Doğal gaz ihracatında yeni dönem: Türkiye -Macaristan anlaşması

21 Ağustos 2023 10:56:18

Türkiye- Macaristan arasında yapılan görüşmeler sonucunda doğal gaz ihracatı konusunda iki ülke arasında anlaşmaya varıldı. Bu anlaşmaya göre Türkiye, Macaristan'a doğal gaz ihraç edecek.

Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'den (BOTAŞ) yapılan açıklamada, Türkiye'nin enerji alanında stratejik hedefleri ve doğal gazda merkez ülke olma vizyonu doğrultusunda BOTAŞ ile Macaristan devlet şirketi MVM CEEnergy arasında tarihi bir doğal gaz ihracat anlaşması imzalandığı bildirildi.

Açıklamada, dün Macaristan'da gerçekleştirilen törende tarihi anlaşmaya Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar ve Macaristan Enerji Bakanlığı Kamu Yönetiminden Sorumlu Müsteşarı ve MVM CEEnergy Yönetim Kurulu Başkanı Gabor Czepek'in himayelerinde BOTAŞ Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Başkanı Burhan Özcan ile MVM CEEnergy Üst Yöneticisi Laszlo Fritsch'in imza attığı aktarıldı.

Sevkiyat gelecek yıldan itibaren başlayacak

Türkiye'den Macaristan'a doğal gaz sevkiyatının gelecek yıldan itibaren başlamasının öngörüldüğü belirtilen açıklamada, anlaşmanın Türkiye'nin LNG altyapısının ve iki ülke doğal gaz depolama tesislerinin ortak menfaatleri çerçevesinde kullanılmasına dair iş birliğini de içerdiği dile getirildi.

Avrupa ülkesine boru hatlarıyla doğal gaz ihracatında bir ilk

Açıklamada, "Ülkemizin doğal gaz arz güvenliğinin teminatı olan BOTAŞ, Türkiye'ye sınır komşusu olmayan bir Avrupa ülkesine boru hatlarıyla doğal gaz ihracatı konusunda bir ilk olan anlaşmayla Avrupa'nın enerji arz güvenliğine de önemli bir katkı sağlayacaktır." ifadesi kullanıldı.

Türkiye, Bulgaristan ile ocakta 13 yıl süreyle yıllık 1,5 milyar metreküp doğal gaz ihracatı yapmak üzere anlaşma imzalamıştı.

Dünya'da doğalgazın yeri

Çeşitli kimyasal ürünlerin başlıca hammaddesi olan doğalgaz Dünya enerji tüketiminin önemli bölümünü karşılamaktadır. Doğalgazın geçmişi yüzlerce yıl öncesine dayanmaktadır. Tarihsel kaynaklar doğalgazın ilk kez M.Ö. 900'lerde Çin'de kullanıldığını göstermektedir. Taşınması, işlenmesi ve stoklanması kolay olan doğalgaz yaygın kullanımı ise 1790’da İngiltere'de başladı. Boru hattı taşımacılığıyla birlikte 1920 lerde artan doğalgaz kullanımı II. Dünya Savaşı'ndan sonra daha da gelişti. Doğalgaz enerji üretim sektöründe ilk kez Amerika'da kullanılmaya başladı. 1950'li yıllarda doğalgazı Dünya'da enerji tüketimindeki oranı %10'u geçmiyordu. Günümüzde ise enerji tüketiminin %24'ü doğalgazla karşılanmaktadır. Dünyada bilinen doğalgaz rezervlerinin yaklaşık 70 yıllık ömrü olduğu tahmin edilmektedir. Bilinen doğalgaz rezervleri petrol rezervlerine eşdeğerdir.

Doğalgaz nasıl oluşur?

Doğalgaz yer kabuğunun içindeki fosil kaynaklı bir çeşit yanıcı gaz karışımıdır. Bir petrol türevidir. Yakıt olarak önem sıralamasında ham petrolden sonra ikinci sırayı alır. Doğalgazın büyük bölümü (%70-90'ı), Metan gazı (CH4) adı verilen hidrokarbon bileşiğinden oluşur. Diğer bileşenleri; etan (C2H6), propan(C3H8), bütan (C4H10) gazlarıdır. İçeriğinde eser miktarda karbondioksit (CO2), azot (N2), helyum(He) ve hidrojen sülfür (H2S) de bulunur. Doğalgaz konvansiyoneldir ve konvansiyonel olmayan doğalgaz türleri arasında kaya gazı, kum gazı ve kömür gazı bulunur.

Doğalgazı oluşturan hidrokarbon bileşikleri, yeraltındaki petrolün de bileşenleridir. Doğalgaz geçmişte petrol üretimi esnasında ortaya çıkan yararsız bir atık olarak görülmüş ve petrol üretim tesislerinde yakılarak uzaklaştırılmıştır. Günümüzde ise değerli ve stratejik bir enerji kaynağı olarak sıklıkla evlerde ve endüstride kullanılmaktadır.

Antartika dışında tüm kıtalarda doğalgaz üretiliyor

Dünya üzerinde Antarktika dışında tüm kıtalarda doğalgaz üretilmektedir. Dünyadaki en büyük üretici Bağımsız Devletler Topluluğu'dur. ABD, Kanada ve Hollanda ve İran da önemli doğalgaz üreticileri ülkelerdendir.

Doğalgazı en verimli ve en ucuz taşıma yöntemi boru hattı kullanımıdır. ABD'de büyük bölümü II. Dünya Savaşı sırasında döşenmiş yaklaşık 3,2 milyon km doğalgaz boru hattı vardır.

Bunun yanında doğalgaz basınçlı tanklarda sıvılaştırılmış olarak da taşınabilir. Sıvılaştırılmış doğalgazın (LNG) taşıma sırasında çok yüksek basınç altında ve düşük sıcaklıklarda tutulması zorunluluğu, bu taşıma yöntemini boru hattı yöntemine göre daha verimsiz kılmaktadır.