Deprem nedir? Artçı şok neden / nasıl olur?

31 Ekim 2019 15:22:00

Merkez üssü, ikiyüzlü, artçı şok, önkol, fay, fay düzlemi, sismograf, P dalgaları, büyüklük, yoğunluk, tepe hızlanma, amplifikasyon... Büyük depremlerden sonra bu terimleri çok duyuyoruz değil mi Peki bu terimler ne anlama geliyor? Ne hissettiğimiz ve bir dahaki sefere ne hissedeceğimiz için ne anlama geliyor? Sismologların ne dediğini gerçekten anlıyor muyuz? Bu haberimizde deprem terimlerinin yanında, Deprem nedir? Artçı şok neden / nasıl olur? sorularının cevabını bulacaksınız.

Deprem terimleri
Merkez üssü, ikiyüzlü, artçı şok, önkol, fay, fay düzlemi, sismograf, P dalgaları, büyüklük, yoğunluk, tepe hızlanma, amplifikasyon ...

Bu bölümde depremlerin nasıl gerçekleştiği ve nasıl ölçüldüğü açıklanmaktadır. Ayrıca, aynı depremin neden bir bölgeyi diğer bölgeden farklı şekilde sallayabildiğini de açıklar. Gelecekteki depremlerden sonra öğrenmeyi umduğumuz bilgilerle sona erer.

DEPREM VE HATALAR

Deprem nedir?

Bir deprem, parmaklarınızı çektiğinizde olduğu gibi, bir hatadaki ani bir kaymadan kaynaklanır. Çırpıda önce parmaklarınızı yan yana ve yanlara doğru itiyorsunuz. Onları birlikte zorladığınız için sürtünme, yana doğru hareket etmelerini önler. Bu sürtünmenin üstesinden gelmek için yeterince sert bir şekilde bastırdığınızda, parmaklarınız aniden hareket eder ve havayı titreyen ve sesi duyduğunuz yerden kulağınıza giden ses dalgaları şeklinde enerji bırakır.

Aynı süreç bir depremde de devam ediyor. Dünyanın dış katmanındaki gerilmeler fayın kenarlarını birlikte itmektedir. Fayın yüzeyindeki sürtünme kayaları bir arada tutar, böylece yana doğru itildiğinde derhal kaymazlar. Sonunda yeterince stres oluşur ve kayalar aniden kayarak kayadan geçen dalgalarda enerjiyi serbest bırakır, deprem sırasında sarsılmamızı sağlar.

Parmaklarınızı parmak ucunuzla ve baş parmağınızla bütün alanınızla tuttuğunuz gibi, depremler kırılma yüzeyi olarak adlandırılan bir fay bölgesi üzerinde gerçekleşir. Ancak, parmaklarınızın aksine, tüm arıza düzlemi bir kerede kaymaz. Yırtılma, genellikle merkezde derinlikteki bir nokta olan, merkez merkez denilen bir fay düzleminde başlar. Merkez üssü, doğrudan merkez merkezin üstündeki yüzeydeki noktadır. Kırılma bir şey onu durdurana kadar yayılmaya devam ediyor (bunun tam olarak nasıl gerçekleştiği sismolojideki sıcak bir araştırma konusu).

Artçı
Depremlerle yaşamanın bir kısmı artçı şoklarla yaşamaktır. Depremler kümelerde gelir. Herhangi bir deprem kümesinde en büyüğüne ana şok denir; bir şey daha önce bir önlük ve herhangi bir şey bir artçı.

Artçı şoklar, genellikle ana şokun yakınında meydana gelen depremlerdir. Şebeke fişinin arızası üzerindeki stres, şebeke şoku sırasında değişir ve artçı şokların çoğu aynı fayda meydana gelir. Bazen stresteki değişim, yakındaki faylarda artçı şokları tetikleyecek kadar büyüktür.

Zarar verebilecek kadar büyük bir deprem muhtemelen ilk saat içinde birkaç keçe artçı şoku üretecektir. Artçı şok oranı hızla tükeniyor. Şebeke şokundan sonraki gün, ilk günün artçı şoklarının yaklaşık yarısına sahiptir. Ana şoktan on gün sonra, yalnızca onda biri artçı şoklar vardır. Depremlerin oranı, depremden önce olduğundan daha yüksek olduğu sürece, artçı bir deprem olarak adlandırılacaktır. Büyük depremler için bu on yıllarca devam edebilir.

Daha büyük depremler artçı artçı şoklara sahiptir. Büyük atak ne kadar büyükse, ortalamada en büyük artçı o kadar büyük olur, ancak büyük olanlardan daha küçük artçı çoraplar vardır. Ayrıca, daha küçük depremlerin bir ana şoktan bir yıl veya daha fazla bir süre sonra da meydana gelmeye devam etmesi gibi, depremden uzun süre sonra büyük bir artçı şok için hala bir şans var.

Öncü sarsıntılar
Bazen bir ana şok olduğunu düşündüğümüz şeyi daha büyük bir deprem izler. O zaman orjinal deprem bir aldatmaca olarak kabul edilir. Bu olma şansı, tıpkı artçı şoklar gibi zamanla çabucak ölüyor. Üç gün sonra risk neredeyse ortadan kalkar.

Bazen, bir olayın bir rehin alma şansı ortalamanın üzerinde gibi görünür - genellikle büyük bir hataya yakınlığı nedeniyle. Kaliforniya Acil Durum Yönetimi Ajansı daha sonra bilim adamlarının tavsiyelerine dayanarak bir danışmanlık verecek. Bunlar resmen tanınmış kısa vadeli "öngörüler" dir.

Hata nedir

Depremler faylarda meydana gelir. Bir fay dünya kabuğunun bloklarını ayıran ince bir kırık kaya bölgesidir. Bu hatalardan birinde bir deprem meydana geldiğinde, fayın bir tarafındaki kaya diğerine göre kayar. Hatalar santimetre ila binlerce kilometre uzunluğunda olabilir. Arıza yüzeyi dikey, yatay veya yeryüzünün yüzeyine belli bir açıyla olabilir. Hatalar dünyaya derinlemesine uzayabilir ve dünya yüzeyine kadar uzayabilir veya olmayabilir.

Bir hatanın olduğunu nasıl bilebiliriz?

Geçmişteki fay hareketi, daha uzakta bulunan kayaları bir araya getirdi;
Faydaki depremler, yüzey kırılmaları veya arıza izleri (depremler tarafından yapılan uçurumlar);
Sismografik ağlar tarafından kaydedilen depremler haritalanır ve bir hatanın yerini gösterir.
Bazı hatalar bu işaretleri göstermedi ve büyük bir deprem meydana gelinceye kadar orada olduklarını bilemeyeceğiz. California'da daha önce bilinmeyen faylarda birkaç zarar verici deprem meydana geldi.

Hataları nasıl inceleyeceğiz?

Hataların hareketi ile kırılan ve dengelenen yüzey özellikleri, hataların ne kadar hızlı hareket ettiğini ve böylece depremlerin ne sıklıkta meydana geleceğini belirlemek için kullanılır. Örneğin, Los Andreas yakınındaki San Andreas hatasını geçen bir akıntı şimdi orijinal rotasından 83 metre uzakta. Terk edilmiş akıntıdaki sedimanlar yaklaşık 2.500 yaşında. San Andreas'da hareketin son 2,500 yıl içinde akıtılanı kestiğini varsayarsak, faydaki ortalama kayma oranı yılda 33 milimetredir (1,3 inç). Bu, hatanın her yıl 33 milimetre kayması anlamına gelmez. Aksine, nadiren meydana gelen depremlerde salınmak üzere her yıl 33 milimetre kayma depolar. Son deprem, 5 metreye (16 fit) daha fazla akış koydu. Tüm depremlerin 5 metre (5000 milimetre) kayma içerdiğini varsayarsak, ortalama olarak her 150 yılda bir deprem olur: 5000 milimetrenin yılda 33 milimetreye bölünmesi 150 yıla eşittir. Bu, depremlerin tam olarak 150 yıl ayrı olacağı anlamına gelmez. San Andreas fayı olaylar arasında ortalama 150 yıl iken, depremler 45 yıl ve 300 yıl arayla meydana geldi.

Deprem nedir? Artçı şok neden / nasıl olur?

Yorum Yazın