DEREALİZASYON NEDİR, BELİRTİLERİ NELERDİR?

10 Haziran 2024 14:42:52

Derealizasyon, kişinin çevresindeki dünyanın gerçek olmadığını veya bulanık, uzak ya da hayali olduğunu hissettiği bir duygu durumudur.

Son zamanlarda adını sıkça duyduğumuz derealizasyon, kişinin kendi iç dünyasında başlayan bir yalnızlık hissi olarak karşımıza çıkar. Çeşitli belirtileri bulunan bu durumun en belirgin özelliklerinden biri kişini çevreden somutlaştığını hissetmesidir. Çevresine yabancılaşma hissi yaşayan kişiler, bu algı bozukluğu durumunda herkese karşı duygu uzaklığı hisseder. Peki derealizasyon nedir? Derealizasyon tedavisi nasıldır? İşte merak edilenler...

DEREALİZASYON NEDİR?

Öncelikle derealizasyon nedir? sorusunun tanımsal olarak bilinmesi fayda sağlar. Derealizasyon bireyin çevresine yabancılaşması ve dış dünyayı algılama biçiminde değişiklikler yaşaması olarak tanımlanabilir. Derealizasyon yaşayan kişiler genellikle çevrelerini gerçek dışı, sanki bir film sahnesindeymiş gibi algılarlar. Bu durum, anksiyete, stres, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), depresyon veya diğer psikiyatrik bozukluklarla ilişkili olabilir. Bazı insanlar geçici olarak derealizasyon yaşayabilirken, diğerleri için bu durum kronik hale gelebilir ve günlük yaşamı olumsuz etkileyebilir.

DEREALİZASYON BELİRTİLERİ NELERDİR?

Derealizasyon belirtileri, kişinin çevresini gerçek dışı veya yabancılaşmış hissetmesine neden olan bir dizi duygu ve algı bozukluğunu içerir. Bu belirtiler şunları kapsayabilir:

Çevrenin Gerçek Dışı Görünmesi: Kişi, çevresindeki dünyanın hayali, bulanık veya bir rüya gibi olduğunu hisseder.
Duygusal Uzaklık: Kişi, çevresine karşı duygusal bir kopukluk hisseder, sanki dünya uzakta veya yabancıymış gibi gelir.
Zaman Algısında Bozukluk: Zamanın yavaşladığını veya hızlandığını hissetme, olayların gerçek zamanında değilmiş gibi algılanması.
Görsel Bozukluklar: Etrafındaki objelerin, binaların veya insanların boyutları, şekilleri veya renkleri değişmiş gibi algılanabilir.
Ses Algısında Değişiklik: Seslerin boğuk, uzaktan veya yankılı gelmesi gibi işitsel algı bozuklukları.
Çevredeki Objelerin Gerçek Dışı Gelmesi: Etrafındaki eşyaların ve yapıların yapay, cansız veya sahte gibi görünmesi.
Hafıza Problemleri: Olayları tam olarak hatırlayamama veya yaşanan anıların gerçek olup olmadığını sorgulama.
Kendi Duygularına Yabancılaşma: Kişi, kendi duygularına ve tepkilerine yabancılaşmış hissedebilir.
Bedensel Algıda Bozukluk: Kendi vücudunun veya hareketlerinin gerçek dışı, mekanik veya yabancılaşmış gibi hissedilmesi.

Derealizasyon genel olarak anksiyete, yüksek stres, travma ya da depresyon gibi durumlarla ilişkili olabilir. Ortaya çıkan bu ve buna benzer belirtiler, kişinin günlük yaşamını ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebilir. Derealizasyon yaşıyorsanız, bir psikolog veya psikiyatrist gibi bir uzmandan yardım almanız önerilir.

DEREALİZASYON TEDAVİSİ

Derealizasyon tedavisi, genellikle semptomların hafifletilmesine ve kişinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine odaklanır. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

1. Psikoterapi:

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Derealizasyonla başa çıkmada etkili olan BDT, kişinin düşünce kalıplarını ve algılarını değiştirmesine yardımcı olabilir. BDT, kişinin anksiyete ve stres düzeylerini yönetmesine ve derealizasyon semptomlarını hafifletmesine yardımcı olur.

Travma Odaklı Terapi: Eğer derealizasyon, travmatik bir olayın sonucu olarak ortaya çıkmışsa, travmaya yönelik terapiler (örneğin EMDR - Göz Hareketleriyle Duyarsızlaştırma ve Yeniden İşleme) faydalı olabilir.

Diyalektik Davranış Terapisi (DBT): Özellikle duygusal düzenlemeyi hedefleyen DBT, derealizasyon semptomlarını yönetmeye yardımcı olabilir.

2. İlaç Tedavisi

Antidepresanlar: SSRI'lar (seçici serotonin geri alım inhibitörleri) ve SNRI'lar (serotonin-norepinefrin geri alım inhibitörleri) gibi antidepresanlar, derealizasyonun altında yatan anksiyete veya depresyonu tedavi etmek için kullanılabilir.

Anksiyolitikler: Bazı durumlarda, anksiyete düzeyini düşürmek için anksiyolitik ilaçlar reçete edilebilir.

3. Stres Yönetimi ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri

Stres Azaltma Teknikleri: Derin nefes alma egzersizleri ve mindfulness gibi stres azaltma teknikleri derealizasyon semptomlarını hafifletebilir.

Sağlıklı Yaşam Tarzı: Düzenli egzersiz, dengeli beslenme ve yeterli uyku, genel ruh sağlığını iyileştirerek derealizasyon semptomlarını azaltabilir.

Destek Grupları: Benzer deneyimler yaşayan insanlarla bir araya gelmek, kişinin yalnız olmadığını hissetmesine ve başa çıkma stratejileri öğrenmesine yardımcı olabilir.

4. Eğitim ve Bilinçlendirme

Kendini Bilgilendirme: Derealizasyon hakkında bilgi edinmek, kişinin yaşadığı semptomları anlamasına ve daha iyi yönetmesine yardımcı olabilir.

Çevresel Destek: Aile ve arkadaşların durumu anlaması ve destekleyici olması, kişinin kendini daha güvende ve anlaşılmış hissetmesine yardımcı olabilir.

Derealizasyon tedavisinde bireysel yaklaşımlar önemlidir; her bireyin ihtiyaçları ve durumuna göre farklı tedavi yöntemleri kullanılabilir. Bu nedenle, derealizasyon semptomları yaşıyorsanız, bir psikolog veya psikiyatrist gibi bir ruh sağlığı profesyoneline başvurmanız önemlidir. Bu uzmanlar, sizin için en uygun tedavi planını belirleyebilir ve rehberlik sağlayabilir.

DEREALİZASYON KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Derealizasyon kimlerde görülür? sorusuna bakıldığında; Derealizasyon çeşitli yaş ve sosyoekonomik gruplardan insanlarda görülebilir. Ancak bazı insanlar, durumlarının doğası veya yaşadıkları deneyimler nedeniyle derealizasyon yaşamaya daha yatkındır. Derealizasyonun daha sık görüldüğü gruplar şunlardır:

1. Anksiyete Bozukluğu Olanlar

Anksiyete bozukluğu olan bireylerde derealizasyon yaygındır. Yoğun stres ve anksiyete, kişinin gerçeklik algısını bozabilir ve derealizasyon epizodlarına yol açabilir.

2. Travma Geçirmiş Kişiler

Travmatik olaylar (örneğin, fiziksel saldırı, kazalar, doğal afetler) yaşayan kişilerde derealizasyon daha sık görülür. Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) olan kişilerde bu semptom yaygındır.

3. Depresyon Hastaları

Depresyon, kişinin dünyayı algılamasında ve hissetmesinde değişikliklere yol açabilir. Bu nedenle, depresyon yaşayan kişilerde derealizasyon görülebilir.

4. Uyuşturucu ve Alkol Kullanıcıları

Bazı uyuşturucular ve aşırı alkol kullanımı, derealizasyon benzeri semptomlara neden olabilir. Özellikle hallüsinojenler (LSD, psilosibin gibi) ve dissosiyatif maddeler (ketamin, PCP) bu tür belirtilere yol açabilir.

5. Kronik Stres Yaşayanlar

Sürekli yüksek düzeyde stres altında olan kişilerde, kronik stres derealizasyon semptomlarını tetikleyebilir.

6. Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB) Olanlar

OKB hastalarında, obsesyonlar ve kompulsiyonlar kişinin gerçeklik algısını bozabilir ve derealizasyon semptomlarına yol açabilir.

7. Gençler ve Genç Yetişkinler

Derealizasyon belirtileri genellikle ergenlik veya genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkar. Bu dönemdeki hormonal değişiklikler ve kimlik arayışı bu semptomları tetikleyebilir.

8. Uyku Bozukluğu Olanlar

Yeterli ve kaliteli uyku almamak, kişinin zihinsel durumunu ve algılarını etkileyebilir, bu da derealizasyon semptomlarına neden olabilir.

9. Şizofreni ve Diğer Psikotik Bozukluklar

Şizofreni veya diğer psikotik bozuklukları olan bireylerde gerçeklik algısında bozulmalar sık görülür ve derealizasyon bu bozuklukların bir parçası olabilir.

Derealizasyon yaşadığını düşünen kişiler, bir ruh sağlığı uzmanına başvurarak değerlendirme ve tedavi almaları önemlidir. Derealizasyon, ciddi bir psikolojik durumun belirtisi olabilir ve profesyonel yardım gerektirebilir.