Hanedanın güçlü Valide sultanları
FAHRİ SARRAFOĞLU
OSMANLI İmparatorluğu'nda valide sultanların etkisi hayli hissedilmiştir. Tahta çıkan padişahın sağ olan annesi için vâlide-i pâdişâh, vâlide-i saâdetpenâh unvanları kullanılırdı. Hânedanın haremdeki en yüksek temsilcisi ve harem hiyerarşisinin en yetkili kişisi olan vâlide sultan izin vermedikçe yanına yaklaşılmaz, hitap edilmez ve önünde oturulmazdı.
ESKİ SARAYDAN TOPKAPI SARAYINA
Osmanlı tarihinde oğlunun padişahlığını görebilen kadınların sayısı yirmi üçtür, sazı kaynaklara göre yimri dörttür. Padişah anneleri, 16. yüzyılın ortalarına kadar bugün İstanbul Üniversitesi merkez binasının bulunduğu yerdeki Eski Saray’da (Sarây-ı Atîk-i Âmire) yaşardı.
Kanûnî Sultan Süleyman’ın eşi Hürrem Sultan, kayınvâlidesi Hafsa Sultan’ın 1534’te ölümünden sonra Yeni Saray’a (Topkapı Sarayı) taşındı. Topkapı Sarayı’nda devamlı ikamet eden ilk valide sultan, 3. Mehmed’in annesi Safiye Sultan’dır. Vâlide sultan olanlar bir daha evlenemezlerdi. İşte valide sultanlar.
Ayşe Hafsa Valide Sultan: "Valide Sultan" olarak anılan ilk padişah annesidir. Hem eşi Yavuz Sultan Selim hem de oğlu Kanuni Sultan Süleyman zamanında harem ve devlet yönetiminde söz sahibi olmuştur. Süleyman Han tarafından tarihte ilk defa kendisine Valide Sultan makamı uygun görüldü. 19 Mart 1534 tarihinde oğlunun saltanatı sırasında muhtemelen kalbe bağlı sorunlardan elli altı yaşlarında öldü. Hafsa Valide Sultan'ın ölümüyle saraya sultan ya da soylulardan biri olarak gelin gelen Valide Sultan'ların da devri kapanmıştır. Kendisi bu durumun ilk ve son örneğidir.
Nurbanu Sultan: Osmanlı Padişahı 2. Selim'in hasekisi ve Sultan 3. Murat'ın annesidir. Aslen Venediklidir; henüz on yaşındayken Venedik'ten saraya gelen Nurbanu Sultan zekasıyla Hürrem Sultan'ın ilgisini çeker ve "ışık saçan kraliçe" adı verilerek 2. Selim ile evlendirildi. İlk adı Afife ise "namuslu" anlamına gelmektedir. 2. Selim'in 21 Aralık 1574 tarihinde ölümü üzerine, Nûr-Banû Sultan'ın oğlu Murat'ın Osmanlı tahtına çıkmasıyla, Nûr-Banû Sultan da Valide-i Atik Sultan unvanını aldı.
Safiye Sultan: Safiye Valide Sultan veya Melike Safiye Vâlide Sultan Osmanlı Padişahı 3. Murad'ın eşi ve Sultan 3. Mehmet’in annesidir. Safiye Sultan sadece devletin iç işlerine değil dış işlerine de müdahale etmekteydi. İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth ona 1593'te mücevherlerle işlenmiş bir portresini, o da kraliçeye gümüş işlemeli elbise ve kemerle altın işlemeli iki mendil gönderdi. Kraliçe ona 1599’da ise süslü bir araba hediye etmiş ve Safiye Sultan da bu araba ile İstanbul’da o zaman için hiç alışılmadık şekilde gezmeye başlamıştır. Oğlunun vefatından sonra Eski Saray'a gönderildi.
Handan Sultan: Handan Sultan, 3. Mehmet'in eşlerinden ve padişah Sultan 1. Ahmet'in annesi, Valide Sultan'dır. Kendisine ''güleç'' ya da ''neşeli'' manasına gelen ''Handan'' ismi verilmiştir. Temiz ahlakı ile kendini herkese sevdiren Handan Sultan yaşadığı müddet boyunca oğlu Şehzade Ahmet’in terbiyesi ile ilgilendi.
Fuldane Sultan: 3. Mehmet'in Haseki Sultan'larından biridir. Hareme girişinin ardından ilk olarak Şehzade Mahmud'u doğurdu. Daha sonra da 1. Mustafa'yı 1601'de dünyaya getirdi. 1. Mustafa tahta geçtiğinde Valide Sultan da Eski Saray'dan gelerek yıllardır boş kalan Valide Sultan dairesine yerleşti. Oğlu tahttan indirildikten sonra sakin bir yaşam sürdü. 1623 yılında öldü.
Hadice Mâhfirûze Sultan: 2. Osman'ın ve Şehzade Mehmed'in annesi ve Sultan 1. Ahmed'in ilk hasekisi ve eşidir. İlk adı Hatice'dir, saraya geldiğinde ise Mahfiruz ismi verilmiştir. Genç Osman'ın 1618'de 14 yaşındayken tahta geçmesi üzerine Valide Sultan oldu. Mahfiruz'ın etkisiyle Kösem Sultan Eski Saray'a gönderildi. 1620'de oğlunun saltanatı sırasında öldü.
Saliha Dilaşub Sultan: Sultan İbrahim'in 1641'de evlendiği ikinci eşidir. Sultan İbrahim tahttan indirildikten sonra eski saraya yollanmış hayatının büyük çoğunluğu orada geçirmiştir. Oğlu 2. Süleyman'ın 8 Kasım 1687 tarihinde tahta çıkması üzerine, Valide Sultan oldu. 1689 yılında oğlundan iki yıl önce öldü. Cenazesi İstanbul Süleymaniye Camii'ne defnedildi.
Emetullah Râbia Gülnûş Sultan: İki ayrı padişahın annesi (2. Mustafa ve 3. Ahmed) ve Sultan 4. Mehmed'in eşiydi. Osmanlı İmparatorluğu'nda Haseki sultan unvanını kullanan son kadın sultandır. 1687 senesinde 4. Mehmed'in tahtan indirilmesi ve yerine kardeşi 2. Süleyman'ın tahta geçmesi üzerine Gülnûş Sultan da Eski Saray'a gönderildi. 1693'de Sultan Mehmed'in vefatı üzerine ile dul kaldı. 2. Ahmed'in 1695 yılında vefat etmesi üzerine 1695 yılında Gülnûş Sultan'ın oğlu 2. Mustafa tahta çıktı. Bunun üzerine yeniden Valide Sultan oldu. 2. Mustafa padişah olduktan sonra annesini Eski Saray'dan Edirne Sarayı'na getirtti.
Saliha Sultan: Osmanlı padişahı 1. Mahmud'un annesi ve Sultan 2. Mustafa'nın eşiydi. 1696 tarihinde Sultan I. Mahmud'u dünyaya getirdi. Oğlunun 1730 yılında tahta çıkmasıyla Valide Sultan oldu. Oğlunun 24 yıllık saltanatının ilk 9 yılı boyunca Valide Sultan olarak kaldı. 1739 yılında oğlunun saltanatı sırasında öldü.
Şehsuvar Sultan: Şehsuvar Sultan, Osmanlı padişahı 3. Osman'ın annesi, Valide Sultan ve Sultan 2. Mustafa'nın eşiydi. Oğlu 3. Osman'ın Üç yıllık saltanatının başlangıcında bir buçuk yılı bulmayan bir süre boyunca Valide Sultan oldu. 29 Nisan 1756 tarihe rastlayan Miraç Kandili gecesi oğlunun saltanatı sırasında, oğlunun ölümünden bir yıl önce öldü.
Mihrişah Valide Sultan: Mihrişah Valide Sultan, 3. Selim'in annesi ve 3. Mustafa’nın eşi. 1789 yılında oğlu 3. Selim'in tahta çıkması üzerine valide sultan oldu. Oğlunun saltanatı sırasında 1805 yılında öldü ve Eyüpsultan'da 1792 yılında yaptırılan Mihrişah Valide Sultan Türbesi'ne defnedildi.
Ayşe Sineperver Sultan: 1. Abdülhamid'in 1776'da evlendiği eşi, 29 Mayıs 1807'ten itibaren 4. Mustafa'nın tahta çıkması ile Valide Sultan oldu. Oğlunun öldürülmesinden sonra 20 sene daha yaşadı ve 11 Aralık 1828 tarihinde öldü.
Nakşidil Sultan: 2. Mahmud'un annesi, 1. Abdülhamid'in eşiydi. 2. Mahmud 1808 yılında tahta çıktığında Nakşidil Valide Sultan oldu. 28 Temmuz 1817 tarihinde öldü. Cenazesi İstanbul Fatih Camii avlusundaki Nakşidil Sultan Türbesi'ne gömüldü.
Bezmiâlem Valide Sultan: 2. Mahmud'un ikinci eşi ve padişah Abdülmecid'in annesi. Bezm-i-Âlem "Dünya meclisi" anlamına gelir. Osmanlı tarihinin en tanınmış valide sultanlarından biridir. Abdülmecid 16 yaşındai tahta çıktığında kendisi de 32 yaşındaydı. Oğlunun hükümdarlığı döneminde, öldüğü tarihe kadar 14 yıl süreyle (1839-1853) Valide Sultan oldu. Bezm-î Âlem Sultan birçok mimari eserlerin yapılmasına öncülük etmişti.
Pertevniyal Sultan: Sultan Abdülaziz'in annesi, 2. Mahmud'un eşidir. 25 Haziran 1861 tarihinde Sultan Abdülmecid'in ölümü üzerine oğlu Abdülaziz tahta geçince Pertevniyal Sultan da Valide Sultan unvanını aldı. Oğlunun bütün saltanatı boyunca Valide Sultan kaldı.
Şevkefza Sultan: Şevkefza Sultan Çerkes asıllıydı. 1 Ağustos 1839 tarihinde Sultan Abdülmecit'in eşi oldu. İki çocuk doğurdu. Birisi 21 Eylül 1840 yılında doğan Şehzade Murat, diğeri 20 Ekim 1842'de doğan Aliye Sultan'dı. Oğlu 5. Murat'ın 1876 yılındaki 3 aylık padişahlığı sırasında Valide Sultan oldu. 1889 yılında öldü ve Yeni Cami'deki Cedid Havatin Türbe'sine gömüldü.
Rahime Perestü Sultan: Osmanlı tarihindeki son Valide Sultandır. 2. Abdülhamid tahta geçtiğinde valide sultan oldu. 2. Abdülhamit'ten sonraki padişahlar tahta geçtikleri zaman anneleri zaten ölmüş oldukları için Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan olarak hatırlanır.
Ve diğerleri... Orhan Bey’in annesi Mal Hatun, I. Murad’ın annesi Nilüfer Hatun, I. Mehmed’in annesi Devlet Hatun, Fâtih Sultan Mehmed’in annesi Hümâ Hatun, II. Bayezid’in annesi Gülbahar Hatun,
En güçlü kadın KÖSEM SULTAN
Mahpeyker Kösem Sultan , Osmanlı İmparatorluğu tarihinin en güçlü kadın figürlerinden biri. Padişah 1. Ahmet’in nikâhlı eşi,4. Murad ve İbrahim'in annesi. Osmanlı tarihinde iki oğlunu tahta çıkarıp akabinde de torununun saltanatını gören tek Osmanlı valide sultanıdır. Ayrıca Osmanlı tarihinde katledilen tek valide sultan olma niteliğini taşımaktadır. Ancak 2 Eylül 1651'de kendi harem dairesinde öldürülmüştür. Ölümünde Turhan Sultan'ın etkisi olduğu yaygın bir kanaattir.
Kanuni'nin gözdesi HÜRREM SULTAN
Kanuni Sultan Süleyman’ın eşidir ve “Kadınlar Saltanatı” adı verilen dönemin başlatıcısı kabul edilir. Sağlığında hiçbir oğlunun tahta çıktığını göremese de sarayda önemli bir konuma sahipti ve padişah Kanuni Sultan Süleyman’a etkisi büyüktü.
Hürrem Sultan, Osmanlı tarihinde ilk kez meşru eş durumuna gelmesiyle birlikte kraliçe anlamına gelen Şah unvanını kullanmaya başlar. Çoğu raporlarda imzasının Hürrem Şah olarak geçtiği görülür. Oğullarını tahta varis yapmayı başaran Hürrem Sultan, 15 Nisan 1558’de İstanbul’da öldü.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.