğinde, orada Arap halkla birlikte yaşayan Yahudiler vardı. İşte bu Yahudiler, Hz. Musa ile İsrail oğullarının, Firavunun zulmünden Aşu00fbre günü kurtulduğunu söyleyen Yahudileri, Hz. Peygamber yalanlamamış ve hatta bu yönde olumlu bir tavır sergilemiştir. Bunun yanı sıra tüm Samu00ee dinlerde özel bir yere sahip görünen aşu00fbre günü, Cahiliyye Araplarınca da önemli kabul edilmiştir. İbni Abbas'ın şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Hz. Peygamber Medine'ye geldiğinde, Yahudilerin Aşu00fbre günü oruç tuttuklarını gördü. "Bu nedir?" diye sordu. "Bu hayırlı bir gündür. Bu, Allah'ın İsrail oğullarını düşmanlarından kurtardığı, bu sebeple de Musa'nın oruç tuttuğu gündür" dediler. Bunun üzerine Hz. Peygamber (sav) "Ben Musa'ya sizden daha layığım" buyurdu ve hem kendisi bu günde oruç tuttu, hem de başkalarına oruç tutmalarını emretti." (Buharu00ee,Savm, 69; II, 251)

BİR AYET

"Şüphesiz, Allah'ın gökleri ve yeri yarattığı günkü yazısında, Allah katında ayların sayısı on ikidir. Bunlardan dördü haram aylardır. İşte bu Allah'ın dosdoğru kanunudur. Öyleyse o aylarda kendinize zulmetmeyin."

(Tevbe, 36)

BİR HADİS

"Ramazan ayından sonra tutulan oruçların en hayırlısı, Allah'a izafetle (Allah'ın ayı denilerek) şereflendirilen Muharrem ayında tutulan oruçtur. Farz namazlardan sonra en faziletli namaz ise, geceleyin kılınan namazdır."

(Müslim, Sıyam, 202; I, 821)

///

Aşu00fbra gününde meydana gelen olaylar

Muharrem ayının 10'uncu (önümüzdeki Çarşamba) günü Aşu00fbra günüdür. Aşu00fbra gününde çok büyük ve mühim hadiseler meydana gelmiştir. Faku00eeh Ebu'l-Leys Hazretleri'nin Tenbu00eehü'l-Gafilu00een kitabında rivayet ettiği hadu00ees-i şeru00eefte, Aşu00fbra günü meydana gelen hadiselerden bazıları şunlardır:

Göklerin ve yerin yaratılması, XAdem aleyhisselamın tevbesinin kabul edilmesi,

Nu00fbh aleyhisselamın gemisinin karaya oturması,

Musa aleyhisselamın, Firavun'un şerrinden kurtulması ve Firavun'un helak olması,

İbrahim aleyhisselamın dünyaya gelmesi ve ateşten kurtulması,

Eyyu00fbb aleyhisselamın hastalıktan şifa bulması,

Yunus aleyhisselamın balığın karnından kurtulması, XSüleyman aleyhisselama saltanat verilmesi,

Hz. Hüseyin (ra)'in şehid edilmesi.

Kıyametin kopması da Aşu00fbra günü olacaktır.

ORUÇ TUTMAK SÜNNETTİR

Muharrem ayının 10'uncu (Aşu00fbra) günü; önceki bir gün yahut sonraki bir gün ile birlikte oruç tutmak sünnettir. Yalnız Aşu00fbra günü oruç tutmak tenzu00eehen mekruhtur. Hadu00ees-i şeru00eefte, "Aşu00fbra orucunu tutunuz ve ona dokuzuncu yahut on birinci günü ilave ederek Yahudilere muhalefet ediniz, onlara benzemeyiniz" buyurulmuştur.

///

Aylar bize hep Muharrem!

Yıllardan 680, aylardan Muharrem... "Yıllar geçiyor ki ya Muhammed, Aylar bize hep Muharrem oldu! / Akşam ne güneşli bir geceydi, Eyvah o da leyl-i matem oldu." Mehmet u00c2kif doksan sene önce yazdığı, "Pek Hazin Bir Mevlid Gecesi" isimli şiirine bu beyitler ile başlar.

Cennet çocuklarının efendileri...

Muharrem; hüzün gecesiu2026 Kerbela; Hz. Hüseyin'in şehadetiu2026 Onun siyasu00ee ihtiraslar uğruna acımasızca şehit edilmesi, Peygamberimizi ve onun ehl-i beytini seven müminleri derinden yaralamış, mümin kalpler yanmış, asırlar geçse de bu yangın ve gözyaşları dinmemiştiru2026 Fırat'ın yanı başında... Suyun akış sesini duyup dururken... Kuşatılmışlık içinde susuzluk çeken mazlum bir kafile... Hazret-i Hüseyin; Hazret-i Ali ile Hz. Fatıma'nın küçük oğlu; Rasulullah Efendimiz(sav)'in sevgili torunu... Peygamberimizin, ağabeyi Hasan'la beraber dünyanın iki çiçeği, ahirette de, "Cennet çocuklarının efendileri" diye övdüğü (Buharu00ee, "Menakıb", 22) ve "Allah'ım, ben onları seviyorum, Sen de sev!" diye haklarında dua ettiği, (Tirmizu00ee, "Menakıb", 31) adını bizzat kendisinin koyduğu ciğerparesiu2026

Kerbela hala Kerbela...

Ve yakınları... Kadınlar, çocuklar... Bir şiddet günü ki, asırlardır yürek kanatır. Aylar ve yıllar geçtikçe daha çok yaktı bağırları Hz. Hüseyin'in aşkıu2026 Çocuklara, ona olan sevgiyle Hüseyin adı verildi. Hattatlar onu yazdı, kalem ağladı, mürekkep ağladı. Fırça ağladı, renk ağladı. Kerbela'da kan, Kerbela'da gözyaşıu2026 Yetim çocuklar ve acılı kadınlaru2026 Kerbela hala Kerbela... (Diyanet Dergisi)

Osmanlı'da Aşu00fbra özel merasimlerle pişirilirdi

Aşu00fbre günü oruç tutmanın faziletine ilişkin sahih hadisler bulunmasına karşılık, o günde hububat karışımı aş (aşu00fbre) pişirmek, sadaka vermek, mescitleri ziyaret etmek ve kurban kesmek gibi fiiller hakkında sahih habere rastlanmamaktadır. (Yavuz, Yusuf Şevki, "Aşu00fbra", DİA, IV, 25) Bununla birlikte, Müslüman Türklerin dinu00ee halk geleneğinde önemli bir yer tutan aşu00fbre, aynı zamanda Muharremin onuncu günü başlamak üzere, daha sonraki günlerde de özel merasimle pişirilip dağıtılan tatlıya isim olmuş ve sosyal dayanışmaya önemli katkılarda bulunmuştur. Çok eskiden beri devam eden aşu00fbre aşı, Osmanlılar döneminde sarayda da pişirilmiş, "aşu00fbre testisi" adı verilen özel kaplarla da saray dairelerine ve halka birkaç gün süreyle dağıtılmıştır.

Muharrem ayına, Osmanlılar döneminde de ayrı bir önem verilmiştir. Bu ay dolayısıyla şairlerin yazdığı ve "Muharremiye" adı verilen manzum şiirlerin sayısı oldukça kabarıktır. Ayrıca, yeni yılın başlangıcı olması sebebiyle, bu ayda devlet erkanı, padişahın, huzuruna çıkarak yeni yılı tebrik ettiği ve padişahın "Muharremiye" denilen hediyeler dağıttığı nakledilmektedir.

İSLu00c2M TARİHİNDE 10 MUHARREM

Emeviler'in ikinci hükümdarı Yezid zamanında ve Hicri 61, Miladi 680 yılı Muharrem ayının onuncu Cuma günü, Hz. Hüseyin'in şahadeti ile sona eren tarihi olay meydana gelmiştir. Ehlibeytin çok değerli bir ferdinin hayatına mal olan bu elim olay sebebi ile 10 Muharrem, Müslümanlarca yas günü sayılmıştır. (Ehlibeyt, "ev halkı", "ev sahibi ile eşi, çocukları ve torunları" demektir. Terim anlamı ile "Hz. Peygamber(sav)'ın ailesi ve soyu" demektir.)

Temeli barış, uzlaşma ve hoşgörüye dayanan, ismini de bu anlamlara gelen "İslam" kelimesinden alan yüce dinimiz; birliği, sevgiyi ve kardeşliği emrederken, haksızlığı, insan hayatına, kişi dokunulmazlığına ve insanın onur ve haysiyetine zarar verecek her şeyi de kesin bir dille yasaklamıştır. İnsanların can, din, mal, nesil ve

akıl emniyetini temin etmek, İslam'ın temel hedeflerindendir. Nitekim Kur'an-ı Kerim'de, haksız yere cana kıymak haram kılınmış ve bir insanı öldürmek bütün insanlığı öldürmeye, bir hayatı kurtarmak da bütün insanlığı kurtarmaya denk tutulmuştur. (Maide, 32)

Muharrem ayı içerisinde Hz. Hüseyin gibi büyük bir şahsiyetin şehit edilmiş olması, bütün Müslümanlar için büyük bir acı olmuş ve Müslümanları derinden etkilemiştir. Bu zatın, Hz. Peygamberin sevgili torunu olması ise, bu acıyı daha da artırmaktadır. Tarihin belli bir kesitinde meydana gelen bu üzücü olayları iyi düşünmek ve bunlardan ders çıkarmak gerekir. Müslümanlara düşen görev, bu tür müessif olayların tekrarlanmasını önleyecek bir bilinç ve anlayışa sahip olmak; kardeşlik, birlik ve beraberliğimizi korumaktır.

HER YER KERBEL\u00c2

Yorum Yazın