Bir memlekette iki türlü insan yetişmez!
TBMM'ye sunulan Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun gerekçesi ise oldukça manidar: Bir millet efradı ancak bir terbiye görebilir. İki türlü terbiye, bir memlekette iki türlü insan yetiştirir. Bu ise vahdet-i his ve fikir ve tesanüt gayelerini külliyen muhildir.
Türkiye 1924 yılında o günün şartlarına ve zihinsel atmosferine göre düşünülmüş ve yürürlüğe sokulmuş olan bir eğitim politikasını (Tevhid-i Tedrisat Kanunu) devam ettirmektedir. Eğitime millu00ee bir karakter kazandıran ve eğitim-öğretimin tüm unsurlarıyla tek merkezden kumanda edilmesine yol açan, dolayısıyla hiyerarşik bir yapılanmayı da beraberinde getiren bu "tekçi" eğitim anlayışı bugün hala yürürlüktedir. Ve ne yazık ki gelişen dünyanın taleplerine cevap verememektedir. Kanun ilk kez Atatürk'ün, 1 Mart 1924 tarihinde TBMM'de yaptığı konuşma ile başlamıştır. O gün yaptığı konuşmada, eğitim ve öğretimin birleştirilmesinin önemini vurgulamıştır. Sonrasında Saruhan Mebusu Vasıf Çınar ve arkadaşları, Tevhid-i Tedrisat hakkındaki kanun teklifini TBMM'ye sunmuştur.
TBMM'ye sunulan Kanun'un gerekçesinde şöyle denilmiştir: "Bir devletin irfan ve maarif-i umumiye siyasetinde, milletin fikir ve his itibariyle vahdetini temin etmek için Tevhid-i Tedrisat en doğru, en ilmu00ee, en asru00ee ve her yerde fevaid ve muhassenatı görül-
müş bir umdedir... Saltanat-ı Münderise-i Osmaniye, Tevhid-i Tedrisat'a başlamak istemiş ise de buna muvaffak olamamış ve bilakis bu hususta bir ikilik bile vücuda gelmiştir. Bu ikilik, vahdet-i terbiye ve tedris nokta-i nazarından birçok muzır neticeler tevlid etti. Bir millet efradı ancak bir terbiye görebilir. İki türlü terbiye, bir memlekette iki türlü insan yetiştirir. Bu ise vahdet-i his ve fikir ve tesanüt gayelerini külliyen muhildir. Teklif-i Kanunu00eemizin kabulü takdirinde Türkiye Cumhuriyeti dahilindeki bilumum irfan müessesatının merci-i yeganesi Maarif Vekaleti olacaktır..."
Gerekçede "Bir millet efradı ancak bir terbiye görebilir. İki türlü terbiye, bir memlekette iki türlü insan yetiştirir" ifadesi bir bakıma tek-tipçi eğitim anlayışının tohumlarının atıldığı göstermektedir. Kanun, maddelerin kabulüyle meclisten geçmiştir:
2 Mart 1924 yılında Meclise sunulan üç kanun teklifi de kabul ediliyor: Tevhid-i Tedrisat Kanunu'nun (430 sayılı kanun) yanı sıra Hilafetin İlgası ve Osmanlı Hanedanının yurt dışına gönderilmesine dair kanun (431 sayılı kanun) ve Şer'iye ve Evkaf (vakıflar) Vekaleti'nin kaldırılıp Diyanet İşleri Bakanlığı'nın kurulması (429 sayılı kanun). Şer'iye ve Evkaf Vekaleti 1921 Anayasası'nda yer aldığı gibi; meclisin "ahkamı şer'iyeyi tenfiz" yani şer'i hükümleri uygulama görevinin bulunmasının bir sonucuydu. Bu bakanlık kaldırılıp yerine Diyanet İşleri Bakanlığı kuruluyor.
Kanun, devlet denetimi dışında eğitim veren tüm öğretim kurumlarının varlığına son verdiği gibi din eğitimi devletin tekeline alınmış ve vakıflarda devletin tasarrufuna verilmiştir. Bakıldığında 1924 yılında mecliste kabul edilen yasalarla bir bakıma ileride gerçekleşecek olan bazı inkılapların alt yapısının oluşturulmak istendiğini görmekteyiz.
Medreselerin tüm mal varlığına el konuluyor
"1924 yılında medreselerin kapatılmasıyla mesleki amaçlı din eğitimi devletin resmi görevleri arasına katılmıştır. Bu nedenle Maarif Vekaleti tarafından açılan 29 adet imam-hatip okulundan sadece ikisi 1925u201326 ders yılında ayakta kalabilmişler, bunlar da 1930'da öğrencisizlikten kapatılmışlardır. Medrese sisteminin üst düzeyini temsil eden Fatih ve Süleymaniye medreseleri, 1924 yılında İstanbul Darülfünunu bünyesindeki İlahiyat Fakültesi'yle birleştirilmiştir. 1924-1925 ders yılında 284 talebesi olan bu fakülte, 1933 üniversite reformu sonucunda Yüksek İslam Enstitüsü'ne çevrilmiş, ertesi yıl sadece 20 öğrencisi kaldığı için kapatılmıştır. Bu tarihten İlahiyat Fakültesi'nin yeniden kurulduğu 1949 yılına kadar, Türkiye'de herhangi bir yasal bünyede İslam dini eğitimi verilmediği anlaşılıyor. Devlet tarafından kurulmuş olan din okulları kapatılmış, sivil okullarda din dersi kaldırılmıştır, devlet okulları dışında din eğitimi verilmesi 1924 yılından itibaren suç haline getirilmiştir." Tarihçi Mustafa Armağan medreselerin aslında Tevhid-i Tedrisat Kanunu'yla kapatılmadığını ifade eder. Armağan'a göre kapatılmış olsalar bu Vakıflar Kanunu'na aykırı düşecekti. Çünkü Vakıflar Kanunu diyor ki: "Vakıflar onu vakfedenin malıdır." Medreseleri kapatsa, vakıfları yine yaşamaya devam edecekti. O yüzden daha incelikli bir plan yapılıyor ve bütün medreseler kanunla Millu00ee Eğitim'e devrediliyor, kasasında ne kadar parası, malı, geliri varsa olduğu gibi MEB'e geçiyor. Böylece 600 yıllık medrese birikimi olduğu gibi MEB'e aktarılıyor. Bunlar olduktan sonra MEB de diyor ki: "Medreseleri devam ettirmeyeceğim, okula çevireceğim." Dolayısıyla hem medreseler MEB'in gelir kaynağı, binaları da mülkü oluyor hem de medreselerin vakıflarına alternatif yaşama yolu kapatılmış oluyor. Bir taşla iki kuş yani.
Tevhid-i Tedrisat Kanunu
"Kanun Numarası: 430
Kabul Tarihi: 03.03.1340
Yayımladığı Resmi Gazete Tarihi: 06.03.1340
Yayımladığı Resmi Gazete Sayısı: 63
Madde 1- Türkiye dahilindeki bütün müessesatı ilmiye ve tedrisiye Maarif Vekaletine merbuttur.
Madde 2u2013 Şer'iye ve Evkaf Vekaleti veyahut hususi vakıflar tarafından idare olunan bilcümle medrese ve mektepler Maarif Vekaletine devir ve raptedilmiştir.
Madde 3u2013 Şer'iye ve Evkaf Vekaleti bütçesinde mekatip ve medarise tahsis olunan mebaliğ Maarif bütçesine nakledilecektir.
Madde 4- Maarif Vekaleti yüksek diniyat mütehassısları yetiştirilmek üzere Darülfünun'da bir İlahiyat Fakültesi tesis ve imamet ve hitabet gibi hidematı diniyenin ifası vazifesiyle mükellef memurların yetişmesi için de aynı mektepler küşat edecektir.
Madde 5- Bu kanunun neşri tarihinden itibaren terbiye ve tedrisatı umumiye ile müştegil olup şimdiye kadar Müdafaai Milliyeye merbut olan askeri rüşti ve idadilerle Sıhhiye Vekaletine merbut olan darüleytamlar, bütçeleri ve heyeti talimiyeleri ile beraber Maarif Vekaletine raptolunmuştur. Mezku00fbr rüşti ve idadilerde bulunan heyeti talimiyelerin ciheti irtibatları atiyen ait olduğu Vekaletler arasında tahvil ve tanzim edilecek ve o zamana kadar orduya mensup olan muallimler orduya nispetlerini muhafaza edecektir.
(Ek fıkra: 22.04.1341 u2013 637/1 md.) Mektebi Harbiyeden menşe teşkil eden askeri liseler bütçe ve kadrolariyle Müdafaai Milliye Vekaletine devrolunmuştur.
Madde 6- İşbu kanun tarihi neşrinden muteberdir.
Madde 7- İşbu kanunun icrayı ahkamına İcra Vekilleri Heyeti memurdur."
(1) Prof. Dr. Abdurrahman Küçük, "Tevhid-i Tedrisat / Eğitim-Öğretimin Birleştirilmesi ve Türk Milletine Kazandırdıkları," www.turkmeclisi.org, 09.04.2009.
(2) www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/366.html
(3) Taha Akyol, Atatürk'ün İhtilal Hukuku, Doğan Kitap, 2012, s.358.
(4) Sevan Nişanyan, Yanlış Cumhuriyet, Everest Yayınları, 2010, s.227u2013228.
(5) Mustafa Armağan ile Röportaj, Star Gazetesi, 29 Nisan 2012.
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.