Çocuklar Haydi Tekne Orucuna

12 Temmuz 2013 00:00:00

Çocuk sizden gördüğünü öğrenir, sizin yaşadığınızı modeller. Özellikle 0-7 yaş taklit ve modelleme döneminin en önemli unsuru, çocuklar için alıştırma dönemidir. İbadet konusunda Peygamberin önerdiği de çocukları alıştırmaya yöneliktir. Bizim geleneksel kültürümüzdeki tekne orucuyla alıştırma dönemi olur. İster yarım gün oruç; ister saatlik, ister aralıklı olsun. Çünkü bu alıştırmaların bir hikmeti var.

HAZIRLAYAN: SABRİ GÜLTEKİN

[email protected]

Günün Ayeti 'Ey iman edenler! Eşlerinizden ve çocuklarınızdan size düşman olabilecekler vardır. Onlardan sakının. Ama affeder, hoş görüp vazgeçer ve bağışlarsanız şüphe yok ki, Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.' (Tegabun, 14)

Günün Hadisi 'Oruç perdedir. Biriniz bir gün oruç tutacak olursa kötü söz sarf etmesin, bağırıp çağırmasın. Birisi kendisine yakışıksız laf edecek veya kavga edecek olursa, 'ben oruçluyum' desin (ve ona bulaşmasın).' (Buhari)

Ramazan ayı ve oruç ibadeti, yalnızca yetişkinler için değil, çocuklar için de önem taşıyor. Kişiliğin oluşmaya başladığı çocukluk döneminde, çocukların ileriki yaşamlarında bir yetişkin olarak yapmaları istenen davranışların temeli bu dönemlerde atılıyor. Bu nedenle, çocukları oruç tutmaya teşvik etmek ve onlara oruç alıştırmaları yaptırmak gerekiyor.

Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Din Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Görevlisi Dr. Remziye Ege yaptığı açıklamada, 'Çocuk sizden gördüğünü öğrenir, sizin yaşadığınızı modeller. Özellikle 0-7 yaş taklit ve modelleme döneminin en önemli unsuru, çocuklar için alıştırma dönemidir. İbadet konusunda Peygamberin önerdiği de çocukları alıştırmaya yöneliktir' diye konuştu.

Çocuklara göre oruç modelleri

İslam fıkhına göre, ibadet için akıl baliğ olma şartı aransa da, karakterin küçük yaşlarda oluşmaya başladığını hatırlatan Ege, çocuklar için oruç alıştırmalarının yapılabileceğini kaydetti.

Ege, 'Bizim geleneksel kültürümüzdeki tekne orucuyla alıştırma dönemi olur. İster yarım gün oruç; ister saatlik, ister aralıklı olsun. Akşama kadar aralarda su içerler belki çocuklar; veya bir gün tamamını tutar, üç gün tutmazlar. Ama ne olursa olsun, onlara farz olmayan dönemde bu şekilde ufak alıştırmalarla bu duyguyu yerleştirmenin bir yolu olabilir. Çünkü bu alıştırmaların bir hikmeti var' görüşünü dile getirdi.

Çocukları oruca teşvik etmek için 'orucu satın alma' uygulamasının da sürdürülebileceğine değinen Ege, 'Çocuk zaten akşama kadar çektiğini bilir. Önemli olan bazı duyguları yaşamasını sağlamak. Belki o zorluktan sonra çocuk orucunu satmak bile istemeyebilir. Velev ki, karşılık verildi, bunun nesi kötü, çocuk o duyguyu yaşıyor' şeklinde konuştu.

'Hemen'den 'sabır'a oruçla geçiş

Ege, çağın hız çağı olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti: 'Çocuklar için oruç biraz yavaşlamayı, elde edilmesi gereken şeylere doğru hamle yaparak, sonucunu bekleyerek mücadele etmeyi öğreten bir temrin (alıştırma) de olabilir. Özellikle bilgisayar oyunlarında, anında her şey gerçekleşiyor. Çocukların zihinlerinde, bilinç ve bilinçaltı düzeylerinde 'hemen' duygusu hakim. Her şeyin hemen olmasını istiyorlar.'

Kendini tutup sabreden çocuğun iftarda elde ettiği sevincin bambaşka olduğunu söyleyen Ege, 'Çocuk bunu başka öğrenmelere de taşıyor. Bunu öğrenen çocuğun hayatındaki zorluklara sabredebilmesi daha kolay olabiliyor' dedi. Ege, bu şekildeki duygusal öğrenmelerin çocuklarda daha kalıcı olduğunu da vurguladı.

Sevap da, kabahat de annelerin

Ege, çocuklarının oruç tutmalarına kıyamayan annelere de daha dikkatli davranmayı önererek, 'Çocuğunuzun karakteri şekilleniyor. Bir hedef koyup ona ulaşmak için çocuğun mücadele vermesi gerekiyor. O da ileride bir yetişkin olacak, mücadeleyi sabretmeyi öğrenerek yetişecek çocuklar' diye konuştu.

Ege, ailelerin çocuklara din eğitiminde bunların hepsinin bir tercih olduğu bilincinin verilmesinin daha doğru olduğunu anlatan Ege, 'hepimiz yaptıklarımız ve yapmadıklarımızla hesabımızı Allah'a vereceğiz. Oruçta da çocuklara bu öğretilirse, oruç iyi bir oruç olur' ifadelerini kullandı.

Dua ikliminde Hz. Adem'in yakarışı 'Ey Allah'ım, Muhammed'in ve O'nun alinin hakkı için Senden isterim. Seni noksan sıfatlardan beri, kemal sıfatlarla vasıflandırırım. Şüphesiz ben nefsime zulmettim. Beni bağışla ey Rabbim. Şüphesiz ki, günahları ancak Sen bağışlarsın, Senden başka kimse bağışlayamaz. Tövbemi kabul et. Zira Sen, çokça tövbeleri kabul eden ve bağışlayansın. Ey Allah'ım, ey Rabbim, ey hay ve kayyu00fbm olan Allah'ım! Ey yerleri ve gökleri yaratan, celal ve ikram sahibi Allah'ım! Ey noksan sıfatlardan uzak, kemal sıfatlarla vasıflanan Allah'ım! Ben nefsime zulmedenlerden oldum. Ey Allah'ım, Senden kalbimi marifet nu00fbru ile ebedu00ee olarak diriltmeni istiyorum. Ya Allah, ya Allah, ya Allah; istiyorum ki, rahmetinle, beni imanla canlandırasın, zira Sen merhamet edicilerin en merhametlisisin. Ey Allah'ım, dinimizi salim kıl, imanımızı son anda selbetme. Bize merhameti olmayanları üzerimize musallat kılma. Bizi dünya ve ahiret rızkları ile rızıklandır. Zira Sen her şeye kadirsin. İcabete, de layıksın. Ey hidayet edici Allah 'ım, itimadım sanadır. Allah tevfık sahibinin velisidir. O ne güzel arkadaştır. Her korkuya la ilahe illallah, her sıkıntı ve kedere maşaallah, her bir günaha estağfirullah, her musibete inna lillah, her nimete elhamdülillah, her rızaya eş şükrü lillah, her acayip şeye sübhanallah, her darlığa hasbiyellah, her kaza ve kadere tevekkeltü alellah. Her taat ve ma'siyete la havle vela kuvvete illa billah.' Ramazan ilmihali SADAKA VE ZEKu00c2TI KİMLERE VERMELİ

Ramazan ayında fakirlere verilen sadakaya 'fitre' sadakası denir. Başın ve bedenin zekatı olarak da bilinir. İşte fitre hakkında bilmeniz gerekenler:

Temel ihtiyaçlarının dışında belli bir mala sahip olan Müslümanların Ramazan ayında fakirlere verdikleri sadakaya 'fıtır' sadakası denir. Başın ve bedenin zekatı olarak da bilinir. Buna 'fitre' de denilir. Dinimizce zengin sayılan bütün Müslümanların, fıtır sadakalarını vermeleri vaciptir.

Fitre, evdeki kişi sayısınca verilir. Ramazan Bayramı'ndan önce bir bebek doğsa evin reisinin onun için de fitre vermesi gerekir. Dinimizde zengin olan kimsenin, hem kendisinin, hem de erginlik çağına gelmemiş olan çocuklarının fitrelerini vermesi vaciptir. Fitre, Ramazan ayında fakirlere verilen bir sadaka olduğu için fitrenin bayramdan önce verilmesi en güzel davranıştır. Çünkü fitre vermenin amacı, fakirlerin bayram hazırlığı yapabilmelerini ve bayramı neşe ile karşılamalarını sağlamaktır. Fitre, bayram günü veya daha sonra gecikmeli olarak da verilebilir. Fitre verirken niyet etmek önemlidir. Veren kişinin, fitreyi Allah rızası için verdiğini gönlünden geçirmesi yeterlidir. Bunu fakire verirken 'bu fitredir' demek gerekmez. Fitreyi edeple vermeli, karşıdakini incitecek davranışlarda bulunmamalıdır. Bir fakire birden az fitre verilmez, ancak birden çok fitre verilebilir. Zekat kimlere veriliyorsa fitre de onlara verilir.

Bir özürden dolayı Ramazan'da oruç tutmayan kimseler, dinen zengin sayılıyorlarsa ve bu oruçlarını kaza edecek bedenu00ee güce de sahip değilseler, tutamadıkları her bir oruç için fitre vermekle yükümlüdürler.

Fıkıh Penceresi DOÇ. DR. MUSTAFA TEKİN

Unutarak bir şey yiyip içmek orucu bozar mı?

- Unutarak yiyip içmek orucu bozmaz. Hatırlandığı zaman hemen bırakılmalıdır.

Koku, parfüm, kolonya vb. şeyleri sürünmek ve koklamak orucu bozar mı?

- Hayır, bozmaz. Fakat bunların ağız yoluyla alınması durumunda oruç bozulur.

Bilerek orucunu bozan kişiye ne gerekir?

- İmsak ile iftar arasında bilerek yeyip içen ve cinsel münasebette bulunan kişinin orucu bozulur. Bu kişinin Ramazan ayından sonra, bozduğu güne karşılık bir gün ve aralıksız 60 gün kefaret orucu tutması gerekir.

Doktorunuzdan Tavsiyeler PROF. DR. SEFA SAYGILI

Sistemi dinlendirme ayı

P.R. Sarker adlı ünlü tıp adamı uzun ve sağlıklı yaşamak için şu 6 kaideyi sıralamıştır:

l Düzenli fiziksel egzersiz. Hareketli ve aktif yaşantı tarzı.

l Sadece acıktığımız zaman yemek.

l Uyku gelir gelmez uyumak. Yani içimizden gelen sese uymak.

l Düzenli ruhsal uygulama yapmak. (Müslümanların günde 5 vakit kılınan namazı bunu hakkıyla sağlamaktadır.)

l Aralıklarla oruç tutmak.

l Sık ve gerektiği zaman banyo almak.

Evet, bunların hemen hepsi Peygamberimiz (sav)'in tatbikatıdır. Aklın yolu birdir. Sağlıklı yaşamak için de İslamiyet'e uymak gereklidir. Yılın bir ayında tutulan oruç adeta bütün sistemlerimizi dinlendirmekte ve bize güç vermektedir. Zindelik ve enerji ile bizleri doldurmaktadır. Ey kutlu ay! Seni bize kavuşturan Rabbimize şükürler olsun. Oruçla bizi Yaradan'a yaklaştırdın, sağlığımıza sağlık kattın. Ne mutlu oruç tutan müminlere.

RAMAZAN'IN SULTANI: GÜLLAÇ

Osmanlı Saray mutfağının hoş kokulu tatlısı, Ramazan ayının değişmez lezzeti güllaç, sofralardaki yerini aldı. Osmanlı saray mutfağından günümüze kadar gelen Ramazan'ın vazgeçilmezi güllaç, iftar sofralarına ayrıcalık katıyor. İftar sofralarını tatlandıran, vanilya katılmış süt ve şeker karışımında ıslatılarak yapılan cevizli güllaç, fıstık, çilek ve nar ile süslenerek servis ediliyor. Osmanlı mutfağında ferahlatıcı etkisiyle tercih edilen, güllaca da adını veren gülsuyu ise arzuya göre eklenebiliyor. Güllaç, hafif tatlı olması sebebiyle özellikle sıcak geçen havalarda çok tercih ediliyor.

Tebessüm

Biriniz eşek, ötekiniz öküz...

İki softa, 'Ramazan'da bedava yiyip içeriz' diye bir Bektaşi köyüne misafir olurlar. Hoş beşten sonra, içlerinden biri tuvalete gider. Bektaşi, bu softaları kontrol etmek için odada kalana sorar:

'Senin arkadaşın nasıl bir adam? Bilgisi var mı, yok mu?'

O da kendini üstün göstermek için:

'Bırak şunu, eşeğin tekidir', cevabını verir.

Biraz sonra öteki softaya da aynı soruyu sorar:

'Senin arkadaşın nasıl bir adam? Bilgisi var mı, yok mu?'

Bu softa da öteki gibi:

'Bırak şunu, öküzden farkı yoktur', cevabını verir.

Akşam olunca iftar sofrası kurulur. Fakat tepsinin üzerinde arpa ile samandan başka bir şey göremeyen softalar hayretle sorarlar:

'Bunlar ne erenler?'

Bektaşi gülerek cevap verir:

'Biriniz eşek, ötekiniz öküz. Sizin için bunlardan daha iyi azık olur mu?'

Mani