Bakanların milletvekili olması…
ANALİZ / Cüneyd Altıparmak
14 Mayıs gecesi şu tartışmalar başladı: Bakanlar, milletvekili olduğu için bakanlıkları düşmüştür! Ya da milletvekilli oldukları için bakan kalmakta ısrar etmişlerdir, aslında vekillikleri de düşmüştür!.. Bu tip önermeleri sunanlar hukukçu kimliği olan kimseler. Hatta içinde Anayasa hukuku uzmanları bile vardı. Ancak işin kolayına kaçan ve maslahatı gözetmeyen, maruz kalınan “yeni” durumu göremeyen bu yaklaşımların neredeyse tamamı hatalı. En büyük hata ise, konuya durdukları yerden bakanların, yoruma açık olan bu konudaki yaklaşımlarının mutlaklaştırma yoluna gitmeleri… Yorumu yapma kabiliyetini ve liyakatini sadece kendisinde, kendi kesimine görme hastalığı…
İlk tartışma…
Hatırlanacağı üzere kafasını Bakanlara takan bu yaklaşım ilk önce şu kaseti koydu: “Bakanlar istifa etmeden milletvekili olamaz!”… Sonra bu “şarkı” yeni versiyonlarını ortaya çıkardı: “Devlet gücünü kullanıyorlar”… Sonra “adil seçim olmuyor”… Bunlardan en ilginç olanı ise eski Bakan Ertuğrul Günay’ın “Anayasa’ya göre bakanlar ve cumhurbaşkanı yardımcısı, seçilmiş değil, atanmış kamu görevlileridir. Milletvekili adayı olmak için diğer kamu görevlileri gibi istifa etmeleri gereklidir. İstifa tarihini geçirenlerin aday olması hukuken mümkün değildir” demesiydi sanırım… Meselenin aslı öyle değil pek tabii olarak… Bakanlar kamu görevi görüyor, doğru! Ama bakanlar, istifa etmesi gereken kamu görevlileri arasında değiller. Kimler istifa etmeli sorusunun cevabını kanun açıkça belirtmiş bunlar arasında bakanlar yok. Bakanların istifa etmesi önceki Anayasamızda vardı. Burada da tüm bakanların istifasından değil, Adalet, İçişleri ve Ulaştırma bakanlarının istifasından bahsediliyordu. Türkiye’de hiçbir seçimde tüm bakanların istifa ettiğine dair bir örnek yoktur. Bakanlar, istifa etmesi gereken kamu görevlileri arasına bu seçimle mi girmeye başladı? Ya da Ertuğrul Günay, Bakan olarak milletvekili adayı olduğu 2011 seçimlerini unutmakta mıdır? O zaman kamu gücü kullanmak mübahtır, bu günde bütçesi 9 bakanlık 13 devlet kurumundan büyük olan belediyenin Türkiye çapında mitingler yapması haktır (!)
İkinci dalga
Mevcut bakanların durumu ile ilgili bir yorum ortaya atıldı: “Bu kimseler bakanken milletvekili oldular, dolaysı ile vekillikleri düştü!” ya da “bu kimseler bakan olarak kaldıkları için, vekillikleri düşmüştür”… Bu iki tez de doğru değil. Zira, Milletvekilliği ve Cumhurbaşkanlığı seçimi aynı anda yapıldı. Ancak Milletvekilliği seçimi daha önce kesinleşecek ve TBMM süreci başlayacak. Anayasa’da üç kavram var bu konu ile ilgili, bunlar şöyle: milletvekilliği, TBMM üyeliği ve TBMM görevi. Milletvekilliği, seçimin kazanılması ile ortaya çıkıyor. TBMM üyeliği için meclis kaydı ve nihayet göreve başlamak için ise yemin şartı var. Bir kimse seçilince vekillik görevlerini yerine getiremiyor. Yemin etmesi şart. Yasama ve yürütmeyi birbirinden net biçimde ayıran sistem, seçilmekten veya atanmaktan ziyade görev ve yetki kullanımı üzerinden okunmalı. Bir başka durum ise ortada Anayasa’nın düzenlemediği durum: Bakan olan bir kimsenin vekil seçilmesi. Bilindiği üzere Anayasa, TBMM üyesi olan bir kimsenin Bakan olması halinde vekilliğinin düşeceğini belirtiyor. Bu geçici ve örnekliği ilk olan evrede yorum yaparken en akla uygun olanı ve daha az işlem gerektiren yönünü, milletin iradesinin nasıl korunacağını düşünerek yapmak, meseleye yaklaşmak gerekiyor. Kanunda yazanı, maslahata aykırı biçimde genişletmek hukukçu refleksi olamaz bence… Seçim ikinci tura kalmasaydı bunu konuşmayacaktık. Ama şöyle bir örnek de önümüze: 2018 seçimine bakan olarak girip vekil olarak çıkan isimlerin tamamı bakanlık görevinin devir teslim törenine katıldı. Ortada bir hukuka aykırılık görülmedi bu kimseler de vekil seçilmişti ve yukarda bahsettiğim mantıkla ya vekil ya da bakan olamazlardı, ama oldular çünkü doğru olan yol bu idi. Şimdi ise durumu egzajere etmek, mağduriyet oluşturmak isteyen hukukçular var! Ve bu üzücü!..
Sağlama yapalım…
Tüm mesele, yemin kurumuna bakış açısında kitle. Bir takım hukukçular yemin müessesesini hukuki bir yorum olarak saymamaktadır. Oysa Anayasa’da ayrıntılı biçimde bulunan bir ifadeyi böyle hafife almak mümkün değildir. Gerek TBMM görevi ve gerek Bakanlık yetkileri için kişinin yemin ettiği tarih esas alınmak gerekir. Zira, kanun koyucu “boşa hüküm ihdas etmez”, öngördüğü usulün de mutlaka bir sonucu olması gerekir. Peki yeminin işlevi nedir? Bence yemin, tevdii edilen görevin veya seçim ile gelen sonucun ilgili kimse tarafından benimsendiğinin millet önünde ilan edilmesi ve görev gereklerine dair kendini bağlayan taahhüde girmesidir. Yani yemin, kabul ve taahhüdün millete bildirilmesine dönük tek taraflı bir beyandır. Bunun aksini düşünenler şöyle demektedir: Bir kimse seçilmesi ile TBMM görevine başlayabilir veya bir kimsenin bakan olarak atanması ile vekilliği düşer. Yani yeminin bir hukuki mahiyeti yoktur. Bu çok hatalı bir yorumdur. Bu düşüncenin hatasını bir soru ile ortaya koyup yazımızı bitirelim: Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün itibarıyla CHP vekili seçilen herkesi sırası ile Bakan olarak atayıp bunu resmi gazetede yayınladığı günün ertesi günü görevden alırsa; (1) bu kimselerin vekillikleri düşmüş müdür?, (2) bakanlık atamaları geçerli midir?... Bence bu kimseler Bakanlık yemini etmezlerse, bakan olmazlar ve vekillikleri de düşmez. “Yemini görmezden gelirken, eldeki vekilden olmanın önünü açmak” diye bir atasözümüz oldu sanırım!
"Üye/Üyeler suç teşkil edecek, yasal açıdan takip gerektirecek, yasaların ya da uluslararası anlaşmaların ihlali sonucunu doğuran ya da böyle durumları teşvik eden, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik ya da ahlaka aykırı, toplumca genel kabul görmüş kurallara aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde hiçbir İçeriği bu web sitesinin hiçbir sayfasında ya da subdomain olarak oluşturulan diğer sayfalarında paylaşamaz. Bu tür içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk münhasıran, içeriği gönderen Üye/Üyeler'e aittir. MİLAT GAZETESİ, Üye/Üyeler tarafından paylaşılan içerikler arasından uygun görmediklerini herhangi bir gerekçe belirtmeksizin kendi web sayfalarında yayınlamama veya yayından kaldırma hakkına sahiptir. Milat Gazetesi, başta yukarıda sayılan hususlar olmak üzere emredici kanun hükümlerine aykırılık gerekçesi ile her türlü adli makam tarafından başlatılan soruşturma kapsamında kendisinden Ceza Muhakemesi Kanunu'nun 332.maddesi doğrultusunda istenilen Üye/Üyeler'e ait kişisel bilgileri paylaşabileceğini beyan eder. "
Yorum yazma kurallarını okudum ve kabul ediyorum.